04 Απριλίου 2021, Ο Φιλελεύθερος

του Ανδρέα Παράσχου

Την Κυριακή 7 Μαρτίου, πήρα τηλέφωνο στην Κερύνεια τον Τουρκοκύπριο συμμαθητή μου στην Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας από τον Σεπτέμβρη του 1970 μέχρι και τον Ιούλη του 1974 Αχμέτ Κιανί και του ανακοίνωσα ότι ο κολλητός του στα μαθητικά μας χρόνια, ο Γιάννης Κλείτου, από την Άσσια, ενθρονίστηκε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου, ως Διονύσιος ο Γ'. Δεν χρειάστηκε να εξηγήσω τι σήμαινε αυτό διότι μαζί με τον Αχμέτ, με ευχή του μακαριστού ηγουμένου Αθανασίου (κοιμήθηκε στις 18.1.21), είχαμε ανεβεί κι άλλες φορές, μετά το 2003, στο Σταυροβούνι.

Aς πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Από το 1970 μέχρι και το '74 κάθονταν στο ίδιο θρανίο, στην Αμερικανική Ακαδημία της Λάρνακας. Ο ένας από την Άσσια, ο Γιάννης Κλείτου, ερχόταν κάθε πρωί στο σχολείο με το λεωφορείο του χωριού του στη Λάρνακα. Ο άλλος, ο Αχμέτ Κιανί από τη Λεύκα, έμενε με μια θεία του στον τούρκικο μαχαλά της Λάρνακας, σε μια πάροδο της Πιαλέ Πασιά και πήγαινε στο χωριό του μόνο τις διακοπές. Ο Γιάννης και ο Αχμέτ, όπου τους έχανες, όπου τους έβρισκες, ήταν πάντα μαζί. Δίδυμο αχτύπητο, ειδικά στις ζαβολιές, εκείνες των μαθητικών μας χρόνων που μπορούσαν και να σε χαρακτηρίσουν και ως παλιόπαιδο. Κάτι το κάπνισμα στα κρυφά, κάτι το σκασιαρχείο και πότε-πότε και κανένα σκονάκι για να κερδίσουμε περισσότερο παιγνίδι και λιγότερο διάβασμα. Κι ύστερα ήρθε το κακό. Πραξικόπημα και εισβολή. Τον Αχμέτ τον είδα για τελευταία φορά αιχμάλωτο, στο σημερινό γυμνάσιο Δροσιάς τον Ιούλιο του '74. Ο Γιάννης Κλείτου δεν ερχόταν πλέον με το λεωφορείο της Άσσιας στη Λάρνακα... Ήρθε κι έμεινε στη Λάρνακα ως πρόσφυγας. Μαζί με το σπίτι του ο Γιάννης είχε χάσει, όμως, και τον φίλο του.

Το όνειρο του Αχμέτ
Τα χρόνια πέρασαν πικρά για όλους μας. Ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια μετά το '74. Ο Αχμέτ συνέχισε το σχολείο στα κατεχόμενα, έκανε τη θητεία του στον στρατό,  μπήκε στη συνέχεια στο διδασκαλικό κολέγιο, όπου γνώρισε την Τομούρ κι έγινε δάσκαλος και σύζυγος και πατέρας δύο παιδιών. Ένα βράδυ του 1993 ο Αχμέτ ξύπνησε ταραγμένος από ένα όνειρο που δεν ήξερε πώς να το εξηγήσει. Αφηγείται: «Είδα ότι με κάλεσαν να συναντήσω τον Μακάριο. Μπήκα σε ένα δωμάτιο όπου καθόταν με την πλάτη γυρισμένη στην πόρτα ένας κληρικός με το μαύρο ράσο του. Χαιρέτησα κι όταν γύρισε να με κοιτάξει είδα ότι ο κληρικός αυτός ήταν ο Γιάννης Κλείτου. Ξύπνησα κάθιδρος »...

