Δήλωση Αρνί στην «Κ» και το ιστορικό μεταφοράς των λειψάνων των Ασσιωτών

Κυριακή 28.02.2016, Η Καθημερινή

του Ανδρέα Παράσχου

Η ΔΕΑ έχει λάβει την απόφαση να προχωρήσει τις νενομισμένες διαδικασίες για την εκταφή στον χώρο απέναντι από το στρατόπεδο στην Άσσια, όπου σύμφωνα με πληροφορίες έχουν ταφεί λείψανα 100 περίπου αγνοουμένων. Σε επικοινωνία που είχαμε με το τρίτο μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους (ΔΕΑ), Ελβετό Ανρί Πολ Αρνί, μας είπε ότι πρόκειται για υπόθεση προτεραιότητας, η οποία ήρθε στην αντίληψη της ΔΕΑ την Πέμπτη, μετά από σχετική έκθεση του Ε/κ μέλους της Νέστορα Νέστορος.

Στο ερώτημά μας για τον χρόνο που θα χρειαστεί ώστε η ΔΕΑ να αποφασίσει να αρχίσει η νενομισμένη διαδικασία εκταφής, ο κ. Αρνί είπε πως «υπάρχει ήδη η απόφαση. Την πήραμε την Πέμπτη. Δεν μπορώ να προβώ σε περαιτέρω σχόλια. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι το θεωρούμε ως υπόθεση προτεραιότητας».

Ενώπιον μιας ιδιότυπης πρόκλησης τίθεται πλέον η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ), με την υπόθεση της αποκάλυψης από Τ/κ μάρτυρα χώρου απέναντι από στρατόπεδο στην Άσσια, όπου μετατάφηκαν τα οστά, πιθανότατα, των Ασσιωτών αγνοουμένων και πιθανόν και κάποιων άλλων. Οι πληροφορίες αναφέρονται σε 100 περίπου αγνοουμένους, τα οστά των οποίων μεταφέρθηκαν σε χώρο απέναντι από τη βορειοδυτική πύλη του στρατοπέδου - έδρας της 28ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας του Τουρκικού Στρατού. Ο χώρος φυτεύτηκε και περιφράχθηκε.

Το γεγονός ότι ο Τ/κ μάρτυρας, λίγο μετά από την κοινή έκκληση Αναστασιάδη-Ακιντζί, εμφανίστηκε και έδωσε στοιχεία σε εφημερίδα («Πολίτης») και όχι στη ΔΕΑ, επαναφέρει στο προσκήνιο θέμα εμπιστοσύνης του κόσμου σε ό,τι παρουσιάζεται ως επίσημο όργανο ή συντεταγμένο σώμα. Από το γεγονός αυτό υπογραμμίζεται η ανάγκη της δημιουργίας, όπως γράψαμε και πρόσφατα, μιας «Επιτροπής Αλήθειας», στην οποία όσοι καταθέτουν θα καλύπτονται από αμνηστία και δεν θα δημοσιοποιείται η ταυτότητά τους.

Διαφορετικά, σε λίγους μήνες η ΔΕΑ δεν θα έχει λόγο ύπαρξης, ελλείψει μαρτυριών, ενώ σε δύο-τρία χρόνια οι πλείστοι μάρτυρες θα έχουν συμπληρώσει τον βιολογικό κύκλο της ζωής τους, σύμφωνα και με τον επίτροπο Φώτη Φωτίου. Όπως, εξάλλου, αναφέρεται και σε σημείωμα του κ. Νέστορος στη Βουλή, εξαιρετικής σημασίας ζήτημα είναι η τουρκική πλευρά να δώσει πληροφορίες για τάφους περισυλλογής. Το 1974 είχαν πραγματοποιηθεί οργανωμένες περισυλλογές πτωμάτων από τον τουρκικό στρατό και ακολούθως έγιναν μαζικές ταφές. Πρόκειται, όπως γίνεται αντιληπτό, για τάφους με δεκάδες λείψανα σήμερα, τους οποίους γνωρίζει ο τουρκικός στρατός.

Το δεύτερο ζήτημα που προκύπτει από την παρούσα περίπτωση είναι το γεγονός ότι πρόκειται εμφανώς για θύματα ενός εγκλήματος πολέμου, όπως και οι Τ/κ της Τόχνης και των χωριών Μαράθα, Αλόα, Σανταλάρι, οι οποίοι δολοφονήθηκαν από Ε/κ παραστρατιωτικούς, με τη διαφορά όμως ότι οι Ασσιώτες εκτελέστηκαν και τάφηκαν στο Ορνίθι από αξιωματικούς και υπαξιωματικούς του κατοχικού στρατού.

Βάλτε τους στο τρένο
Η «Κ» έγραψε για την τραγική ιστορία εκτέλεσης των Ασσιωτών την 1η Φεβρουαρίου 2009, τα εξής: «Ο στρατιώτης Ο. Σαάτ, της 1ης Μοίρας του 21ου Συντάγματος Πυροβολικού του τουρκικού στρατού με έδρα το Κιρίκαλε της Άγκυρας, ήταν μεταξύ εκείνων που έδωσαν μαρτυρία η οποία είναι καταγραμμένη στο βιβλίο "Διαταγή: Εκτελέστε τους αιχμαλώτους", του Τούρκου (κουρδικής καταγωγής) δημοσιογράφου Ρόνι Αλάσορ (εκδόσεις Καστανιώτη), ο οποίος από το 1988 ζει και εργάζεται στη Νορβηγία: "Σε λίγες μέρες έφεραν πίσω στη μονάδα μας περίπου 70-80 Ε/κ. Τότε βρισκόμασταν στην Αγιά. Εγώ, λόγω ειδικότητας, ήμουν κοντά στη σκηνή του διοικητή. Εκεί άκουσα τον διοικητή της μοίρας μας, ταγματάρχη Μεχμέτ Γιουνγκιορμούς, να ρωτά τους ανωτέρους του τι να κάνει με τους αιχμαλώτους. Ήταν ένα πρόβλημα για τη μονάδα. Και η διατροφή τους, αλλά το κυριότερο η φύλαξή τους. Η εντολή που πήρε ήταν, " Όχι άλλους αιχμαλώτους πολέμου! Φορτώστε τους στο τρένο για το Tahtalikeuy (άλλο κόσμο)!".

Όποιος το άκουσε αμέσως κατάλαβε ότι αυτό σήμαινε: "Εκτελέστε τους αιχμαλώτους". Το επόμενο πρωί ο διοικητής κάλεσε τον λοχαγό και του έδωσε οδηγίες. Ο λοχαγός Ερτζάν Σαντίκ μαζί με τον λογία Μπιλάλ Γιλμάζ και τον υπαξιωματικό Μουχαρέμ πήραν τους αιχμαλώτους και τους οδήγησαν σε μία περιοχή που είχε τρία πηγάδια. Τα μάτια και τα χέρια τους ήταν δεμένα. Οι δικοί μας κρατούσαν αυτόματα Τόμσον. Το μέρος με τα τρία πηγάδια ήταν κοντά στα χωριά Αφάνεια και Τύμπου, κάτω από τον δρόμο (σ.σ. στο Ορνίθι). Σε λίγο ακούστηκαν ριπές και πυροβολισμοί. Ο Γιλμάζ ήρθε μετά και με ένα συνωμοτικό, αλλά αυτάρεσκο ύφος και μου περιέγραψε την εκτέλεση". Αργότερα, ο διοικητής μάς μίλησε στον ασύρματο: "Διαταγή εξετελέσθη. Τους φορτώσαμε στο τρένο"».

Διά τον φόβο των Αμερικανών
Δεν είναι τυχαίο που η εκταφή των οστών των Ασσιωτών από το Ορνίθι από τον τουρκικό στρατό έγινε στα μέσα της δεκαετίας του '90, καθότι το 1995 το αμερικανικό Κογκρέσο με σχετικό νομοθέτημα απαίτησε τη διακρίβωση της τύχης πέντε Ελληνοαμερικανών αγνοουμένων, μεταξύ των οποίων και ο 16χρονος το 1974 Ασσιώτης μαθητής Ανδρέας Κασάπης. Τότε μία αποστολή υπό τον πρέσβη κ. Ντίλον ήρθε στην Κύπρο, έκανε έρευνες και σε διάστημα δύο περίπου μηνών εντόπισε μεταξύ άλλων και τον τόπο, έξω από το τ/κ χωριό Μόρα, όπου είχε δολοφονηθεί και ταφεί ο Κασάπης. Το γεγονός δε ότι τα οστά μεταφέρθηκαν απέναντι από στρατόπεδο στην Άσσια δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου τυχαίο και συνδέεται με τον κίνδυνο να ανακαλυφθούν τα οστά του Κασάπη στα πηγάδια στο Ορνίθι και να κατηγορηθεί η Τουρκία από το αμερικανικό Κογκρέσο για έγκλημα πολέμου.

Η τ/κ πλευρά
Το γεγονός ότι η έκκληση Αναστασιάδη-Ακιντζί απέδωσε κινητοποιώντας έστω και ένα μάρτυρα, είναι ικανοποιητικό αλλά όχι αρκετό. Από την πλευρά της τ/κ ηγεσίας κρίνουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση για τους τάφους περισυλλογής, ώστε να δοθεί ώθηση στην ανεύρεση πολύ περισσότερων αγνοουμένων. Όπως η «Κ» αντιλαμβάνεται από σχετικές επαφές, ο Τ/κ ηγέτης είναι ικανοποιημένος, επειδή η κοινή έκκληση απέδωσε ήδη και αναμένει ότι οι νέες αυτές πληροφορίες θα τύχουν της δέουσας διαχείρισης από τη ΔΕΑ.