Η προσωπική μαρτυρία του Γιάννη Νίκα για τα γεγονότα

Οι Δολοπλοκίες των Άγγλων - Γεγονότα στην Αφάνεια

Το πιο κάτω γεγονός, όπως καταχωρείται για να παραμείνει στην Ιστορία, συνέβη στις 26 του Μάη του 1956.

Κατά την περίοδο εκείνη, ο αγώνας της ΕΟΚΑ βρισκόταν ήδη σε ζηλευτά επίπεδα δράσης σ' όλους τους τομείς και οι Άγγλοι επιστράτευσαν τον τούρκικο παράγοντα σε μια προσπάθεια ανοικτής σύγκρουσης με το Ελληνικό στοιχείο, γνωστή τακτική του «Διαίρει και Βασίλευε».

Την πιο πάνω ημερομηνία, Σάββατο βράδυ, Τούρκοι ένοπλοι, καλυπτόμενοι από το σκοτάδι, πυροβόλησαν εναντίον ανύποπτων θαμώνων ελληνικού καφενείου στο γειτονικό με την Άσσια μικτό χωριό Αφάνεια.  Από τους πυροβολισμούς εφτά συνολικά αθώοι Έλληνες, μεταξύ των οποίων και ο ιερέας παπα-Νικόλαος Γεωργίου, τραυματίσθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Αμμοχώστου.

Η είδηση διαδόθηκε αμέσως στην Αφάνεια, όπου οι Έλληνες κάτοικοι της, παρά την αγανάκτησή τους, ένιωθαν αδυναμία ν' αντιδράσουν αποτελεσματικά στην τουρκική πρόκληση.  Μερικοί προσέτρεξαν στη γειτονική Άσσια όπου ανέφεραν τα γεγονότα στους ανύποπτους Ασσιώτες.  Ταυτόχρονα άλλοι άρχισαν να κτυπούν την καμπάνα του χωριού τους στην εκκλησία του Αγίου Αρτεμίου.  Το επίμονο κτύπημα της καμπάνας σε ώρες ακατάλληλες εσήμαινε για τους χωρικούς «συναγερμός» για κάτι κακό που συνέβαινε.

Χωρίς δεύτερη σκέψη εκατοντάδες Ασσιώτες, νέοι και γέροι, με αυτοκίνητα και περπατητοί ξεκίνησαν αυθόρμητα για την Αφάνεια.  Για όπλα, εκτός από την ψυχή, είχαν μαζί τους γεωργικά εργαλεία, όπως φτυάρια, αξίνες, μαχαίρια κ.α.

Με την ορμή του αδικημένου, μπήκαν στην Τουρκική συνοικία.  Τότε οι Τούρκοι άρχισαν να εκκενώνουν το χωριό, φεύγοντας προς το αμιγές τουρκικό χωριό Αγυιά Κεπήρ.

Μερικοί Τούρκοι  διέφυγαν με μοτοσικλέτες προς τη Λευκωσία και ειδοποίησαν τον ηγέτη τους Φαζίλ Κουτσιούκ, ο οποίος σε 30-40 λεπτά βρισκόταν στην περιοχή επικεφαλής φάλαγγας αγγλικών τεθωρακισμένων.

Ένας Τουρκοκύπριος αστυνομικός στην προσπάθεια του να μεταβεί στο τουρκικό χωριό Ορνίθι για ενισχύσεις, ανεκόπη και εφονεύθη.  Συνεπιβάτης του κατόρθωσε να διαφύγει.

Με την άφιξη των Αγγλικών στρατευμάτων, άρχισε η ρίψη πυροβολισμών εναντίων των Ελλήνων, ένας από τους οποίους, ο Κώστας Φλώρου, εφονεύθη και δεκάδες συνελήφθησαν.  Οι υπόλοιποι διαμέσου των αγρών επέστρεψαν στην Άσσια.

Πιστεύω ότι το σχέδιο των Αγγλοτούρκων να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους Αφάνειας απέτυχε από τη θυελλώδη επέλαση των Ασσιωτών, τη μαζική αντίδραση των οποίων, οι εγκέφαλοι που το κατέστρωσαν δεν υπολόγισαν.

Εκείνο όμως που πέτυχαν ήταν η δημιουργία έντασης και διαχωρισμού των Ε/Κ και Τ/Κ.