Γενικά

Η ζωή στο χωριό κυλούσε πολύ ήρεμα, χωρίς συναρπαστικές αλλαγές και χωρίς αξιόλογα γεγονότα.?  Οι μέρες διαδέχονταν η μια την άλλη με σκληρή δουλειά, συνεχείς φροντίδες για τον επιούσιο της ημέρας και λίγη ξεκούραση. Γεγονότα ευχάριστα που τάραζαν τη ρουτίνα της καθημερινής ζωής ήταν οι αρραβώνες, οι γάμοι, τα βαφτίσια και οι διάφορες γιορτές. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, του Αγίου Γεωργίου, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Αρτεμίου, του Αγίου Σπυρίδωνα κ.α.

α) Χριστούγεννα: Η περίοδος των γιορτών των Χριστουγέννων αποτελούσε μεγάλο γεγονός για όλους τους Ασσιώτες, γιατί τους προσφερόταν μια ευκαιρία κοινωνικοποίησης (εκκλησιασμός, επισκέψεις, γιορτασμοί στους συλλόγους κτλ.) για περισσότερη ξεκούραση και για κάποια αναψυχή. Όλοι ετοίμαζαν καινούρια ρούχα και παπούτσια που τα φορούσαν στην εκκλησία τη μέρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όλες οι οικογένειες φρόντιζαν να προμηθευτούν με κάποιο είδος κρέατος και άλλα τρόφιμα, που δεν τα συνήθιζαν, γιατί δεν μπορούσαν να τα αγοράσουν τις άλλες μέρες του χρόνου. Οι οικοκυρές καθάριζαν από γωνιάς τα σπίτια τους, σφουγγάριζαν το «νοτά» και ετοίμαζαν διάφορα φαγητά για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Την παραμονή των Χριστουγέννων ετοίμαζαν τα σησαμωτά κουλούρια, γλισταρκές, δάκτυλα, ποξαμάδκια. Συνήθιζαν να σηκώνονται πολύ νωρίς τα ξημερώματα της παραμονής, ζύμωναν με σιταρένιο αλεύρι και ετοίμαζαν τα σησαμωτά.???  Όλο το σπίτι ήταν από νωρίς στο πόδι, γιατί έπρεπε να στρωθούν καθαρά σεντόνια στα κρεβάτια για να βάλουν μέσα τα σησαμωτά. Μόλις τέλειωναν, και αυτό γινόταν συνήθως με το γέννημα του ήλιου, πύρωναν το φούρνο, που υπήρχε στην αυλή κάθε σπιτιού, και άρχιζε το φούρνισμα.

Μαζί με τα άλλα σησαμωτά γινόταν και η βασιλόπιτα που έπρεπε απαραίτητα να κοπεί τη μέρα της Πρωτοχρονιάς. Οι Ασσιώτισσες ήταν ξακουστές για τις πολύ μεγάλες και εύγευστες γλισταρκές τους.?  Πολλές φορές στο ξεφούρνισμα, επειδή οι γλισταρκές ήταν μεγάλες και δεν μπορούσαν να τις βγάλουν, χαλούσαν το στόμιο του φούρνου.

Το απόγευμα της παραμονής όλοι πήγαιναν στην εκκλησία για το «ευχέλαιο», για να ετοιμαστούν για τη Θεία Κοινωνία της επομένης. Ξημερώματα Χριστουγέννων όλο το χωριό πήγαινε στην εκκλησία και μετά την απόλυση της εκκλησίας αντάλλασσαν ευχές και «χρόνια πολλά».

Την ημέρα των Χριστουγέννων ως και την επομένη υπήρχε γιορταστική ατμόσφαιρα σ' όλο το χωριό. Τα καφενεία ήταν γεμάτα κόσμο, τα παιδιά έπαιζαν χαρούμενα στους δρόμους και οι γυναίκες αντάλλασσαν τις επισκέψεις τους.

β) Πρωτοχρονιά: Μια άλλη πολύ σημαντική γιορτή ήταν η Πρωτοχρονιά ή, όπως συνήθιζαν να λέγουν, του «Αϊ Βασιλείου».?  Όλοι περίμεναν αυτή τη μέρα με ιδιαίτερη χαρά.?  Τα παιδιά όμως την έβλεπαν σαν κάτι το ξεχωριστό για τη ζωή τους, γιατί έπαιρναν την πουλουστρίνα.

? 

