Εμφανίσεις Περιεχομένου : 1740172
Έχουμε 89 επισκέπτες συνδεδεμένους

Μιχαήλ Κάσιαλος - ΑΣΣΙΑ σε νοσταλγώ και αγωνίζομαι Εκτύπωση E-mail

«Ο λαϊκός ζωγράφος της Κύπρου Μιχαήλ Κάσιαλος που καταγόταν από την Άσσια ήταν ένας απλός άνθρωπος του λαού, προικισμένος με ενστικτώδες αίσθημα καλλιτεχνίας, που κληροδοτείται στην Κύπρο από γενιά σε γενιά και είναι σύμφυτο με τη ζωή, με τη λειτουργία της ζωής.  Η αισθητική ομορφιά προάγεται στην Κύπρο από τη χάρη της περιρρέουσας ατμόσφαιρας και ενοικεί μέσα στις καρδιές των ανθρώπων.

Καλλιτεχνικά μοτίβα ανακυκλούνται αυτόματα στη διάρκεια χιλιετηρίδων, λες και αναβλύζουν από την ίδια πηγή.  Αλλά περί αυτού ακριβώς πρόκειται.  Ανακύπτουν από τις ρίζες.  Ο μέσος άνθρωπος της Κύπρου είναι δεμένος με τις πανάρχαιες ρίζες του τόπου.  Αυτός ο απαρασάλευτος μάλιστα δεσμός υπήρξε κατ' εξοχήν συντελεστικός της φυσικής και εθνικής επιβίωσης του Κυπριακού Ελληνισμού στην ατελεύτητη διάρκεια πολυτάραχων αιώνων ιστορικής ζωής.  Στα έργα του λαϊκού τεχνίτη της Κύπρου κατά τα πρόσφατα χρόνια - εξαιρώ την τρέχουσα εποχή των εύκολων τεχνολογικών και ηλεκτρονικών επικοινωνιών με τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις - διαπιστώνουμε αναβιωμένες προγονικές αντιλήψεις της τέχνης και επαναβλέπουμε διακοσμητικά στοιχεία που ανευρίσκονται στο βάθος δεκάδων αιώνων.  Στην Κύπρο γη και άνθρωπος είναι ένα και το αυτό, από τη γη μας είμαστε πλασμένοι και στα χώματά μας καταλήγουμε.  Υπάρχει μια ταύτιση και μια συνάρτηση».

 

Τα πιο πάνω ανάφερε ανάμεσα σ' άλλα ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω κ. Πάτροκλος Σταύρου, κατά την εκδήλωση της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης στην Αθήνα για το Μιχαήλ Κάσιαλο που έγινε στις 11 Μαρτίου 1985.


Ο κ. Σταύρου στην ομιλία του ανάφερε και τα ακόλουθα περιστατικά που τα έζησε ο ίδιος.

«Ένα Κυριακάτικο πρωινό την άνοιξη του 1972, πηγαίνοντας στην τουρκοκρατούμενη σήμερα Αμμόχωστο, σταμάτησα στο χωριό του για να του δώσω το βιβλίο μου «Cyprus, the Sweet Land», ένα λεύκωμα για την Κύπρο στο αγγλικά, που μόλις είχε τυπωθεί τότε στην Αθήνα με καλλιτεχνική επιμέλεια του φίλου μου Α. Τάσσου, του Προέδρου της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης.  Στο βιβλίο υπάρχει φωτογραφία του Κάσιαλου να ζωγραφίζει.  Μπαίνοντας στο χωριό, είδα στους στύλους και στις γωνιές των τοίχων επιγραφές, ελληνικά και αγγλικά: Προς Κάσιαλον, Το Kashalos.  Δεν τον βρήκα στο σπίτι του και η κυρά Ειρήνη απόρησε πως δεν τον είχα προσέξει στο καφενείο του χωριού, καθώς περνούσα.  Πήγα στο καφενείο.  Του είπα πως του έφερα το βιβλίο μου, στο οποίο υπάρχει φωτογραφία του, και του την έδειξα.


Ορίστε;  Μου λέγει ο Κάσιαλος.
Τα επαναλαμβάνω πιο δυνατά.
-    Ορίστε; Λέγει πάλιν ο Κάσιαλος
-    Μα εκούφανες, γέρο Κάσιαλε, του φωνάζω, και δεν ακούεις;
-    Εγώ ακούω, μα θέλω να τα πεις δυνατά, να τα ακούσουν και τούτοι όλοι εδώ που δεν με αναγνωρίζουν.
-    Και τούτες τις επιγραφές πάνω στις ξυλοσανίδες «Προς Κάσιαλο» και «Το Kashalos» γιατί τις έβαλες;
-    Για να με βρίσκουν οι ξένοι, γιατί έσιει κάτι χωρκανούς που κάμνουν πως δεν με ξέρουν.

Αυτά τα λόγια του Κάσιαλου δεν ξέρω αν ήταν παραμύθι.  Μπορεί στο βάθος τους να ζήλευαν λιγάκι, αλλά και τον είχαν καμάρι.

Τον Ιούνιο του 1974 με επισκέφθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο.  Ήθελε να του ανοίξω έκθεση στη Λευκωσία, μέσα στο Σεπτέμβριο.  Χωρίς προειδοποίηση τον οδήγησα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, λέγοντάς του πως είναι 90 σχεδόν χρονών.


-    Ούτε 65 δεν φαίνονταν, του λέει ο Μακάριος.

-    Γύρω στο εξήντα πρέπει κανονικά να είσαι εσύ.  Άραγε είμαστε συνομήλικοι;  Απάντησε ο γέρο-Κάσιαλος.

 

Σε λίγες μέρες, με τη γυναίκα μου και την κόρη μου πήγαμε στο σπίτι του στην Άσσια, για να δω τη δουλειά του και να συνεννοηθούμε για την οργάνωση της Έκθεσής του.  Βρισκόταν σε στάδιο δημιουργικής προετοιμασίας.  Μας ξαναέδειξε με καμάρι την πρόοδο στην εσωτερική διακόσμηση και τη φιλοτέχνηση των εικόνων της εκκλησίας του και μου ζήτησε μια φωτογραφεία της 18μηνης τότε κόρης μου για να τη ζωγραφίσει αγγελούδι σε μιαν εικόνα.  Του υποσχέθηκα πως θα του την πήγαινα ο ίδιος σε λίγες μέρες, μου είπε να μην καθυστερήσω.

 

 

 

Τα έργα του

Ο ακούραστος χρωστήρας του αειθαλούς πρεσβύτη Μιχαήλ Κάσιαλου για δεκαπέντε περίπου χρόνια απεικόνισε σε εκατοντάδες πίνακες τη ζωή της Κυπριακής υπαίθρού, σε όλες τις πτυχές και τις εκδηλώσεις της, τα ήθη και τα έθιμα, τις χαρές και τις λύπες, τις καθημερινές αγροτικές και άλλες εργασίες και ενασχολήσεις, όλα σχεδόν τα γεγονότα του αγροτικού και ανθρώπινου βίου, με προεξάρχοντα τον γάμο, ακόμα και τη γέννηση.  Όλα αναπαραστάθηκαν και αποθανατίστηκαν με αρχαϊκή αυστηρότητα, αυθεντικότητα και χάρη στους πίνακές του, που είναι πολύτιμοι και για τον λαογραφικό πλούτο που διασώζουν, τις στολές, τις αντιλήψεις, τα επαγγέλματα και τόσα άλλα στοιχεία.  Και τα ζώα, που αφθονούν στους πίνακές του, έχουν κάτι σαν μια ανθρωπομορφική έκφραση αγαθότητας.  Σαν να διαφαίνεται ένας αδιόρατος δεσμός συνεργατικότητας μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων, όπως είναι και η πραγματικότητα στη ζωή της υπαίθρου.

 

ο Λαϊκός ζωγράφος Μιχαήλ Χρ. Κκάσιαλος έξω από το σπίτι του στην Άσσια

 

Ο Κάσιαλος προεκβάλλει στους πίνακές του τις μνήμες και τις εμπειρίες του, χρωματίζει το πανόραμα του ακάματου αγώνα και της εσώτερης αγωνίας της αιώνιας καθημερινότητας του λαού μας.  Όποιος αναζητήσει απαράβατους κανόνες της τέχνης ή κοιτάξει για προοπτικές και αναλογίες στο έργο του Κάσιαλου, θα απογοητευθεί.  Όποιος όμως αρέσκεται στη θέαση της ανόθευτης γνησιότητας και των αρχαϊκών εκφράσεων της απλοϊκότητας της λαϊκής ψυχής, θα βρει γοητεία και συγκίνηση στο έργο του Μιχαήλ Κάσιαλου.



Οι τελευταίες στιγμές του μεγάλου ζωγράφου

Τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο σκορπώντας το θάνατο και τον όλεθρο.  Το αγγελούδι του Κάσιαλου μαζί με τη μητέρα της έπεσε στα χέρια των Τούρκων και είναι θαύμα πως τελικά διέφυγαν και σώθηκαν.

Η δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής, ο δεύτερος Αττίλας, άρχισε στις 14 Αυγούστου 1974.  Τα Τουρκικά στρατεύματα μπήκαν αμέσως στην Άσσια, το χωριό του Κάσιαλου.  Μετά δυο μέρες ένοπλοι Τούρκοι εμφανίστηκαν στο σπίτι του.  Ο γέρο-Κάσιαλος ήξερε τη γλώσσα τους, τους μίλησε και τουρκικά.

Τον απείλησαν απλώς και έφυγαν.  Το απόγευμα της ίδιας μέρας έφτασε άλλη περίπολος ένοπλων Τούρκων.  Του ζήτησαν τα χρήματά του - «ριάλια, ριάλια», του είπαν.  Έδωσε όσα είχε, αυτά που φύλαγε για την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος.  Του πήραν τα χρήματα, τον κτύπησαν με τους υποκόπανους των όπλων τους και έφυγαν.  Την επομένη και μεθεπόμενη μέρα ακολούθησαν άλλες ομαδικές ληστρικές επισκέψεις.  Τους έλεγε ότι δεν είχε άλλα χρήματα, του τα είχαν πάρει όλα οι άλλοι που ήλθαν πριν.

«Μπορείτε, όμως αν θέλετε, να πάρετε τη ψυχή μου και να φύγετε» είπε τέλος.  Τον κτύπησαν ξανά με τους υποκόπανους των όπλων τους στους ώμους και στα πόδια και έφυγαν.  Τραυματισμένος σωματικά και εξουθενωμένος ψυχικά, ο γέρο-Κάσιαλος έπεσε τσακισμένος στη γη.  Τον μετέφεραν, ο γιος του και γείτονες, στο σπίτι του.  Ήταν πια όμηρος, σακατεμένος και εγκλωβισμένος στο τουρκοκρατούμενο χωριό του.  «Έμεινα αβοήθητος μέσα στο χωριό μέχρι τις 24 Αυγούστου που με έφεραν μέχρι την Πύλα και μας απελευθέρωσαν».  Πρόσφυγας μέσα στη δική του πατρίδα ο γέρο-Κάσιαλος με την κυρά Ειρήνη, τη σύντροφο της ζωής του για 61 χρόνια.

Μεταφέρθηκε σε απελπιστική κατάσταση, με κατάγματα, στο Νοσοκομείο της Λάρνακας.  Γεμάτο το Νοσοκομείο τραυματίες πολέμου, και ο Κάσιαλος μεταφέρθηκε ύστερα στο γεροκομείο «Άγιος Παύλος».  Στις 30 Αυγούστου 1974 ο Μιχαήλ Χρίστου Κάσιαλος ξεψύχησε.  Τα έργα του εξακολουθούν να παρουσιάζονται σε Εκθέσεις και μετά το θάνατό του σε χώρες διάφορες και η τέχνη του συνεχίζει να κατακτά τη διεθνή αναγνώριση.  Η σύντροφος της ζωής του, η κυρά Ειρήνη, έζησε ακόμη λίγο καιρό, είπε τις ιστορίες τους και πήγε να τον βρει.  Οι δυο τους επιβιώνουν στην τέχνη και στα έξι παιδιά και στα πολλά εγγόνια τους.


Πηγή: ΑΣΣΙΑ σε νοσταλγώ και αγωνίζομαι, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η ΑΣΣΙΑ», Λευκωσία 1987.
 
assia.org.cy | Copyright 2009 All Rights Reserved | Designed by Netcy.com