του Μιχάλη Πολυδώρου
31/03/2019 Reporter

«Ήταν ένας λεβέντης, αγαπούσε την πατρίδα και την οικογένεια του. Όταν έμαθε πως θα δημιουργηθεί η Εθνική Φρουρά πήρε την οικογένεια του και επέστρεψε στην Κύπρο. Εγώ έμαθα ότι τον σκότωσαν μια εβδομάδα μετά. Η μάνα μας του είχε αδυναμία γιατί ήταν ο μεγάλος της. Όταν έμαθε πως τον σκότωσαν οι Τούρκοι έπεσε στο κρεβάτι και έκλαιγε με μαύρο δάκρυ».

Με αυτά τα λόγια η κ. Μαργαρίτα, η αδερφή του Αντιστράτηγου Χρίστου Φώτη μιλά για τον αδερφό της που σκοτώθηκε από τον Αττίλα την πρώτη ημέρα της τουρκικής εισβολής, στις 20 Ιουλίου του 1974 και αποτέλεσε τον πιο υψηλόβαθμο αξιωματικό που έπεσε μαχόμενος από τα πυρά των Τούρκων εισβολέων.

«Του Χρίστου δεν του άρεσε να φουμίζεται για τα κατορθώματα του. Ήταν χαμηλών τόνων. Ερχόταν στο χωριό και συζητούσαμε, αλλά δεν του άρεσε να μιλά πολύ», σημειώνει ο γαμπρός του.

Τα επόμενα χρόνια εντάχθηκε στην Εθνική Φρουρά. Με τις γνώσεις που αποκόμισε από την πολύχρονη θητεία του στον Ελληνικό Στρατό βοήθησε στα μέγιστα στην οργάνωση του κυπριακού Στρατού. Στα επόμενα χρόνια φοιτά στη Σχολή Πολέμου στην Ελλάδα και παίρνει το βαθμό του αντισυνταγματάρχη, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους πιο υψηλόβαθμους Κύπριους Αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς.

Το πραξικόπημα και η εισβολή
Πιστός στις αρχές του ο Χρίστος Φώτη δεν συμμερίζεται τις ίδιες ιδέες με τους πραξικοπηματίες αξιωματικούς. Για αυτόν τον λόγο στις 15 Ιουλίου μπαίνει υπό περιορισμό. Η οικογένεια του στην Άσσια ανησυχεί γιατί δεν μαθαίνει νέα του. Η αδερφή του μαζί με την μητέρα του επισκέπτονται το στρατόπεδο που υπηρετεί για να μάθουν νέα τους.
«Ήρτετε να δείτε πως είμαι καλά; Είμαι. Εκλειώσαν με δαμέσα», είπε ο Χρίστος στη μητέρα του εκείνη τη μέρα, μας διηγείται η αδερφή του.

Τα επόμενα 24ωρα βρίσκουν την Κύπρο να καταπατάται από την μπότα του τουρκικού Αττίλα. Ο Χρίστος Φώτη δεν χάνει λεπτό και, σε αντίθεση με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματικούς, από την πρώτη ώρα της εισβολής βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.

«Δεν μάθαμε ποτέ ακριβώς τι έγινε εκείνη τη νύχτα, την πρώτη νύχτα της τουρκικής εισβολής. Ήρταν κάποιοι και είπαν μας πως ο Χρίστος είπε σε ένα στρατιώτη του να τον καλύπτει για να αλλάξει θέση και να προωθηθεί. Σηκώθηκε από τη θέση του για να προχωρήσει και μια σφαίρα τον χτύπησε και τον σκότωσε ακαριαία», θυμάται η κ. Μαργαρίτα.

Ο Χρίστος Φώτη πέφτει νεκρός στο χωριό Καζιβερά ηγούμενος του λόχου εφέδρων πεζικού με τον βαθμό του Αντισυνταγματάρχη και ενώ η μάχη είχε ήδη κερδηθεί.

Του έκαναν κηδεία
«Εμείς η οικογένεια του δεν ξέραμε ότι σκοτώθηκε στις 20 Ιουλίου. Ανησυχούσαμε, αλλά κανένας δεν μας ενημέρωνε. Μάθαμε μετά από πέντε ημέρες ότι σκοτώθηκε. Η μάνα μας μπήκε στο κρεβάτι και έκλαιγε μέρα νύχτα. Ζήσαμε δραματικές στιγμές. Είχαμε πολλή πόνο μέσα μας», προσθέτει η κ. Μαργαρίτα.

«Όπως μάθαμε εκ των υστέρων εκεί που σκοτώθηκε οι στρατιώτες του τον κουβάλησαν και τον έθαψαν στο κοιμητήριο της Μόρφου. Του έκαναν μια βιαστική κηδεία την ώρα που οι Τούρκοι τους χτυπούσαν. Αυτή που θα του κάνουμε εμείς τον Μάιο θα είναι η δεύτερη», προσθέτει.

Όταν η είδηση του θανάτου κυκλοφόρησε στην Άσσια, ολόκληρο το χωριό ντύνεται στα μαύρα. Το καμάρι της κοινότητας περνά στο Πάνθεον των Ηρώων.

Η δεύτερη φάση της εισβολής βρίσκει την οικογένεια Φώτη κατακερματισμένη. Ο Χρίστος σκοτώθηκε, ο αδερφός του ο Λοΐζος με την οικογένεια του βρίσκεται εγκλωβισμένος στην Άσσια. Η υπόλοιπη οικογένεια βρίσκεται στην Ξυλοτύμπου.

Ο πατέρας του μη αντέχοντας να χάσει και δεύτερο παιδί παίρνει την γενναία απόφαση. Παρά το γεγονός πως βρίσκεται ασφαλής στη Ξυλοτύμπου επιστρέφει στην Άσσια. Αρχικά τον μεταφέρουν κάποιοι Λυσιώτες στη Λύση και από εκεί περπατητός μεταβαίνει στο χωριό του, όπου εντοπίζει τον γιο του τον Λοίζο, ο οποίος ήταν αιχμάλωτος. Συλλαμβάνεται από τους Τούρκους, ωστόσο καταστρώνει ένα σχέδιο με τον τότε κοινοτάρχη του χωριού και το βράδυ διαφεύγουν μαζί για να επιστρέψει στη Ξυλοτύμπου.

Όσο ο κύριος Φώτης όσο και η κυρία Μαρία, οι γονείς του Χρίστου Φώτη πέθαναν στην προσφυγιά με τον καημό της επιστροφής. Αντάξιοι σκυταλοδρόμοι του θείου τους, δύο αδερφότεκνοι του ήρωα ακολούθησαν τα χνάρια τους και αφού φοίτησαν στη Σχολή Ευέλπιδων υπηρετούν σήμερα στην Εθνική Φρουρά ως αξιωματικοί.

Ο ήρωας Χρίστος Φώτης έτυχε υπηρεσιακής και πολιτικής αναγνώρισης που του άρμοζε με αρκετά χρόνια καθυστέρηση. Το 2007 με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του Τάσσου Παπαδόπουλου προήχθη στο βαθμό του Υποστράτηγου επ' ανδραγαθία. Το 2016 ο τότε υπουργός Άμυνας Χριστόφορος Φωκαΐδης απένειμε μετά θάνατο στον υποστράτηγο το ανώτατο παράσημο ανδρείας της Δημοκρατίας.

Η κηδεία του θα τελεστεί με στρατιωτικές τιμές στο Σάββατο 11 Μαΐου, στις 11:00, στον Ιερό Ναό Αποστόλου Ανδρέα στο Πλατύ Αγλαντζιάς, ενώ η ταφή των οστών θα γίνει στον Τύμβο Μακεδονίτισσας.