Όλοι πήγαιναν το πρωί στην εκκλησία.?  Μετά την απόλυση οι μεγάλοι έδιναν στους μικρούς χρηματικό δώρο, την πουλουστρίνα.?  Εδώ τονίζουμε πως η πουλουστρίνα ήταν μόνο χρήματα, όχι άλλα δώρα όπως γίνεται σήμερα, και δινόταν μόνο την Πρωτοχρονιά και όχι τα Χριστούγεννα. Ήταν δηλαδή το δώρο του Αϊ Βασιλείου. Οι άντρες έπαιζαν χαρτιά στα καφενεία και αντί για χρήματα χρησιμοποιούσαν αμύγδαλα. Με τα αμύγδαλα έπαιζαν επίσης τα παιδιά στους δρόμους, είτε τριανταένα είτε λουκκούι. Αργότερα γίνονταν στους συλλόγους - χωριστά οι αριστεροί και χωριστά οι δεξιοί - γιορτές με κλήρωση λαχείων ή και θεατρικές παραστάσεις.

γ) Κάλαντα: Γιορτάζονταν στις 5 του Γενάρη. Ήταν μέρα νηστείας, γιατί την επομένη ο κόσμος θα πήγαινε στην εκκλησία, για να πιει «δρόσος» (αγιασμένο νερό που ετοιμαζόταν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τη μέρα των Φώτων).?  Μετά την εκκλησία ο ιερέας, συνοδευόμενος από ένα μικρό που κρατούσε το σταυρό, γύριζε το χωριό σπίτι με σπίτι και ράντιζε με αγιασμό. Οι οικοκυρές τού πρόσφεραν οπωρικά και μικρό χρηματικό ποσό εντελώς εθελοντικά.

? 

δ) Φώτα: Τα Φώτα ήταν μεγάλη γιορτή.?  Όλοι πήγαιναν στην εκκλησία και έπαιρναν τον αγιασμό τους που τον χρησιμοποιούσαν για να ραντίσουν τα χωράφια και τα σπίτια τους. Ήταν μέρα ξεκούρασης για όλους.?  Το απόγευμα πολλοί γεωργοί πήγαιναν και ράντιζαν τα σπαρτά τους με αγιασμό.

? 

Όλες τις γιορτές των Χριστουγέννων, πολλοί από κείνους που είχαν πρόβατα τα έδιναν σε Τούρκους χωριανούς τους και τα έπαιρναν στη βοσκή, για να μη μείνουν κλειστά στις μάντρες.?  Ήταν κι αυτό άλλη μια απόδειξη των πολύ φιλικών σχέσεων Ελλήνων και Τούρκων στην Άσσια.

2. Οι Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Αυτή η γιορτή ξεχώριζε για τους Ασσιώτες, γιατί εκτός από το θρησκευτικό και εθνικό της χαρακτήρα είχε και τοπική σημασία. Γινόταν «μονοκκλησία» και λειτουργούσε μόνο το παρεκκλήσι της Παναγίας, που βρίσκεται μισό μίλι περίπου στα βόρεια του χωριού, μέσα στο τρίγωνο που σχηματίζουν οι δρόμοι προς την Αγκαστίνα και τη Μουσουλίτα. Στον περίβολο αυτής της εκκλησίας βρίσκεται το νεκροταφείο του χωριού κι έτσι οι Ασσιώτες είχαν την ευκαιρία να ανάψουν ένα κερί και να περιποιηθούν τους τάφους αγαπημένων τους νεκρών.

? 

Μετά τη λειτουργία γινόταν ομιλία στο χώρο έξω από την εκκλησία και οργανώνονταν σωματειακοί ή κοινωνικοί γιορτασμοί προς τιμή της εθνικής επετείου της Ελληνικής Επαναστάσεως. Το ανέβασμα θεατρικού έργου με πατριωτικό περιεχόμενο ήταν σχεδόν καθιερωμένο γεγονός για τη μέρα αυτή.

3. Οι Γιορτές του Πάσχα

α) Η Εβδομάδα των Παθών: Είναι η περίοδος που όλοι οι κάτοικοι του χωριού ετοιμάζονται και συμμετέχουν στους γιορτασμούς - πένθιμους και αναστάσιμους. Όλοι αυτές τις μέρες πηγαίνουν στην εκκλησία κυρίως τη Μεγάλη Πέμπτη, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μέγα Σάββατο.??????  Όλοι αυτή τη βδομάδα νηστεύουν για να κοινωνήσουν.