Τον Αχμέτ τον συνάντησα ξανά μετά το 1974, στην Πύλα το 2002. Ήταν ένα reunion μεταξύ συμμαθητών εκείνης της τάξης που ράγισε και διαλύθηκε τον μαύρο εκείνο Ιούλη.  Εκεί μας αφηγήθηκε το όνειρό του ο Αχμέτ και ένας εκ των συμμαθητών μας και μετέπειτα καθηγητής στην Αμερικανική Ακαδημία, ο Νίκος Αναστασίου, μάς ενημέρωσε ότι ο Γιάννης Κλείτου βρισκόταν πια στη Μονή Σταυροβουνίου.

Στις 23 Απριλίου 2003, ο Ραούφ Ντενκτάς ήρε την απαγόρευση στα οδοφράγματα και βιώσαμε όλη εκείνη την κοσμογονική αλλαγή. Το πρώτο πράγμα που μου ζήτησε ο Αχμέτ ήταν να διερευνήσω την πιθανότητα να συναντήσουμε τον φίλο κι αδελφό Γιάννη, ο οποίος είχε πια αλλάξει όνομα και λεγόταν Διονύσιος.  Την Πέμπτη 8 Μαΐου 2003 επικοινώνησα τηλεφωνικώς με το Σταυροβούνι και μίλησα με τον πάτερ Διονύσιο, ο οποίος και με πληροφόρησε ότι μπορούσαμε να τον συναντήσουμε, όχι στο μοναστήρι αλλά στο μετόχι της Αγίας Βαρβάρας. Τηλεφώνησα αυθημερόν στον Αχμέτ και του το είπα. Το πρωί της Κυριακής όταν τους παρέλαβα από τον κυκλοφοριακό κόμβο στο άγαλμα του Μάρκου Δράκου μού εκμυστηρεύτηκε ότι όλο το βράδυ δεν κοιμήθηκε από την αγωνία.

Τριάντα χρόνια κομμάτια
Φτάνοντας στην Αγία Βαρβάρα η αγωνία του είχε κορυφωθεί. Είχαν περάσει κάτι λιγότερο από 30 χρόνια από τότε που είχαν ιδωθεί για τελευταία φορά και 10 χρόνια από το όνειρο με το ράσο και τον Μακάριο - Έφτασε η ώρα για να κατορθώσει ο Αχμέτ να εξηγήσει το όνειρό του... Πήγαμε στην Αγία Βαρβάρα εκεί μετά τη λειτουργία. Ο Αχμέτ, η Τομούρ κι ο 12χρονος γιος τους Χουσεΐν, εγώ με τη σύζυγό μου και τα δύο μικρότερα των παιδιών μας, την Κατερίνα και τον Πάρη.  Κάποιος μας έβαλε και καθίσαμε στο μικρό συνοδικό. Σε λίγο εμφανίστηκε ο πάτερ Διονύσιος, από την άλλη μεριά της αυλής. Τα μάτια του Αχμέτ άρχισαν να υγραίνονται αλλά συγκρατήθηκε, απλά κινήθηκε προς την κατεύθυνση του ρασοφόρου. Αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν. Ακολούθησε μια σιωπή που έλεγε τόσα όσα δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε 29 χρόνια μοναξιάς. Κάτω από το μαύρο ράσο και την γκριζόμαυρη τότε γενιάδα ο Αχμέτ αναγνώρισε τον φίλο του Γιάννη. Εκείνη τη στιγμή έλαβαν τα όνειρα εξήγηση... για να παραφράσουμε τον ποιητή.

