Δευτέρα, 25 Αυγούστου 2014, Πολίτης

του Γιώργου Κακούρη

Τρισάγιο αγνοουμένων στα κατεχόμενα έκαναν για πρώτη φορά οι Ασσιώτες

Για πρώτη φορά συγγενείς αγνοουμένων της Άσσιας και άλλων χωριών τέλεσαν τρισάγιο στον χώρο όπου εκτελέστηκαν και τάφηκαν 70 άμαχοι τον Αύγουστο του 1974.

Κάτω από το λιοπύρι της Μεσαορίας, οι συγγενείς δεκάδων αγνοουμένων της Άσσιας πραγματοποίησαν, για πρώτη φορά κοντά στο κατεχόμενο χωριό τους, τρισάγιο εις μνήμην των δικών τους ανθρώπων, στο σημείο όπου εκτελέστηκαν και τάφηκαν ομαδικά από τον τουρκικό στρατό εισβολής τον Αύγουστο του 1974.

Στο Ορνίθι, μια τοποθεσία λίγο πριν από την Αφάνεια, μένουν μόνο τα ερείπια της παλιάς φάρμας που βρισκόταν εκεί καθώς και ένα φοινικόδεντρο στο οποίο φαίνονται ακόμα σημάδια από σφαίρες από εκείνες τις ημέρες.  Το παλιό τσιφλίκι έχει γίνει σκουπιδότοπος όπου πετάγονται άχρηστα αντικείμενα, μπάζα και νεκρά ζώα...

Όμως ο χώρος όπου τάφηκαν οι αγνοούμενοι, ένας λάκκος άντλησης νερού, βρίσκεται λίγο πιο κάτω στα όρια της φάρμας, δίπλα από μια συστάδα ευκαλύπτων, ευτυχώς αρκετά μακριά έτσι ώστε η δυσοσμία να μην ενοχλεί τους συγγενείς.

«Το χώμα που πότισαν με τον ιδρώτα τους το πότισαν και με το αίμα τους» λέει μεταξύ άλλων λίγο πριν το τρισάγιο η Ντίνα Κούππα, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συνδέσμου «Η Άσσια», ο οποίος και διοργάνωσε τη μετάβαση των συγγενών με το λεωφορείο.  Οι συγγενείς είναι μερικές δεκάδες και χωράνε σε ένα λεωφορείο, όσα σχεδόν και τα άτομα που μεταφέρθηκαν, εκτελέστηκαν και τάφηκαν στο Ορνίθι.  Πρόκειται για συνολικά 52 Ασσιώτες και 18 άτομα από άλλα χωριά που αιχμαλωτίστηκαν εκεί από τον τουρκικό στρατό.

Το τρισάγιο, το οποίο διήρκεσε περίπου δέκα λεπτά, έγινε στο σημείο όπου βρέθηκαν μετά από μαρυρία οστά που θεωρείται πως ανήκουν στους 70 κατά τη διάρκεια ανασκαφών της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους.  Ο παλιός λάκκος και ο χώρος των ανασκαφών δεν υπάρχουν πια και το τρισάγιο γίνεται σε σημείο που εντόπισαν χωριανοί που είχαν ξαναεπισκεφθεί τον χώρο όταν ακόμα γίνονται εργασίες.  Το σημείο της τελετής γεμίζει με λουλούδια, το μόνο σημάδι που θα μείνει μετά την τελετή πως αυτό το σημείο της πεδιάδας κουβαλά δικό του, ιδιαίτερη, οδυνηρή ιστορία.

Αποτελεί άραγε παρηγοριά ή μια κάποια κάθαρση για τον κάθε ένα από τους συγγενείς η επίσκεψη στο σημείο όπου έγιναν οι δολοφονίες των δικών τους;  Κανείς δεν μπορεί να πει, εκτός από τους ίδιους, συζύγους, παιδιά και εγγόνια, ο καθένας παρέα με τις δικές του σκέψεις.  «Πόσες ψυχές...» μουρμουρίζει μόνο λίγο στον εαυτό της μια γυναίκα καθώς κοιτάζει το σημείο, φορτωμένο πλέον και για όσο το επιτρέψουν τα στοιχεία της φύσης, με ανθοδέσμες.

Η δεύτερη ταφή

Μαρτυρίες και στοιχεία δείχνουν πως, όπως έχει γίνει πλέον κοινά αποδεκτό και από τις δύο πλευρές, κατά τη δεκαετία του 1990 μεγάλος αριθμός οστών εκτάφηκαν και μετακινήθηκαν, κατά οργανωμένο τρόπο, από το Ορνίθι σε άγνωστη μέχρι σήμερα τοποθεσία.  Αυτά που μένουν είναι μικρά κομμάτια οστών από τα οποία γίνεται η ταυτοποίηση.  Τις τελευταίες ημέρες η ΔΕΑ επικοινωνεί με συγγενείς για να τους ενημερώσει για την ανεύρεση των οστών των αγνοουμένων τους, καθώς θεωρείται πως η συντριπτική πλειονότητα, αν όχι όλα τα άτομα που οδηγήθηκαν στο Ορνίθι έχουν ταυτοποιηθεί.

Κάποιοι από τους αγνοούμενους που βρέθηκαν το 2009 στο συγκεκριμένο σημείο και ταυτοποιήθηκαν έχουν κηδευτεί πρόσφατα, όμως εκκρεμεί ακόμα η ενημέρωση της πλειονότητας των συγγενών.  Αυτό που παραμένει άγνωστο είναι το πού ακριβώς βρίσκονται σήμερα τα οστά που μετακινήθηκαν από το Ορνίθι, γεγονός που έχει οδηγήσει ορισμένες από τις οικογένειες των ταυτοποιηθέντων να αρνούνται να παραλάβουν τα μικρά θραύσματα που έχουν βρεθεί, τονίζοντας πως ο θάνατος των δικών τους δεν μπορεί να θεωρηθεί πως έχει πλήρως διερευνηθεί.

Το αίτημα αρκετών συγγενών σήμερα είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες έχει εξακριβωθεί πως έχει υπάρξει μετακίνηση λειψάνων να θεωρηθούν ξεχωριστή κατηγορία έτσι ώστε ο φάκελος να μην μπορεί απλά να κλείσει (όπως ορίζουν οι όροι εντολής της ΔΕΑ) χωρίς να ανευρεθεί πού έχουν μετακινηθεί.  Πέρα μάλιστα από την υποκειμενική απόφαση της κάθε οικογένειας ξεχωριστά υπάρχει και μια πρακτική διάσταση, καθώς δεν αποκλείεται μεταξύ των οστών που μετακινήθηκαν να υπάρχουν και ολόκληροι σκελετοί των οποίων δεν έμειναν ίχνη στον πρώτο χώρο ταφής.  Οι συγγενείς έχουν μεταφέρει τις ανησυχίες τους στο Ε/Κ μέλος της ΔΕΑ Νέστορα Νέστορος, ο οποίος προς το παρόν έχει δώσει λεκτικές διαβεβαιώσεις, όμως ακόμα δεν υπάρχουν ενδείξεις για τη στάση της επιτροπής στο σύνολο της.

Θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στη εφημερίδα Πολίτης και στον κύριο Γιώργο Κακούρη που ευγενώς μας παραχώρησε την άδεια να αναδημοσιεύσουμε το πιο πάνω άρθρο.

Τρισάγιο στο Ορνίθι και επίσκεψη το κοιμητήριο Άσσιας 24-8-2014