του Μάριου Δημητρίου
Τετάρτη 21/5/2014 Εφημερίδα Σημερινή

Αναζητούνται πληροφορίες για τη μετακίνηση οστών
Από τις 26 Απριλίου 2014 μέχρι χθες, 20 Μαΐου 2014, κηδεύτηκαν πέντε από τους 70 εκτελεσθέντες στο Ορνίθι

Για ανθρωπιστικούς λόγους, δεν έκλεισε ο φάκελος της εν ψυχρώ δολοφονίας από τον τουρκικό στρατό εισβολής τον Αύγουστο 1974, των 70 αγνοούμενων άμαχων αντρών, που είχαν αιχμαλωτιστεί στην Άσσια, οστά των οποίων βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν σε μαζικό τάφο στην περιοχή Ορνίθι, κοντά στην κατεχόμενη Αφάνεια, αφού, όπως δήλωσε χθες στη «Σ» ο Νέστορας Νέστορος, Εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής πλευράς στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, «το Γραφείο μας ψάχνει και για άλλες πληροφορίες που θα μας οδηγήσουν στον χώρο μετακίνησης των οστών των Ασσιωτών».

Είναι γνωστό ότι η εκταφή, το 2009, κατέδειξε ότι ο ομαδικός τάφος είχε ανοιχθεί παλαιότερα και έγινε μετακίνηση των οστών, πράγμα που παραδέχτηκε η τουρκοκυπριακή πλευρά. Είναι σαφές ότι η μετακίνηση των οστών, που έχει ως αποτέλεσμα να παραδίδονται τώρα στους συγγενείς πολλά μικρά υπολείμματα οστών, αντί οι πλήρεις σκελετοί των δικών τους, είχε στόχο την καταστροφή στοιχείων που θα αποκάλυπταν τα αίτια θανάτου των τραγικών θυμάτων.

Μια οργανωμένη και βίαιη μετακίνηση
Υπενθυμίζουμε ότι ένας από τους όρους εντολής της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους, που λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, είναι ότι «η Επιτροπή δε θα επιχειρήσει να αποδώσει ευθύνη για τους θανάτους οιωνδήποτε αγνοουμένων ή να ερευνήσει την αιτία τέτοιων θανάτων».

Υποβάλαμε στον κ. Νέστορος τη θέση ότι «ο φάκελος των Ασσιωτών είναι ανοικτός βασικά», για να τοποθετηθεί ως εξής: «Αυτή είναι η απαίτηση κι εμείς από τη στιγμή που ψάχνουμε και για άλλες πληροφορίες, πώς μπορεί να κλείσει ο φάκελος; Οι προσπάθειες του Γραφείου μας εντείνονται προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν θέλω να μηδενίσω το έργο των προκατόχων μου, αλλά βρίσκεται μπροστά μας το ζήτημα αυτό και πρέπει να το διαχειριστούμε και να βρούμε τρόπο να το λύσουμε».

Απαντώντας σε άλλες ερωτήσεις μας, ο Ν. Νέστορος μάς πληροφόρησε ότι οι 70 εκτελεσθέντες της Άσσιας είναι θαμμένοι σε τέσσερις χώρους στην ίδια περιοχή - σε τρία πηγάδια και σε έναν οριζόντιο χώρο. Και πρόσθεσε τα ακόλουθα: «Γίνεται μια συζήτηση από την κοινότητα της Άσσιας, που έχει σοβαρό πρόβλημα να αποδεχθεί μικρά οστά για εκταφή και ζητά να μάθει πού έχουν μεταφερθεί οι δικοί τους άνθρωποι και να επιστραφούν οι πλήρεις σκελετοί. Τα δεδομένα μας είναι ότι έγινε μια οργανωμένη και βίαιη μετακίνηση οστών από τα δύο πηγάδια, άρα κάποιοι κατέχουν στοιχεία και ζητούμε να μας δοθούν στοιχεία για το πού μετακινήθηκαν, γιατί είναι ανθρωπιστικό ζήτημα, ώστε οι συγγενείς να τους θάψουν με τις πρέπουσες τιμές, για να μην ταλαιπωρούνται άλλο οι οικογένειες». Ο κ. Νέστορος ανέφερε ότι μέχρι τώρα, από τους 70, ταυτοποιήθηκαν 7 πλήρη σκελετικά οστά, επειδή το πηγάδι είχε εσοχή στο βάθος του και δεν τους «έπιασε» η μπουλντόζα που ανέσκαψε τον τάφο.

Κηδεύτηκαν οι πρώτοι πέντε
Σημειώνουμε ότι το βάρβαρο έγκλημα της εν ψυχρώ εκτέλεσης των 70 συλληφθέντων αμάχων αντρών στην Άσσια το 1974 είναι στην επικαιρότητα τώρα, 40 χρόνια μετά, αφού τις τελευταίες εβδομάδες πραγματοποιούνται οι κηδείες των θυμάτων. Χθες (20.5.2014) έγινε η κηδεία του Σάββα Τζύρκα από την εκκλησία Αγίου Γεωργίου Αγλαντζιάς, ενώ προχθές κηδεύτηκε από την εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ, στην Αυτοστέγαση Λατσιών, ο Ματθαίος Παπαμιχαήλ. Από τις 26 Απριλίου 2014 και τις επόμενες μέρες, κηδεύτηκαν επίσης ο Απόστολος Τόφα, ο Κυπριανός Χαραλάμπους και ο Βάσος Θεοφάνους. Τα οστά των τριών τελευταίων ήταν πλήρη, ενώ εντοπίστηκε μεγάλο μέρος των οστών των δύο πρώτων και άλλων δύο, που θα ακολουθήσει η κηδεία τους. Για τους υπόλοιπους 63, εντοπίστηκε μόνο ένας μεγάλος αριθμός θραυσμάτων ή μικρών τεμαχίων οστών. Η τουρκοκυπριακή πλευρά ισχυρίζεται ότι δεν γνωρίζει τίποτα για τον νέο χώρο ταφής.

