41 χρόνια μετά το μακελειό όπου εκτελέστηκαν εβδομήντα άτομα

Τετάρτη, 26 Αυγούστου 2015 Ο Φιλελεύθερος

Γράφει: Βάσος Βασιλείου

Αμμόχωστος: Οι φλόγες των κεριών τρεμόπαιξαν πάνω απ' το σημείο της ομαδικής δολοφονίας των αγνοουμένων της Άσσιας, λες και ρίγησαν μπροστά στο μακελειό που έλαβε χώρα πριν 41 χρόνια στην περιοχή Ορνίθι. Τα λουλούδια τοποθετήθηκαν στο ένα από τα πηγάδια που χρησιμοποιήθηκε ως ομαδικός τάφος.

Η μυρωδιά διαχύθηκε στην ατμόσφαιρα και η νεκρική σιγή, εις ένδειξιν σεβασμού προς τους εβδομήντα νεκρούς της Άσσιας και των γύρω χωριών, απλώθηκε στην περιοχή. Δεν ήταν απλώς μια επίσκεψη. Ήταν προσκύνημα. Πραγματοποιήθηκε προχθές Τρίτη στην Άσσια, όπου μετέβησαν τρία λεωφορεία με Ασσιώτες και άλλους πολίτες καθώς και περίπου δέκα μικρά ιδιωτικά οχήματα.

Όπως αναφέρει στον «Φ» ο κ. Χριστόφορος Σκαρπάρης, ο οποίος τυγχάνει Ασσιώτης και μέλος της Παγκύπριας Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων, οι παρευρεθέντες συγκεντρώθηκαν στο σημείο του ενός πηγαδιού στο οποίο ρίφθηκαν μετά την εκτέλεσή τους από τους Τούρκους οι Ασσιώτες και τέλεσαν τρισάγιο στη μνήμη τους. Αν και δεν υπήρχε ιερέας, το τρισάγιο πραγματοποιήθηκε, έστω και με τη βοήθεια ψαλτών.

Η συγκίνηση ήταν έντονη και σε αυτό ίσως συνέβαλε και ο μεγάλος αριθμός (εβδομήντα) των εκτελεσθέντων. Μετά το τρισάγιο οι Ασσιώτες επεσκέφθησαν το κοιμητήριο στο οποίο οι ζημιές αυξάνονται όσο περνά ο χρόνος χωρίς να εκτελούνται έργα συντήρησης. Στη θέση κάποιων μαρμάρινων σταυρών που καταστράφηκαν, στήθηκαν ξύλινοι. Λιγότερη πολυτέλεια, φτωχότερη παρουσία αλλά ίδιος ο πόνος για τη μαζικότερη εκτέλεση της τουρκικής εισβολής. Και τα λουλούδια φρεσκοκομμένα, όπως φύτρωναν παλιά στις αυλές των εκτελεσθέντων, και μια ελπίδα ανάμεικτη με ευχή: Να γυρίσουν μια μέρα όσοι απέμειναν ζωντανοί μαζί με τα παιδιά και τα εγγόνια τους, να καθαρίσουν τους δρόμους, να περιποιηθούν τα κοιμητήρια, να ανακαινίσουν τις εκκλησίες, να συντηρήσουν όσα σπίτια απέμειναν, να θάψουν κανονικά τους νεκρούς τους, να αναπαυθούν όλοι και να ζήσουν πλέον σε ειρήνη.

Επόμενος σταθμός το εκκλησάκι της Παναγίας όπου οι παρευρισκόμενοι έψαλαν «Τη υπερμάχω στρατηγώ». Οι προσκυνητές τοποθέτησαν και εικόνα της Παναγίας που μετέφεραν από τις ελεύθερες περιοχές και η όλη ατμόσφαιρα υπό το φως των κεριών περιγράφεται ως κατανυκτική.