Οι οικοκυρές καθαρίζουν από γωνιάς και ασπρογιάζουν τα σπίτια τους. Η ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα, οι καταπράσινοι ή χρυσίζοντες κάμποι, ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης των σπαρτών, τα κάτασπρα σπίτια, οι καθαροί δρόμοι, οι προετοιμασίες για τη μέρα του Πάσχα, η κίνηση που δημιουργόταν με την άφιξη στο χωριό πολλών Ασσιωτών που ζούσαν στις πόλεις, έδιναν μια ιδιαίτερη χαρούμενη και γιορταστική ατμόσφαιρα σ' όλο το χωριό μας.??????  Οι ράφτες, οι σκαρπάρηδες, οι κουρείς και άλλοι επαγγελματίες είχαν πλήρη απασχόληση αυτές τις μέρες και εργάζονταν ως αργά τα βράδια, για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων των συγχωριανών τους.

Τα βράδια της Μεγάλης Εβδομάδας οι Ασσιώτες και οι Ασσιώτισσες πήγαιναν στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν τις ακολουθίες των Παθών του Χριστού.??????  Εκεί έβρισκαν βέβαια και την ευκαιρία να κουβεντιάσουν και να πουν τα δικά τους, κυρίως οι γυναίκες, όσο κι αν ένιωθαν πως η εκκλησία δεν ήταν τόπος για κουβέντα κι όσο κι αν τους φώναζαν οι επίτροποι της εκκλησίας ή ακόμη και ο παπάς του χωριού.

Ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου οι νοικοκυρές ζύμωναν και έκαμναν τα σησαμωτά τους. Απαραίτητο ήταν και το «σταυροκούλλουρο», ένα μεγάλο κουλούρι με σταυρό στη μέση που το κρέμαζαν στον τοίχο και το φύλαγαν να το φάνε την Πρωτομαγιά. Υπήρχε η λαϊκή αντίληψη πως, όταν φας σταυροκούλουρο την Πρωτομαγιά, δε σε δαγκώνει ο γάιδαρος.

β) Κυριακή του Πάσχα: Η μέρα αυτή ήταν πολύ σημαντική για όλους τους Ασσιώτες, κυρίως όμως για τη νεολαία, γιατί δινόταν ευκαιρία στους νέους και τις νέες να συναντηθούν, να αλληλοκοιταχτούν και να ψιλοκουβεντιάσουν.??????  Όλοι έμεναν στο χωριό, κανένας δεν εργαζόταν, εκτός από τους καφετζήδες. Αρκετοί κανόνιζαν κι έστελλαν στις δουλειές τους Τούρκους χωριανούς, κυρίως οι βοσκοί.?????? 

Ξημερώματα της Κυριακής όλοι πήγαιναν στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία της Αναστάσεως. Ο παπάς ρωτούσε συνήθως αν ήταν όλοι παρόντες και ύστερα άρχιζε τη λειτουργία της Ανάστασης.??????  Μετά τη λειτουργία οι άντρες πήγαιναν στα καφενεία και οι γυναίκες πύρωναν τους φούρνους κι ετοίμαζαν τα ψητά τους.??????  Σε πολλά σπίτια ετοίμαζαν συκώτι αρνιού τηγανητό για πρόγευμα.

Το πρωί πριν από τη «λιτή» (λιτανεία) οργανώνονταν αλογοδρομίες, που τις παρακολουθούσαν κυρίως άντρες για διασκέδαση.

Η μεγάλη ώρα της ημέρας ήταν κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της «λιτής» (λιτανείας).??????  Οι καμπάνες των δυο εκκλησιών κτυπούσαν χαρμόσυνα και όλος ο κόσμος, αλλά κυρίως οι νέοι, έτρεχαν στο χώρο γύρω από τις εκκλησίες.??????  Ήταν η ώρα που καθένας φορούσε τα πιο καλά ρούχα και παπούτσια που είχε, γιατί ήθελε να τον προσέξουν οι άλλοι.??????  Οι νέοι και νέες συνήθως έμεναν έξω από την εκκλησία ενώ οι πιο μεγάλοι έμπαιναν στην εκκλησία και παρακολουθούσαν τη λειτουργία.??????  Οι μικροί αγόραζαν τα παγωτά τους ή έτρωγαν το μαχαλεπί τους από τους γνωστούς σε όλους μικροπωλητές που στάθμευαν εκεί.