Ο Γιάννης Κλείτου, μετά την Αμερικανική Ακαδημία και τη στρατιωτική θητεία, δούλεψε δυο χρόνια σε ελεγκτικό οίκο και μετά αποφάσισε ότι ο κόσμος των αγγέλων ήταν πολύ πιο σημαντικός από τον κόσμο των ανθρώπων. Γι' αυτό το 1981 ανηφόρισε κατά το Σταυροβούνι όπου μαζί με το ράσο του μοναχισμού έλαβε και το όνομα Διονύσιος. Δώδεκα χρόνια μετά ο Αχμέτ, που πάντα διερωτώταν τι να έγινε ο φίλος του, έλαβε εν είδει ονείρου το πρώτο μήνυμα.  

Μετά την πρώτη συγκρατημένη συγκίνηση, ακολουθούν οι συστάσεις των μελών των οικογενειών μας με τον πάτερ Διονύσιο, ο οποίος στη συνέχεια αποχώρησε για λίγο για να φέρει τα κεραστικά. Ο Αχμέτ, λες κι έψαχνε ευκαιρία, βγήκε βιαστικά από το μικρό συνοδικό... Έκανε δεξιά κι ακουμπισμένος στην από μέσα μεριά της μεγάλης πύλης του μετοχίου άφησε τα δάκρυα του να τρέξουν. Άραγε πόσο θα πρέπει να κλάψει κανείς για να δέσει με δάκρυ τριάντα ολόκληρα χρόνια που έγιναν κομμάτια; Έκλαψε αρκετή ώρα μέχρι να γίνει ο καφές και να εμφανιστεί από το βάθος της αυλής ο πάτερ Διονύσιος να έρχεται με δυο δίσκους στα χέρια. Ο Αχμέτ μπήκε στο συνοδικό χωρίς να τον νοιάζει πλέον αν τον βλέπαμε να κλαίει. Τα μάτια του δεν μπορούσαν να υπακούσουν παρά μόνο στην ψυχή του. Κι η ψυχή του ήταν φανερό πως τώρα μιλούσε την άδολη εκείνη γλώσσα της πραγματικής φιλίας.

Σε γεύμα με την αδελφότητα της Μονής
Διονύσιος και Αχμέτ διατήρησαν επαφή, αραιή και διακριτική, όσο ακριβώς υπαγόρευαν οι συνθήκες. Η τελευταία φορά που ανεβήκαμε στο Σταυροβούνι ήταν στις 20.2.2016, οπόταν ο πάτερ Διονύσιος μάς ξενάγησε και μας εξήγησε διεξοδικά πώς είναι η ζωή εκεί πάνω. Μετά μας ανακοίνωσε ότι είχαμε ευλογία από τον ηγούμενο να γευματίσουμε μαζί με όλη την αδελφότητα των μοναχών εκείνο το μεσημέρι. Περάσαμε στην Τράπεζα, έγινε η προσευχή κι ακούγαμε καθώς τρώγαμε τον αναγνώστη να διαβάζει τις ευχές. Στο τέλος, πολύ διακριτικά ο ηγούμενος Αθανάσιος μας χαιρέτησε και οι τρεις μας βγήκαμε σε μια βεράντα της μονής για να συνεχίσουμε τη κουβέντα μας.

Σε κάποια στιγμή αποσύρθηκα και τους άφησα μόνους να ανασύρουν από το πηγάδι της μνήμης στιγμές κι αναμνήσεις. Το βλέμμα από εκείνο το μπαλκόνι απλωνόταν κι έφτανε μέχρι τη θάλασσα, όπως κι οι ψυχές τους...