Από εκεί οι επισκέπτες πορεύθηκαν προς το παλαιό παντοπωλείο του χωριού όπου ενημερώθηκαν, όσοι δεν έτυχε να επισκεφθούν ξανά την Άσσια, για το ίδιο το παντοπωλείο αλλά και για την κοινότητα γενικότερα. Κατά τη διάρκεια της περιήγησης, οι Ασσιώτες συνάντησαν και εποίκους οι οποίοι διαμένουν μετά την τουρκική εισβολή στην Άσσια αλλά και Τουρκοκύπριους. Με τους εποίκους κάποιοι αντήλλαξαν απλώς ένα χαιρετισμό ενώ με κάποιους από τους Τουρκοκύπριους έπιασαν και κουβέντα. Μάλιστα κάποιοι από τους Τουρκοκύπριους οι οποίοι απέκτησαν φίλους Ελληνοκύπριους ενδιαφέρθηκαν να ρωτήσουν γι' αυτούς και τους έστειλαν χαιρετίσματα. Πέρασαν τόσα χρόνια αλλά δεν ξέχασαν εντελώς τα ελληνικά τους.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης οι Ασσιώτες μπήκαν και στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου η οποία χρησιμοποιείται, πλέον, ως αποθήκη. Αντί σκάμνους και εικόνες, υπάρχουν μερικά ελαστικά τρακτέρ και κάποια γεωργικά εργαλεία. Λείπει ακόμη και η καμπάνα. Όποιος έκανε τον κόπο να ανεβεί στο καμπαναριό και να την αφαιρέσει, πρέπει να έπιασε καλή τιμή όταν την πούλησε. Και τις εικόνες και τα τάματα, χρυσά ή αργυρά, πολλοί θα ήθελαν να τα αγοράσουν για να τα μεταπουλήσουν ή να τα λιώσουν και να φτιάξουν άλλα σχήματα αντί σταυρών.

Μετά την εισβολή, οι Τούρκοι λεηλάτησαν την εκκλησία και άφησαν τοίχους γυμνούς. Σύμφωνα με περιγραφές των Ασσιωτών, όλες οι εικόνες, τα άγια σκεύη και το εικονοστάσι κλάπηκαν και η τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου στην βόρεια πλευρά του ναού έχει αφαιρεθεί πολύ πιθανόν από επαγγελματίες αρχαιοκάπηλους. Επίσης κατεδάφισαν το περιτοίχισμα και τον νάρθηκα και μετέτρεψαν τον ναό και τον γύρω χώρο σε αποθήκη σανού και στάβλο ζώων.

Σύμφωνα με τις ίδιες περιγραφές, γύρω στο 2004 οι Τούρκοι έπαψαν να χρησιμοποιούν τον ναό σαν αποθήκη και η μάντρα με τα πρόβατα που ήταν στον περίγυρο της εκκλησίας μεταφέρθηκε σε μικρή απόσταση από την εκκλησία.

Ο σημερινός επισκέπτης συναντά συνθήματα γραμμένα στους τοίχους της εκκλησίας και σβησμένες αγιογραφίες. Σε μια από αυτές, που επιβίωσε μερικώς, απεικονίζονται αμυδρά κάποιοι άγιοι και μερικοί άγγελοι. Κάποιοι έκριναν σκόπιμο να χαράξουν σε κάποια σημεία τις τοιχογραφίες.

Μνημόσυνο πεσόντων Ασσιωτών

Μεθαύριο Παρασκευή, 28 Αυγούστου 2015, στην εκκλησία Αποστόλου Ανδρέα, στο Πλατύ Αγλαντζιάς, όπου φιλοξενείται η χρυσοποίκιλτη εικόνα του Τιμίου Προδρόμου της ομώνυμης εκκλησίας της Πάνω Ενορίας της Άσσιας, κατά τη διάρκεια του εσπερινού του πολιούχου αγίου και χοροστατούντος του χωρεπισκόπου Μεσαορίας Γρηγόριου, ο Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια» διοργανώνει το μνημόσυνο των πεσόντων, εκτελεσθέντων και τεθνεώτων Ασσιωτών, καθώς και δέηση για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων της κοινότητας.