Μετά το τέλος της λειτουργίας η συγκέντρωση έξω από την εκκλησία μεγάλωνε κι έπαιρνε τη μορφή κοσμικής συγκεντρώσεως.??????  Οργανώνονταν αγώνες, συνήθως «τριάππηδκια» (τριπλούν), και έπαιρναν μέρος όσοι ήθελαν.??????  Το έπαθλο για τους νικητές ήταν η ικανοποίηση που ένιωθαν από τις κοπέλες που τους παρακολουθούσαν.??????  Όλοι οι παριστάμενοι διασκέδαζαν με την ψυχή τους.??????  Η συγκέντρωση διαλυόταν με κατάληξη στα καφενεία ή στα σπίτια για το πασχαλινό τραπέζι.

?????? 

Οι κοπέλες συγκεντρώνονταν κατά ομάδες σε συγγενικά ή φιλικά σπίτια και έκαμναν «σούσες» (κούνιες).??????  Εκεί περνούσαν ευχάριστα τις ώρες τους πάνω στις σούσες κουβεντιάζοντας και τραγουδώντας.

?????? 

Οι ίδιες εκδηλώσεις, με τους ίδιους πρωταγωνιστές, στους ίδιους χώρους επαναλαμβάνονταν και τη Δευτέρα του Πάσχα.

?????? 

Ιδιαίτερο τόνο στη χαρά του χωριού αυτές τις μέρες έδιναν και οι Ασσιώτες που βρίσκονταν σ' άλλα μέρη της Κύπρου και γύριζαν στο χωριό τους και τους δικούς τους.

?????? 

γ) Γιορτή του Αγίου Γεωργίου: Η Άσσια χωρίζεται βασικά σε δυο ενορίες. Του Αγίου Γεωργίου και του Τιμίου Προδρόμου με μια ομώνυμη εκκλησία σε κάθε ενορία.??????  Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου πολλές φορές συνέπιπτε με την Αγία Εβδομάδα, οπότε αναβαλλόταν ο γιορτασμός της για τη Δευτέρα του Πάσχα. Ήταν μεγάλη γιορτή για όλο το χωριό. Γινόταν μονοκκλησία - λειτουργούσε μόνο η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου - και όλο το χωριό εκκλησιαζόταν εκεί.??????  Αυτή τη μέρα γινόταν πιο στενή συναδέλφωση όλων των χριστιανών.??????  Οι κατωγειτονίτες καλούσαν τους πανωγειτονίτες στα καφενεία και τους κερνούσαν και στα σπίτια τους και τους έκαμναν το τραπέζι.??????  Η λαμπρότητα του γιορτασμού ήταν μεγαλύτερη, αν συνέπιπτε τις μέρες του Πάσχα, γιατί η γιορταστική ατμόσφαιρα αυτές τις μέρες ήταν πιο έντονη.

?????? Πηγή: ΑΣΣΙΑ ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Λευκωσία 1983 - Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια»

Η Καθαρή Δευτέρα στην Άσσια

?????? 

Η πλάση ξύπνησε για καλά. Στην Άσσια, όμως, το αγαπημένο μας χωριό, οι περισσότεροι βρίσκονται ακόμα στην αγκάλη του Μορφέα, παρασυρμένοι από το ξέφρενο γλεντοκόπημα της Κυριακής.

«Σήκωσες» ήταν κι η προσπάθεια να σηκωθούν απ' το τραπέζι όλα τα κρεατικά.

Ο απόηχος των τραγουδιών αντηχεί ακόμα στ' αφτιά των λίγων που ξύπνησαν:

?????? «Περάσασιν οι σήκωσες πήαν τζι οι Τυρινάες

Αρχίζει λοιπόν η «Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή».??????  Σήμερα η πρώτη της μέρα.

Καθαρή Δευτέρα σήμερα κι οι χωριανοί ετοιμάζονται για ένα γλέντι αλλιώτικο.

Καθαρή Δευτέρα κι έχουμε νηστεία, αλλά και άφθονο κρασί.

Καθαρή Δευτέρα κι ύπαιθρος και...χλωρό χορτάρι.

Τα μαγαζιά του χωριού από μέρες ετοιμάστηκαν.??????  Έχουν στη διάθεση του καθενός όλα τα νηστήσιμα που χρειάζονται. Αλλά κι οι περιβολάρηδες έχουν δώσει το παρόν τους: Από το πρωί έχουν στοιβάξει σε περίοπτα μέρη στις πλατείες του χωριού μάτσες τα λαχανικά τους.??????  Σέλινα, μαρούλια, κρεμμυδάκια, αγκινάρες.

