Γράφει ο Γιώργος Κακούρης

Κάθε χρόνο οι πρόσφυγες από την Άσσια και τα παιδιά τους συναντιόμαστε στο μνημόσυνο των νεκρών και των αγνοουμένων του χωριού. Συνήθως, κάθε χρόνο, ακολουθεί μια μουσική εκδήλωση. Από παιδί θυμάμαι τα επετειακά τραγούδια. Δεν θυμάμαι τις ομιλίες προσκεκλημένων πολιτικών, παραγόντων και κοινοταρχών.

Επιστήμονες που έχουν μελετήσει τη δύναμη των λέξεων στο ανθρώπινο μυαλό ανακάλυψαν πως όταν διαβάζουμε ή ακούμε μια ιστορία, ενεργοποιούνται τα μέρη του εγκεφάλου που θα δούλευαν αν τη βιώναμε. Μια ιστορία, δηλαδή, αλλάζει την καθημερινότητα, ξαναγράφει τον εγκέφαλο, έχει τη δύναμη να αναπρογραμματίσει ακόμα και το ποιοι είμαστε.

Φέτος στην εκδήλωση δουλέψαμε για κάτι διαφορετικό. Πέρα από το μνημόσυνο και το προσκλητήριο αγνοουμένων, παρουσιάσαμε, μαζί με τον Λάρκο Λάρκου, ορισμένα από τα μελοποιημένα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη, τονίζοντας όμως ιδιαίτερα τη σχέση της 'Χιώτισσας' με την καθημερινότητα και το θυμικό του χωριού. Το ποίημα του Μιχαηλίδη, γραμμένο κάπου μεταξύ λογιότητας και παράδοσης, είχε γίνει κτήμα των ανθρώπων του απλού κόσμου σε πολλά χωριά. Ειδικά στην Άσσια πολλές γυναίκες το γνώριζαν απ' έξω. Επαναλάμβαναν την ιστορία της Χιώτισσας - που μετά τη σφαγή στο νησί της καταλήγει στην Κύπρο, σύζυγος και αιχμάλωτη ενός μπέη- καθώς έκαναν τις δουλειές του σπιτιού, καθώς καθάριζαν βαμβάκι στα χωράφια ή το έλεγαν στα παιδιά τους πριν κοιμηθούν.

Αφού προβάλαμε βίντεο αρχείου με Ασσιώτισσες να απαγγέλλουν το ποίημα, χορωδία Ασσιωτών και το μουσικό σχήμα του Λάρκου τραγούδησαν το μελοποιημένο ποίημα. Ήταν η πρώτη φορά, από μικρός, που θυμάμαι τους Ασσιώτες να μένουν στις θέσεις τους σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης και κάποιους να δακρύζουν.

Η Χιώτισσα διηγείται σαν Κύπρια πρόσφυγας, σαν Σύρος εκτοπισμένος, σαν Αμερικανός στρατιώτης στο Ιράκ με μετατραυματικό στρες: "θωρώ νεκρούς 'κόμα ομπροστά μου / τζ' εν ο βιασμός 'κόμα μες στα 'φκιά μου". Και πριν να μάθει την πραγματική ταυτότητα της νεαρής και νομίζοντας πως πρόκειται για Τουρκάλα, η γριά την καθησυχάζει πως μπορεί να την καταλάβει γιατί ξέρει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι κατά βάση οι ίδιοι: "Η πλήξη πώπαθεν η καρδκιά σου / σφάζει τζαι Τούρκον τζαι Γρισκιανόν".

Δεν χρειάστηκαν λόγοι, δεν χρειάστηκε αναμάσημα. Μόνο μια ιστορία, από τις καλύτερες που έχουν γραφτεί στην Κύπρο, ήταν αρκετή για να συνδέσει ακόμα και τους ίδιους τους πρόσφυγες με την πραγματικότητα των όσων έζησαν. Και τους υπόλοιπους με όσα δεν έζησαν, αλλά που είναι σημαντικό να καταλάβουν.

Πηγή:  Εφημερίδα Πολίτης,  Παράθυρο - Λοξές Ματιές στον Πολιτισμό, ημερ. 02/09/13   

Πατήστε πιο κάτω για να δείτε τις φωτογραφίες από την εκδήλωση.

Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής - Άσσια / Πεσόντες / Αγνοουμένοι 2013

Πατήστε εδώ για να δείτε ολόκληρη την εκδήλωση οπτικογραφημένη

Θέλουμε να εκφάσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στον συγχωριανό μας Γιώργο Κακούρη και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου το Πολιτιστικού Συνδέσμου «Η Άσσια», που ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα μας και μας παραχώρησε το δικαίωμα να καταχωρήσουμε το άρθρο του στην ιστοσελίδα μας.