Την Κυριακή 7.3.2021, ο Διονύσιος ενθρονίστηκε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου. Σε ανακοίνωση της μητροπόλεως Κιτίου, αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «την Κυριακή της Απόκρεω, 7 Μαρτίου 2021, τελέστηκε η ενθρόνιση του εψηφισμένου καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου Αρχιμανδρίτη Διονυσίου από τον οικείο ιεράρχη, μητροπολίτη Κιτίου Νεκτάριο». Είχε προηγηθεί αρχιερατικό  συλλείτουργο στο οποίο έλαβαν μέρος ο μητροπολίτης Τριμυθούντος Βαρνάβας, ο επίσκοπος Λήδρας Επιφάνιος, οι ηγούμενοι των μονών  Τιμίου Προδρόμου Μέσα Ποταμού, Αγίου Γεωργίου Μαυροβουνίου και ο έφορος της μονής Κύκκου. Ακόμα παρέστησαν ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος ως εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, οι μητροπολίτες Κυρηνείας, Λεμεσού, Ταμασσού, Βόστρων και ο επίσκοπος Αρσινόης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «παρευρέθησαν ο υπουργός Άμυνας, ο αρχηγός του ΓEΕΦ, κοινοτάρχες και άλλοι πολιτειακοί άρχοντες. Μετά την ενθρόνιση ο νέος καθηγούμενος μετέβη εν πομπή στο συνοδικό της Μονής, όπου δέχτηκε τις ευχές του κλήρου και του λαού».

Οι ευχές του Αχμέτ
Αφού τον ενημέρωσα ότι ο Διονύσιος ήταν πια ηγούμενος στο Σταυροβούνι, ο Αχμέτ εξέφρασε την επιθυμία να πάμε στο μοναστήρι, μόλις αυτό είναι δυνατό. Όταν τον ρώτησα τι θα ευχόταν ο ίδιος στον φίλο του απάντησε: Του εύχομαι υγεία -αφού σοφία έχει- και μια μέρα, να πάμε μαζί στην πολύπαθη Άσσια. Επίσης εύχομαι να βρεθεί λύση και να επανενωθεί η Κύπρος μας και να ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας ειρηνικά, στους αιώνες των αιώνων!

Assia Airways
Όταν ο καφές έκανε το μικρό του θαύμα και το καρυδάκι γλύκανε τις καρδιές, ο Αχμέτ έβγαλε από την τσάντα της συζύγου του μια κάρτα των Χριστουγέννων του 1972 που του είχε στείλει τότε ο κολλητός του Γιάννης Κλείτου. Είχε μέσα ζωγραφισμένο ένα αεροπλάνο πάνω στο οποίο έγραφε: Assia Airways. To my friend Ahmet. John.

Ήταν το μόνο ενθύμιο που ο Αχμέτ κατόρθωσε να πάρει μαζί του φεύγοντας από τη Λάρνακα και που από τότε το φυλάει ως το συμβόλαιο μιας φιλίας που κανένας και τίποτε πια δεν μπορεί να χαλάσει. Το Assia Airways ήταν η αφορμή να ρωτήσει ο Αχμέτ τον πάτερ Διονύσιο αν πήγε στο χωριό του. Όχι, δεν πήγα, αλλά αν θέλει ο Θεός θα πάω, μας είπε. Πολλοί πατέρες από τη μονή έχουν πάει και προσκύνησαν σε μοναστήρια και εκκλησιές. Θα πάω κι εγώ... Ήταν ώρα όμως για να φύγουμε. Βγήκαμε στον δρόμο μπροστά από το μετόχι. Ο Αχμέτ ρωτούσε για τα αρωματικά φυτά που ήταν φυτεμένα στον μικρό κήπο, τη λεβάντα, το λασμαρί, το κιούλι, κι ο πάτερ Διονύσιος το εξηγούσε. Ήταν ένα παιγνίδι με τον χρόνο.

Μιλούσαν για τα φυτά λες κι ήθελαν μέσα από στιγμές να κερδίσουν κάποια από τα χαμένα χρόνια. Μπήκαμε στ' αυτοκίνητο κι ο πάτερ Διονύσιος από τη μεγάλη διπλή πόρτα του μετοχίου μάς συνόδευε με το βλέμμα. Τότε συνειδητοποίησα ότι εκείνη τη στιγμή, που χαιρετούσαμε τον πάτερ Διονύσιο, αποχαιρετούσαμε για πάντα τον καλογέλαστο και ζαβολιάρη συμμαθητή μας Γιάννη Κλείτου.