?????? 

Οι φαμελίτες κάνουν τις προμήθειές τους.??????  Ελιές μαύρες, ντόπιες μα και του Βόλου, χαλβάς, πίκλες, ταχίνη, χορταρικά, γεμίζουν το σαρακοστιανό καλάθι.

Στο σπίτι οι νοικοκυρές βρίσκονται κι αυτές στο πόδι.??????  Βράζουν τα φασόλια, τις πατάτες, τα παντζάρια, χωρίς λάδι πολλές φορές, που μαζί με τα ξιδάτα και τα άλλα ορεχτικά, θα ολοκληρώσουν τη σαρακοστιανή ευωχία.

Όλα είναι έτοιμα.??????  Τα μάτια τώρα στρέφονται στον ουρανό.??????  Μήπως ο καιρός σκαρώνει καμιά κατεργαριά;??????  Μήπως φαίνονται άσχημα σημάδια;??????  Γιατί πιο μεγάλος εχθρός για την Καθαρή Δευτέρα δεν υπάρχει από μια...ξαφνική κακοκαιρία.

?????? 

Και σ' αυτή όμως την περίπτωση τα τραπέζια θα στρωθούν σε στεγασμένους χώρους, πλάι στον κεντρικό δρόμο του χωριού.??????  Δεν πρέπει η μέρα να περάσει...ανεκμετάλλευτη.

?????? 

Σήμερα ευτυχώς τα σημάδια είναι καλά.??????  Ο καιρός δε θα σταθεί εμπόδιο.??????  Γι' αυτό και προβλέπεται τρελό πανηγύρι. Ο κόσμος στα χωράφια για «να κόψει την μούττην της».

Μα να, η ώρα πλησιάζει 10.??????  Να κι οι πρώτες στρωματσάδες. Σε λίγο οι παρέες ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια σε πρασινισμένα χωράφια.??????  Τόπος προτίμησης: Δεξιά κι αριστερά του κύριου δρόμου Λευκωσίας - Βαρωσιού, κι ειδικότερα από το «δίστρατο» μέχρι τα κέντρα του χωριού.

Ψαθιά, σεντόνια, κουβέρτες, ακόμα και σακούλες στρώνονται στο πρασινισμένο χώμα κι ο καθένας παίρνει τη θέση του.

Πιο παλιά ο κόσμος καθόταν κατάχαμα, όπως βολευόταν καλύτερα.??????  Πολλές φορές χρησιμοποιούσαν για κάθισμα πέτρες ή σκαμνιά.??????  Τώρα όμως μερικοί...τα βολεύουν καλύτερα:??????  Κουβαλούν με φορτηγά και καρότσες τραπέζια και καρέκλες.

?????? 

Στις παρέες και γνωστοί από άλλα μέρη. Τα φιλόξενα αισθήματα των Ασσιωτών βρίσκουν ακόμα μια ευκαιρία να εκδηλωθούν.

?????? 

Το γλέντι ανάβει. Τα ποτήρια δεν προφτάνουν να γεμίζουν με κρασί.??????  Οι γλώσσες λύνονται.??????  Τα αστεία και τα πειράγματα δίνουν και παίρνουν??????  Τα τραγούδια δονούν την ατμόσφαιρα.??????  Το μαγνητόφωνο σκορπίζει στη διαπασών τις λαϊκές μελωδίες του.

?????? 

Τα αποκριάτικα καπέλα προσθέτουν ακόμα μια γιορταστική νότα στην ήδη εύθυμη ατμόσφαιρα.

Κι ύστερα τα παιγνίδια.??????  Παιγνίδια με μπάλες.??????  Πηδήματα με σχοινί.??????  Η «καττόμουγια», η «πίλακκα-κούκος», το τράβηγμα του σχοινιού, η γνωστή μας διελκυστίνδα.

Η «καττόμουγια» ήταν ιδιαίτερα αγαπητή, πιο πολύ στα παλιότερα χρόνια:??????  Έδεναν τα μάτια κάποιου με μαντίλι, τον έβαζαν στη μέση και τον ενοχλούσαν με φωνές και πειράγματα.??????????  Αυτός προσπαθούσε ν' αρπάξει κανένα από τους γύρω του.??????  Εκείνος που πιανόταν έδενε τα μάτια του και το παιγνίδι συνεχιζόταν.??????  Αυτό σαν παρένθεση.

Κι ύστερα ο περίπατος.??????  Αχ, αυτός ο περίπατος. Όπως πάντα ο «περίπατος» της Άσσιας ήταν το επιστέγασμα κάθε γιορταστικού απογεύματος.

Πήχτρα ο κύριος δρόμος. Οι περαστικοί εντυπωσιάζονταν από το πυκνό πλήθος που έκανε περίπατο. Τα αυτοκίνητα που διάσχιζαν το δρόμο μας προχωρούσαν με «βήμα σημειωτό».

?????? 

Και σήμερα, που είναι απόγευμα της Καθαρής Δευτέρας, ανάμεσα στον κόσμο είναι πολλοί που βρίσκονται στο κέφι.??????  Στοιβάζονται - κρέμονται στ' αυτοκίνητα και σκορπούν ευθυμία με τα τραγούδια, τα αστεία και τα πειράγματά τους.

?????? 

Τα κέντρα αυτές τις στιγμές σφύζουν από ζωή.??????  Στα κέντρα του Γιακουμή, του Κώστα Πηλείδη, του Κλείτου δεν πέφτει άμμος.??????  Ο κόσμος κάθεται και παίρνει το ποτό του.

?????? 

Σαν ο ήλιος πλησιάζει στον ορίζοντα και το σούρουπο ζυγώνει, οι συναθροίσεις αρχίζουν να διαλύονται κι ο κόσμος ν' αραιώνει.??????  Μαζεύονται στα σπίτια τους ευχαριστημένοι από την ευωχία της Καθαρής Δευτέρας.

?????? 

Μέρες αλησμόνητες ενός πολυαγαπημένου χωριού. Σκεφτόμαστε πως τέτοιες μέρες, σαν τις θυμόμαστε, μας δένουν πιο πολύ με τις ρίζες μας, όπως τότε, στα ειρηνικά εκείνα χρόνια που έδεναν τους ανθρώπους μεταξύ τους και σύσφιγγαν τους οικογενειακούς και φιλικούς δεσμούς.

?????? 

Πηγή: ΑΣΣΙΑ σε νοσταλγώ και αγωνίζομαι, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η ΑΣΣΙΑ», Λευκωσία 1987.

4. Η Γιορτή του Σωτήρος ή της Μεταμορφώσεως

Γιορταζόταν στις 6 Αυγούστου.??????  Ξημερώματα της γιορτής πολλοί έμεναν άγρυπνοι για να μπορέσουν να δουν τα επουράνια». Ήταν μια άγραφη παράδοση, που μεταδιδόταν από τους μεγάλους στους μικρούς, ότι τάχα όποιος ήταν δίκαιος θα έβλεπε τον ουρανό να ανοίγει και θα μπορούσε να κάμει μια ευχή για την πιο μεγάλη επιθυμία του. Μάλιστα πολλοί έλεγαν «πόψε θα κοιμηθώ πάνω στο δώμα για να δω τα επουράνια».

?????? 

5. Η Γιορτή του Τιμίου Προδρόμου

Γιορταζόταν στις 29 Αυγούστου.??????  Ήταν μεγάλη γιορτή για το χωριό, από τις πιο μεγάλες, γιατί εκτός που γινόταν μονοκκλησία, γιόρταζε η πάνω γειτονιά, που γινόταν και πανηγύρι στον περίβολο της εκκλησίας.

?????? 

Οι προετοιμασίες γι' αυτή τη μέρα ήταν πολύ αισθητές σ' όλο το χωριό.??????  Οι οικοκυρές, παρόλο που ήταν η εποχή που είχαν πολλές δουλειές στα χωράφια, στα αλώνια και στα περβόλια, έπρεπε να ασπρίσουν τα σπίτια τους.??????  Όλοι έπρεπε να κάμουν καινούρια ρούχα και παπούτσια.??????  Οι ραφτάδες, οι σκαρπάρηδες, οι κουρείς, κ.α. ήταν απασχολημένοι ως αργά τη νύχτα, για να ικανοποιήσουν τις παραγγελίες και τις ανάγκες όλων των πελατών τους.

?????? 

Το πρωί όλοι πήγαιναν στην εκκλησία. Μετά την εκκλησία τα καφενεία της ενορίας γέμιζαν κόσμο. Όλοι ξεχνούσαν για λίγο τις σκοτούρες της καθημερινής βιοπάλης. Το απόγευμα οι άντρες πήγαιναν στα καφενεία και στις ταβέρνες του χωριού, αργότερα έγιναν πιο σύγχρονα εξοχικά κέντρα, και οι γυναίκες αντάλλασσαν επισκέψεις σε συγγενικά ή φιλικά τους σπίτια.

Υπήρχε μια φήμη ή κάποια παράδοση ότι οι Ασσιώτες ήταν μαχαιροβγάλτες.??????  Δεν ξέρουμε αν ήταν σύμπτωση ή συνδρομή διαφόρων γεγονότων, αλλά για μερικά χρόνια κάθε τέτοια μέρα γινόταν στο χωριό κι ένα κακό, συνήθως ένα μαχαίρωμα ή ένας φόνος. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού συνήθιζαν να λέγουν ότι το είχε η μέρα να χύνεται αίμα, μια και γιορταζόταν ο αποκεφαλισμός του Ιωάννη του Προδρόμου. Ένα άλλο γεγονός για την Άσσια, σχετικό με το πιο πάνω, είναι ότι ποτέ δεν εκτελέστηκε Ασσιώτης για φόνο, παρόλο που έγιναν μερικές θανατικές καταδίκες.??????  Τούτο συνήθιζαν να το αποδίδουν στο ότι η Άσσια είχε προνόμια, γιατί επί Τουρκοκρατίας την κατοικούσαν πασάδες.??????  Σιγά-σιγά βέβαια τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο, ο κόσμος εκπολιτίστηκε και οι φόνοι και οι δυναμικοί καυγάδες σταμάτησαν.?????? 

6. Η Γιορτή του Αγίου Αρτεμίου

Γιορτάζεται στις 20 Οκτωβρίου στο χωριό Αφάνεια που απέχει μισό μίλι περίπου από την Άσσια.??????  Όλοι οι Ασσιώτες την παραμονή της γιορτής και το πρωί την ημέρα της γιορτής πήγαιναν στην εκκλησία, παρακολουθούσαν τη λειτουργία και τη λιτάνευση της εικόνας του Αγίου.??????  Ένιωθαν αυτή τη μέρα σαν να ήταν δική τους γιορτή, δεν πήγαιναν στις εργασίες τους και περνούσαν τον καιρό τους είτε στα καφενεία είτε σε φιλικά σπίτια.??????  Εξάλλου η μέρα αυτή ήταν η καθιερωμένη ετήσια αργία για το Δημοτικό Σχολείο.

Έξω από το χώρο της εκκλησίας, που βρίσκεται δίπλα στον παλιό δρόμο Λευκωσίας - Αμμοχώστου, γινόταν μεγάλο πανηγύρι που το παρακολουθούσαν πλήθη κόσμου από τα γειτονικά χωριά αλλά και από τη Λευκωσία. Πωλούσαν διάφορα οπωρικά, σιάμισι, λοκμάδες, έκαμναν ψητά στους φούρνους και γινόταν μεγάλη διασκέδαση. Τα παλαιότερα χρόνια γινόταν και ζωοπανήγυρη.?????? 

7. Η Γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα

?????? 

Γιορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου.??????  Οι Ασσιώτες τιμούσαν αυτή τη μέρα γιατί ο Άγιος Σπυρίδωνας ήταν χωριανός τους και ήταν ο γιατρός των αυτιών.??????  Πολλοί Ασσιώτες πήγαιναν στο πανηγύρι που γινόταν στην Τρεμετουσιά, που απέχει από την Άσσια 4 μίλια περίπου.

?????? 

Οι Ασσιώτες τιμούσαν γενικά τις θρησκευτικές γιορτές και κυρίως εκείνες που γιορτάζονταν στο χωριό τους ή σε γειτονικά χωριά.??????  Συνηθισμένος τρόπος να δείξουν το σεβασμό τους για τέτοιες γιορτές ήταν η αποχή από δουλειά το βράδυ της παραμονής και τη μέρα της γιορτής, γιατί πίστευαν πως δεν θα πήγαιναν ομαλά.??????  Αν κάτι δεν πήγαινε καλά με τη δουλειά τους, έλεγαν «έσκασεν η γιορτή».

?????? 

Πηγή: ΑΣΣΙΑ ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Λευκωσία 1983 - Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια»