Τοπωνύμια της Άσσιας Εκτύπωση

 

Οι κτηματικές περιουσίες των Ασσιωτών βρίσκονταν βασικά στη βόρεια και νότια περιοχή του χωριού.  Ανατολικά κάλυπταν μια σεβαστή έκταση γόνιμης γης αλλά στα δυτικά η περιοχή ήταν περιορισμένη σε χίλια περίπου μέτρα, που ήταν η απόσταση μεταξύ Άσσιας και Αφάνειας.



Όλες οι τοποθεσίες στα νότια ονομάζονταν «Τράχωνας» ενώ εκείνες στα βόρεια, που ποτίζονταν από τα νερά του Γιαλιά, ονομάζονταν «Κάμπος».

Αγιώτικα, τα

Χωράφια κοντά στο χωριό Αγιά

Κουτσούκ Περρότσες, οι

Είναι μικρή περιοχή που ανήκε στους Τούρκους.  Είναι πάνω στο δρόμο Αφάνειας - Αγκαστίνας.

Αγία Κορώνη, η

Είχε εκεί εκκλησία της Αγίας Κορώνης.  Μέχρι τελευταία υπήρχε μικρό πρόχειρο σπιτάκι όπου οι πιστοί πήγαιναν και άναβαν καντήλι.

Κράμπαινες, οι

Στο δρόμο προς τη Μουσουλίτα, κοντά στον ποταμό Πηδιά.  Είχε περιβόλια με παραγωγή κραμπιών.

Αλμυροί, οι

Οι τόποι εκεί ήταν αλμυροί.  Θυμούνται οι παλιοί ότι αρκετά χωράφια εκεί ήταν πάντα υγρά.  Από εκεί ξεκινούσε και ο Κατουλιάρης που έτρεχε ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες.

Κρικούες, οι

Μετά το γεφύρι της Παναγίας, στο δρόμο της Μουσουλίτας.

Αλμυροπόταμος, ο

Είναι ο ποταμός Κατουλιάρης.  Από τα χώματα της Άσσιας μέχρι την Αγιά λεγόταν Αλμυρός ή Αλμυροπόταμος.

Κωνσταντινούπολη, η

Είναι τοποθεσία στον Τράχωνα, στα νότια του χωριού.

Άμμοι, οι

Όλα τα χωράφια εκεί είναι αμμώδη.

Λαγίνια, τα

Είναι στο δρόμο του Στρογγυλού.  Στην περιοχή βλαστάνουν τα γνωστά χόρτα λαΐνια.

Ανεφανή, η

Γήλοφος από τον οποίο φαίνεται το χωριό.

Λάκκος, ο

Είναι το χωράφι του Χριστή του Λεοντή κοντά στις Κράμπαινες, στο δρόμο της Μουσουλίτας.

Αντρόνικος, ο

Είναι το όνομα του ιδιοκτήτη, του μεγαλοκτηματία που είχε τα χωράφια.  Οι παλιοί άκουαν ότι η τοποθεσία ανήκε σε τσιφλικά.

Λάντες, οι

Είναι τα χέρσα χωράφια στην κοίτη του Κατουλιάρη, κοντά στο μεγάλο γεφύρι.  Μάζευαν νερά μόνιμα με πολλούς βατράχους.

Απταλούιν, το

Είναι τοποθεσία στο δρόμο προς την εκκλησία της Παναγίας.  Τελευταία ανήκε στο Γιωρκή (του Νικολάτου)

Λατσίν, το

Τα χωράφια γύρω στο λάκκο που υδρευόταν το χωριό στην πάνω ενορία.

Αρμένηες, οι

Τοποθεσία στα ανατολικά λίγο έξω από το χωριό.  Ήταν ιδιοκτησία Αρμενίων.

Λούρες, οι

Είναι στο δρόμο προς τη Μουσουλίτα.  Ήταν χωρισμένα στενόμακρα κομμάτια που χρησιμοποιούνταν ως περβόλια.

Ασπρογή, η

Το χώμα της περιοχής είναι άσπρο.

Μάγγιες, οι

Μεγάλη περιοχή χωραφιών στη γνωστή τοποθεσία.

Αυκολιά του Αλή Εφέντη, η

Είναι παραπόταμος του Γιαλιά.  Ο Αλή Εφέντης ήταν Τούρκος της Άσσιας.

Μαυρόκαυλοι, οι

Στην περιοχή προς τη Μουσουλίτα.  Γέμιζαν τα χωράφια με μαυροκαύλια που είναι γλυκιά και μαγειρεύονται με τα λουβιά.

Αυκολιά τους Αμμούες, η

Αυκολιά του Αντρονίκου, η

Αυκολιά των Βαρβάρων, η

Κοντά στο γεφύρι του Στρογγυλού, παραπόταμος.

Μερσίνες, οι

Περιοχή προς τη Βατυλή.  Παλαιότερα τα θυμούνται χέρσα με άγρια μερσίνια.

Αυκολιά των Βαρκών, η

Είναι παραπόταμος από το Γιαλιά προς τον Πηδιά.

Μιτσικόρτια, τα

Περιοχή προς το Μαραθόβουνο.  Τους χειμερινούς μήνες βλάσταιναν πολλά ματσικόριδα που μάζευαν οι Ασσιώτισσες για στολίδι στα σπίτια τους.  Έστελλαν επίσης σε συγγενείς και φίλους στις πόλεις.

Αυκολιά του Γιοφυρκού, η

Αυκολιά των Γιοφύρων, η

Παραπόταμος στην περιοχή μεταξύ Άσσιας-Αφάνειας, προς την κατεύθυνση της Αγκαστίνας.  Είχε εκεί μεγάλα γεφύρια πάνω στο Γιαλιά.

Μνήματα του Μαύρου, τα

Περιοχή πάνω στο δυτικό παράλληλο δρόμο από εκείνο της Παναγίας.  Θυμούνται εκεί οι παλιότεροι τα μνήματα του Μαύρου, κάποιου Τούρκου της Άσσιας.

Αυκολιά της Ζαβής, η

Ξεκινά από το δρόμο της Παναγίας και ποτίζει τις Κράμπαινες.

Μονάρκα, τα

Είναι στο δρόμο του Στρογγυλού.

Αυκολιά του Κουκκούρκα, η

Ακριβώς μετά το γεφύρι το ξύλινο συναντούμε την αυκολιά του Κουκκούρκα.  Κουκκούρκας ήταν ο ιδιοκτήτης των χωραφιών της περιοχής.

Μονοπάδκια, τα

Στα ανατολικά του χωριού προς το Στρογγυλό.  Μεταξύ του δρόμου και του Γιαλιά ήταν στενόμακρα χωράφια.

Αυκολιά της Μάγγιας, η

Μεγάλος παραπόταμος που ποτίζει την περιοχή της Μάνιας.

Μούττες, οι

Είναι στο δρόμο της Μουσουλίτας.  Σχηματίζουν τρίγωνο.

Αυκολιά της Μαρούς, η

Ακριβώς μετά το γεφύρι της Παναγίας ξεκινά η αυκολιά της Μαρούς που ποτίζει χωράφια μέχρι το Στρογγυλό, μέχρι τα δέντρα του Καρακάξα.

Μουχτήες, οι

Είναι στα νότια του χωριού, στο δρόμο του Άρσους.

Αυκολιά της Μπούκκας, η

Ξεκινά από την Παναγία και πάει μέχρι το Στρογγυλό.

Ξιάκαες, οι

Στα νότια της νέας εκκλησίας του Αγ. Θεοδώρου.  Είχαν πολύ φτωχή παραγωγή και ήταν πετρώδη.

Αυκολιά τους Τζεφαλάες, η

Ξεκινά από το γεφύρι το ξύλινο, ακολουθά το δρόμο και έρχεται μέχρι το χωριό.  Έρχεται ως τις λάντες που έκοβαν τα πλιθάρια.

Ξωχώραφα , τα

Στην περιοχή προς το Άρσος.  Χωράφια με πολύ φτωχή παραγωγή.

Αφάγγειες, οι

Τοποθεσία προς το χωριό Αφάνεια.

Παλλουρόκαμπος, ο

Κάμπος με παλλούρες.

Βαλιαντήες, οι

Στο δρόμο προς την Τρεμετουσιά.  Πήρε το όνομα από τους ιδιοκτήτες.

Παπουτσούδκια, τα

Στο δρόμο του Στρογγυλού.

Βούππες, οι

Περιοχή προς το Στρογγυλό.  Ήταν χωράφια πολύ παραγωγικά.  Ανήκαν στο Χατζιεμίν Εφέντη.

Παππιτζιές, οι

Στο δρόμο της Μουσουλίτας.

Βυζακούθκια, τα

Στα βόρεια του γεφυριού του Στρογγυλού.

Πεγιούκ Τταρλά, το

Στο δρόμο Αφάνειας-Αγκαστίνας.  Ήταν μια μονοκόμματη μεγάλη περιοχή χωραφιών.

Βαρβάρες, οι

Βαρκές, οι

Τοποθεσία χωραφιών προς το χωριό Μόρα.  Ήταν ξεροχώραφα.

Πεήντα Σκάλες, οι

Είναι στην περιοχή της Μάγγιας.

Βελήες, οι

Κοντά στην παλιά εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου.

Ππέτρα, η

Λατομείο που έβγαζαν πέτρες για τα κτίσματα.

Βουνοί, οι

Το μόνο ύψωμα στην περιοχή.

Περρότσες, οι

Είναι σε δυο παραπλήσιες περιοχές στο δρόμο Άσσιας - Αγκαστίνας και στο δρόμο Αφάνειας - Αγκαστίνας.

Γιακουμίτες, οι

Στα νότια του χωριού κοντά στη νέα εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου.

Πηαούλλια, τα

Στην περιοχή προς την Αγκαστίνα.  Δεν σπέρνονταν αλλά έσκαβαν απ' εκεί χώμα, που το μετέφεραν στην Άσσια για τούβλα.  Στις καλοχρονιές ανάβλυζε εκεί νερό.

Γενί Τταρλά, το

Περιοχή μεταξύ Μόρας και Αγκαστίνας.  Ήταν όλα χέρσα χωράφια και τα ξεχέρσωσαν οι Ασσιώτες για καλλιέργεια.  Καλλιεργήθηκαν πριν από 70 περίπου χρόνια.

Πνιούρες, οι

Πνίγονταν τα σπαρτά από τα πολλά νερά και δεν είχαν παραγωγή.  Στην περιοχή προς το Στρογγυλό.

Γερανοί, οι

Στην περιοχή υπήρχαν πολλά δέντρα στα οποία φώλιαζαν γερανοί.

Πρόδρομοι, οι

Περιοχή πριν από το ξύλινο γεφύρι του Γιαλιά.  Υπήρχε εκεί παλιά εκκλησία του Προδρόμου.

Γιαλιάς, ο

Ποταμός.

Ρουπίνες, οι

Στην περιοχή των Προδρόμων.  Λέγεται ότι στις Ρουπίνες οι Τούρκοι έσκαψαν μεγάλους λάκκους και έθαψαν Ελληνοκυπρίους της Άσσιας που σκότωσαν στην εισβολή του 1974.

Γιοφύρες, οι

Χωράφια κοντά στις γιοφύρες του Γιαλιά στο δρόμο Αφάνειας - Αγκαστίνας.

Σαράγια, τα

Περιοχή στα νοτιοδυτικά της Μάγγιας.

Γυριλλούθκια, τα

Τοποθεσία κοντά στο γεφύρι της Αφάνειας.  Ο Γιαλιάς εδώ κάνει μια κυκλική κίνηση.

Σαράντα σκάλες, οι

Μετά τη Μάγγια και τους Γερανούς, προς τον ποταμό Πηδιά.

Γυροί, οι

Τοποθεσία προς το δρόμο της Μουσουλίτας.

Σημαία, η

Στα νότια του χωριού, κοντά στο ντεπόζιτο που νερού.  Υπήρχε σημαία που χώριζε τις περιοχές της Αφάνειας - Άσσιας.

Δέκα σκάλες, οι

Από το γεφύρι της Αφάνειας προς την Αφάνεια.

Σιλιομαούσες, οι

Πολύ παραγωγικά χωράφια, στο δρόμο του Άρσους.

Δοξαμένες, οι

Στο δρόμο προς την Τρεμετουσιά.  Είναι μια τοποθεσία όπου το χειμώνα μαζεύονται πολλά νερά και μένουν εκεί ως δεξαμενές για αρκετές μέρες.

Σίξηες, οι

Στον κάμπο, στο δρόμο προς τη Μουσουλίτα.

Εκατόν σκάλες, οι

Στην περιοχή της Μάνιας προς την Αγκαστίνα.

Σοφτάες, οι

Μέσα στην κοίτη του Σκατουλιάρη.