«Είναι καθαρά προσωπικό θέμα»
Κληθείς από τη «Σ» να σχολιάσει το έντονο αίτημα των συγγενών των αγνοουμένων της Άσσιας, να τους παραδοθούν τα πλήρη οστά και όχι μικρά κόκκαλα των δικών τους ανθρώπων, ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Νίκος Θεοδοσίου ανέφερε ότι «εναπόκειται στην κάθε οικογένεια να πάρει την καλύτερη απόφαση για τους ίδιους, αφού είναι καθαρά προσωπικό θέμα». Και πρόσθεσε: «Οπωσδήποτε εμείς τασσόμαστε εναντίον τού να θεωρείται οποιαδήποτε υπόθεση ως τελειωμένη. Κάποιος που μεταφράζει αυστηρά τους όρους εντολής της ΔΕΑ, θα σου πει ότι η δουλειά της είναι να βρει αν κάποιος πέθανε ή όχι και να τον τοποθετήσει στον κατάλογο πεσόντων, από αυτό των αγνοουμένων. Άρα, από τη στιγμή που έκανε την ταυτοποίηση, σημαίνει ότι τελειώνει την αποστολή της.

Όμως η ΔΕΑ, τουλάχιστον προφορικά, τοποθετείται ότι θα συνεχίσει την προσπάθεια κι εμείς ως οργάνωση πιέζουμε ώστε να το κάνουν αυτό και γραπτώς, όχι μόνο προφορικώς. Φαίνεται ότι οι οικογένειες κάποιων από τα θύματα στην Άσσια δεν θα δεχθούν να θάψουν τα λιγοστά οστά που θα τους παραδοθούν. Δεν ξέρω αν κάποια οικογένεια, για δικούς της λόγους, αποδεχθεί τα λιγοστά οστά να τα θάψει. Όμως δεν μπορεί να μείνει έτσι το θέμα. Η ΔΕΑ πρέπει ν' αποφασίσει τι θα κάνει και να μας πει πώς θα το χειριστεί, διότι ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο γι' αυτήν. Η τοποθέτησή μας ως οργάνωση είναι ότι η ΔΕΑ οφείλει να συνεχίσει την προσπάθειά της, μέχρι να βρεθούν τα μετακινηθέντα οστά και για τις δύο κοινότητες».

Μικρά κόκκαλα και «εικονικές» κηδείες
Γιάννος Δημητρίου, μέλος Συντονιστικής Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων Άσσιας: «Η μετακίνηση των οστών έγινε οργανωμένα από την τουρκική πλευρά, στον τόπο του εγκλήματος και δεν γίνεται να μη γνωρίζουν πού πήγαν τα οστά και τι έχουν απογίνει. Η ΔΕΑ πρέπει να απαιτήσει να αποκαλυφθεί πού είναι ο νέος χώρος ταφής και να παν να τον βρουν. Και να μην κλείνουν υποθέσεις και φάκελοι, με ένα δυο μικρά κόκκαλα, όταν αποκαλυφθεί ότι οργανωμένα έγινε μετακίνηση οστών. Πάρα πολλές οικογένειες Ασσιωτών έχουν πει ξεκάθαρα ότι δεν θα παραλάβουν μερικά μικρά κόκκαλα και δεν θα δεχθούν να θεωρηθεί το θέμα των αγνοουμένων λήξαν, και να γίνονται ουσιαστικά εικονικές κηδείες, ότι δήθεν βρήκαν τον δικό τους.

Αυτό το κεφάλαιο καίει τις οικογένειες και το να έρθουν μετά από 40 χρόνια αναμονής να σου φέρουν ένα κόκκαλο, δεν κλείνει κεφάλαια, αλλά ανοίγει κεφάλαια. Κλείνοντας κεφάλαια, σαν κοινωνία, μπορεί να ξεπεράσουμε τον πόνο, αλλά με τέτοιου είδους διαχείριση, δυστυχώς ανοίγουν κεφάλαια. Για τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους συγγενείς αγνοουμένων, δεν μπορούν να κλείνουν τα θέματα απλώς και μόνο γιατί στατιστικά πρέπει να δείχνουμε πρόοδο, αλλά πρέπει να γίνεται ουσιαστική δουλειά - σε αυτήν την περίπτωση, αν είναι αδύνατο να βρεθούν τα οστά, πρέπει να πουν στις οικογένειες, γιατί. Το να κάνεις κηδεία σε δύο κόκκαλα και να ξέρεις ότι κάπου αλλού είναι θαμμένος ο αγνοούμενος πατέρας σου, πάλι θα τον γυρεύεις».

Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή

Ευχαριστίες
Θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στο δημοσιογράφο Μάριο Δημητρίου που ευγενώς μας παραχώρησε την άδεια του να αναδημοσιεύσουμε το πιο πάνω άρθρο.