Στη συνέχεια, ακολουθεί, στη νότια αυλή της εκκλησίας, αντικατοχική εκδήλωση με τίτλο: Μνήμη Άσσιας, πεσόντων και αγνοουμένων τιμή, 28.8.15, στην οποία θα τιμηθούν οι συγγενείς των ηρωικώς πεσόντων Ασσιωτών. Την εκδήλωση στηρίζει σύσσωμη η κοινότητα Άσσιας και όλα τα οργανωμένα της σύνολα, που επίσης συμμετέχουν στην εκδήλωση. Κύρια ομιλήτρια θα είναι η σύζυγος του αείμνηστου υποστράτηγου Χρήστου Φώτη, Κική Φώτη, που έρχεται για αυτό τον σκοπό από την Ελλάδα.

Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία του ο υπουργός Άμυνας Χριστόφορος Φωκαΐδης και σε αυτή θα συμμετάσχει η Φιλαρμονική της Εθνικής Φρουράς και όλα τα σωματεία της Άσσιας.

Ο «δήμαρχος» είδε ανύπαρκτη ένταση ανάμεσα σε Τ/κ και Ε/κ
Κάτοικοι της Άσσιας πραγματοποίησαν προχθές επίσκεψη στο χωριό τους και ενώ όλα εξελίχθηκαν ομαλά, χωρίς καν υπόνοια για δημιουργία αρνητικού κλίματος, ο «Δήμαρχος» της κατεχόμενης κοινότητας είδε «ένταση» ανάμεσα σε Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους. Σχολιάζοντας στο ΚΥΠΕ σχετικές δηλώσεις του λεγόμενου δημάρχου, η αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Άσσια» Κωνσταντίνα Παττίχη διέψευσε τους ισχυρισμούς αναφέροντας ότι: «Ουδεμία ένταση και κανένα επεισόδιο σημειώθηκε στην κατεχόμενη Άσσια, όπου πραγματοποίησαν προσκύνημα 149 εκτοπισμένοι του χωριού».

Η κ. Παττίχη είπε ότι επειδή οι εκτοπισμένοι δεν ζήτησαν λεγόμενη άδεια από τον «δήμαρχο» της κατεχόμενης Άσσιας, αυτό προκάλεσε την αντίδραση του «δήμου», ο οποίος - όπως ανέφερε η κ. Παττίχη - «εξέδωσε παραπλανητική ανακοίνωση για δήθεν ένταση κατά τη διάρκεια της μετάβασης των Ε/κ στην Άσσια».

Πρόσθεσε δε ότι η επίσκεψη στο κατεχόμενο χωριό πραγματοποιήθηκε σε πολύ καλό κλίμα, οι εκτοπισμένοι μετέβησαν στην εκκλησία της Παναγίας και αργότερα είχαν την ευκαιρία ο κάθε ένας να επισκεφθεί το σπίτι του.

Των δηλώσεων της κ. Παττίχη προηγήθηκαν δηλώσεις του λεγόμενου δημάρχου της Άσσιας Χαμπίλ Τουλουτσού, ο οποίος είπε πως τρία λεωφορεία και έξι οχήματα με Ε/κ μετέβησαν στο κατεχόμενο χωριό, γεγονός που προκάλεσε αναστάτωση στους κατοίκους.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τουρκοκυπριακό Τύπο, οι Ε/κ ήθελαν να επισκεφτούν το κοιμητήριο του χωριού. Ο Τουλουτσού είπε, επίσης, πως οι Ε/κ δεν ζήτησαν «άδεια» για την επίσκεψη αυτή και, ως εκ τούτου, έγινε καταγγελία στη λεγόμενη αστυνομία.

Τέλος, τουρκοκυπριακά ΜΜΕ μετέδωσαν πως τους Ε/κ συνόδευε και τηλεοπτικό συνεργείο, «γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις».

Όσον αφορά την παρουσία αστυνομίας, ο κ. Χριστόφορος Σκαρπάρης ανέφερε ότι εμφανίστηκε διακριτικά την ώρα άφιξης των Ασσιωτών με τρία λεωφορεία χωρίς οποιαδήποτε αρνητική διάθεση. Εκ των υστέρων φαίνεται πως η αστυνομία των κατεχομένων μετέβη επιτόπου ύστερα από καταγγελίες του «δημάρχου» ή απλώς για προληπτικούς λόγους.