Ελιά, η

Σήμερα λέγονται «πενήντα σκάλες».  Είχαν αρκετές ελιές.

Σπασμένα, τα

Μεταξύ των δρόμων Μουσουλίτας-Στρογγυλού.  Παλιά άνοιγαν βρύσες και έτρεχε νερό.

Ελληνότρυπες, οι

Τοποθεσία στα νοτιοανατολικά του χωριού με σπηλιές που μαζεύονταν εκεί Έλληνες για προφύλαξη.

Σπήλιοι, οι

Στην περιοχή προς την Τρεμετουσιά.  Υπήρχαν εκεί σπηλιές.

Ζαγκαλάκκηες, οι

Στα νοτιοανατολικά του χωριού προς το Άρσος.

Σπιτούδκια, τα

Είναι μέσα στα Αφαντίτικα, κάτω από τους Κόννους και τη Σημαία.

Ζαφτά, τα

Περιοχή κοντά στην Αφάνεια.  Σκάφταμε και παίρναμε απ' εκεί χώμα για επίστρωση των στεγών.

Στεφανήες, οι

Ακριβώς μετά το ξύλινο γεφύρι, αριστερά.

Ζεπετοί, οι

Στην περιοχή προς τη Βατυλή-Στρογγυλό.  Μέσα στο δρόμο είχε λάκκο για ύδρευση του Στρογγυλού.

Στράτα της Αγιάς, η

Στράτα της Αγκαστίνας, η

Στράτα τους Αλμυρούς, η

Στράτα του Αντρονίκου, η

Στράτα τους Βουνούς, η

Στράτα τους Γιακουμίτες, η

Στράτα της Εκκλησίας, η

Στράτα τους Θκυό Ποταμούς, η

Στράτα των Καταλυμάτων, η

Στράτα των Κοτσινολάντων, η

Στράτα της Μάνιας, η

Στράτα του Μύλου, η

Στράτα της Σκάλας, η

Στράτα των Σπασμένων, η

Στράτα του Στροντζυλού, η

Συτζιές του Φράγκου, οι

Είναι κοντά στη νέα εκκλησία του Αγ. Θεοδώρου.

Ζυομάντια, τα

Από την Άσσια προς την Αγκαστίνα, κοντά στους Άμμουες.

Τερέ Πασήες, οι

Τοποθεσία στον παράλληλο με το δρόμο της εκκλησίας. «Τερέ πασή» σημαίνει κεφάλι του ποταμού.

Θκυό Ποταμοί, οι

Εκεί που χωρίζεται ο Γιαλιάς σε δυο μεγάλους παραπόταμους που πηγαίνουν στη Βατυλή και το Στρογγυλό.

Τερέ Ταρλασί, το

Τζιεφαλάες, οι

Τζιλικάς, ο

Τζινάρες, οι

Χωράφια στο δρόμο της Αγκαστίνας.  Είχαν παραγωγή άγριων αγκινάρων που πήγαιναν οι χωριανοί και μάζευαν.  Τις μαγείρευαν τηγανητές, ή βραστές μέσα στα λουβιά.

Καβάτζια, τα

Στο δρόμο προς την Αγιά.  Είχε εκεί περιβόλια με ψηλά δέντρα.

Τούμπες, οι

Είναι μεταξύ των Γερανών και των Αγκαστινιώτικων.  Είναι ψηλώματα.

Καζάζηες, οι

Περιοχή προς το δρόμο της Τρεμετουσιάς.

Τραχώνια, τα

Είναι στο δρόμο του Στρογγυλού.  Δύσκολα καλλιεργούνται.  Έχουν πέτρες.

Κακκαρήες, οι

Κοντά στους Καζάζηες προς την Τρεμετουσιά.

Τρεις Πέτρες, οι

Προς Μουσουλίτα - Στρογγυλό.

Καλοήροι, οι

Τοποθεσία προς τη Μουσουλίτα.

Τριπόδκια, τα

Είναι στον Τράχωνα.  Στα ανατολικά των Βουνών.  Στην περιοχή υπήρχαν μάντρες για τα κοπάδια.

Καμίνια, τα

Στο δρόμο προς την Τρεμετουσιά.

Υπήρχαν καμίνια για ασβέστη - γύψο.

Τσιακκιλερά, τα

Σε υψώματα στην περιοχή προς την Τρεμετουσιά.

Καρτσιαλίκκια, τα

Η περιοχή κοντά στο χωριό στα βόρεια, κοντά στο πέρασμα του Κατουλιάρη.  Υπήρχαν άγριες αγκινάρες στην περιοχή (τις αγκινάρες τις λέγουν στην Άσσια καυκαρούδες).

Τσιαττάλ Τερέ, το

Προς το Στρογγυλό.  Είναι εκεί δυο ποταμοί.

Καρτζήες, οι

Περιοχή από την Παναγία προς το Μαραθόβουνο.  Μεγάλωναν πολλά ματσικόριδα.

Ττεππέ, το

Λοφώδης περιοχή προς την Τρεμετουσιά.  Ήταν παλιά χαλίτικα.

Κασάπηες, οι

Τοποθεσία κοντά στο λάκκο του Λουρικού μέσα στο χωριό, προς το γεφύρι του Κατουλιάρη.

Φελέκκηες, οι

Στο δρόμο, προς τη Βατυλή.

Καταλύματα

Περιοχή με λείψανα παλαιότερου οικισμού.

Φιστουτζές, οι

Στα δεξιά μετά το γεφύρι του Στρογγυλού.

Κατουλιάρης, ή Σκατουλιάρης, ή Κατούρης, ο

Ποταμός που ξεκινά από την περιοχή Αθηαίνου-Αγιάς.  Τρέχει και το καλοκαίρι με νερό κάπως αλμυρό.

Φιτάνια, τα

Στο δρόμο προς το Άρσος.  Ήταν γεμάτα με μεγάλες παλλούρες από τες οποίες μαζεύαμε κόνναρα.

Καφετζήες, οι

Πριν τους Καζάζηες προς την Τρεμετουσιά.

Φοινίτζια, τα

Κοντά στην παλιά εκκλησία του Αγ. Θεοδώρου.

Κκελόμερος, ο

Στα νότια του χωριού προς την Αγιά.  Ξερή περιοχή.

Χαλίλ Ογλού, του

Είναι στον Τράχωνα, στο δρόμο Άρσους.

Κκιοσές, ο

Κόλυμποι, οι

Μεταξύ Αφάνειας - Μόρας.  Μάζευαν εύκολα νερό από το Γιαλιά και γέμιζαν για αρκετές μέρες.

Χαμαϊλίν, το

Μετά την αυκολιά του Αλή Εφέντη.  Πίνει πρώτο πρώτο, γι' αυτό και ήταν σημαδιακό.

Κολυμπούθκια, τα

Στα ανατολικά του χωριού στην παλιά εκκλησία του Αγ. Θεοδώρου.  Μάζευαν νερά του Κατουλιάρη.  Αργότερα έγιναν περβόλια γιατί εκεί βρέθηκε νερό στους λάκκους.

Χανούδκια, τα

Κοντά στην εκκλησία της Παναγίας.  Ήταν παλαιότερα εκεί το χωριό με τα μαγαζιά του.

Κόννοι, οι

Το έδαφος ήταν αργιλώδες.

Χαρμάν Τταρλά, το

Το χωράφι του περβολιού της Μάγγιας.  Ήταν εκεί και το αλώνι του τσιφλικιού.

Κότσινες, οι

Το χώμα είναι κόκκινο.

Χατζητετές, ο

Είναι στο χειλοπόταμο, στο δρόμο Αφάνειας-Αγκαστίνας, κοντά στο μεγάλο γεφύρι.

Κοτσινολάντες, οι

Μαζευόταν νερό τις καλοχρονιές.  Στα ανατολικά του χωριού.

Ψεματάρηες, οι

Στο δρόμο προς τη Μουσουλίτα.

Κουλλήες, οι

Μετά την εκκλησία της Παναγίας.

Ψόφοι, οι

Ψύλλοι, οι

Στο δρόμο της Μουσουλίτας δεξιά, μετά το γεφύρι.

Κουκκούρκαες, οι

Στον κάμπο προς τη Μάνια.  Το χώμα έμενε σε βώλους όσο κι αν οι γεωργοί τα καλλιεργούσαν τα χωράφια.

 

Κουρτέλλες, οι

Κοντά στις Περρότσες.  Είναι χωράφια αρκετά χαμηλά από τις «αυκολιές».

 

 


 

 Πηγή: ΑΣΣΙΑ ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Λευκωσία 1983 - Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια»