Σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρονται στο βιβλίο «Ιστορικό του χωρίου Άσσια - Μαρτυρία Γεώργιου Π. Πάκκου» (έκδοση Πολιτιστικού Συνδέσμου Η ΑΣΣΙΑ 2013) πήραμε τις ακόλουθες πληροφορίες:

1) Τον καιρό της Τουρκοκρατίας δεν υπήρχαν σχολεία.  Λειτουργούσε όμως στην Άσσια, όπως και αλλού, κάποιο είδος Κρυφού Σχολειού.  Ο Χατζηπαναγής Χατζημιχαήλη δίπλα στην οικία του είχε ένα μεγάλο σπίτι.  Εκεί μαζεύονταν συνήθως τα βράδια πολλοί και κάποιος παπάς τους μάθαινε γράμματα στο φως του λυχναριού.

2) Προς το τέλος της Τουρκοκρατίας, γύρω στο 1865, κάποιοι έδωσαν χρήματα και έφεραν στην Κύπρο δασκάλους από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.  Ένας από τους δασκάλους αυτούς δίδασκε στη γειτονική Βατυλή.  Μερικοί Ασσιώτες πήγαιναν και παρακολουθούσαν.  Ένας απ' αυτούς ήταν και ο Μιχαήλ Χατζηλοΐζου που αργότερα έγινε δάσκαλος.  (Ήταν πατέρας του γνωστού μας δασκάλου Λεωνίδα Χατζηλοΐζου).

3) Τρία χρόνια αργότερα, γύρω στο 1868, πλήρωσαν και έφεραν τον πρώτο δάσκαλο στην Άσσια.  Ήταν ο Μιχαήλ Χάχχας από τη Λάρνακα.  Δεύτερος δάσκαλος ήταν ο Γεώργιος Χατζησταυρή, τρίτος κάποιος Πιερής από την Αθηαίνου και τέταρτος ο Μιχαήλ Χατζηλοΐζου.

4) Στις αρχές της Αγγλοκρατίας, το 1883, κτίστηκε το πρώτο Δημοτικό Σχολείο στην Κάτω Ενορία με έξοδα της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Ήταν μεικτό μέχρι το 1902.

5) Το 1902 με έξοδα της εκκλησίας Τιμίου Προδρόμου κτίστηκε δεύτερο Δημοτικό Σχολείο στην Πάνω Ενορία.  Έτσι, από το 1902 το Δημοτικό Τιμίου Προδρόμου λειτουργούσε ως Αρρεναγωγείο και το Δημοτικό Αγίου Γεωργίου ως Παρθεναγωγείο.  Η πρώτη δασκάλα στο Παρθεναγωγείο ήταν η Ελένη Πλάτου από τη Λευκωσία.

6) Μεταξύ 1930 και 1935 κτίστηκε στα νότια του χωριού το γνωστό μας Δημοτικό Σχολείο Άσσιας, με 4 αίθουσες διδασκαλίας και μικρό γραφείο στο μέσο. 

Πολύτιμα νέα στοιχεία σχετικά την προδημοτική και δημοτική εκπαίδευση στην Άσσια κατά τη δεκαετία 1930-40 πήραμε πρόσφατα από τον συγχωριανό μας Δρα Χρίστο Αγγελή, γυναικολόγο/μαιευτήρα.  Σύμφωνα με τον Δρα Αγγελή το νέο σχολείο στα νότια του χωριού λειτούργησε το 1930 και όχι το 1935, όπως αναφέρεται σε άλλες πηγές, όπου αρχικά στεγάστηκε μόνο το Αρρεναγωγείο του χωριού.  Ταυτόχρονα το Παρθεναγωγείο μεταφέρθηκε στο κτίριο του Αρρεναγωγείου πλησίον της εκκλησίας του Τιμίου Προδρόμου.  Στο δε κτίριο του Παρθεναγωγείου για πρώτη φορά το 1930 λειτούργησε νηπιαγωγείο με χρηματοδότηση της κοινότητάς μας.  Ο ίδιος φοίτησε στο νηπιαγωγείο την περίοδο 1930-31 και 1931-32 και ήταν ανάμεσα στους πρώτους μαθητές, μεταξύ των οποίων θυμάται  επίσης και τους Κυριάκο Χατζηκώστα, Μυροφόρα Αντωνάτζιη από την Πάνω Ενορία και πολύ πιθανόν και τον Κώστα Σκαρπάρη (μετέπειτα Επαρχιακό Γιατρό και Διευθυντή του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας) από την Κάτω Ενορία.  Η πρώτη δασκάλα ονομαζόταν Μαρούλα με καταγωγή από τη Λάρνακα.  Το νηπιαγωγείο λειτούργησε μέσα σε παρόμοιο πνεύμα και πρόγραμμα που λειτουργούν τα σημερινά νηπιαγωγεία, δηλαδή ένα μείγμα εκπαίδευσης, παιχνιδιού και ψυχαγωγίας για τα παιδιά.

Ο κ. Αντώνης Θεοφάνους που ήταν συμμαθητής του Δρα Χρίστου Αγγελή μάς επιβεβαίωσε ότι φοίτησε στην 1η τάξη του νέου Δημοτικού Σχολείου Άσσιας τη σχολική χρονιά 1932-33.  Μέρος του νέου σχολείου (κατά πάσα πιθανότητα οι βοηθητικές αίθουσες παραπλεύρως του κυρίου κτιρίου) που βρισκόταν νότια του χωριού ήταν ακόμη σε ημιτελή κατάσταση και υπό ανέγερση.  Ο Δρ. Αγγελή μας διαβεβαιώνει ότι μέχρι την αποφοίτηση του τη σχολική χρονιά 1936-37 το  νέο σχολείο φιλοξενούσε αποκλειστικά μόνο άρρενες μαθητές, καθότι ως τελειόφοιτος μαθητές εκτελούσε χρέη συνδέσμου, μεταφέροντας γραπτά μηνύματα, μεταξύ του προσωπικού των νέου σχολείου και του Παρθεναγωγίου.  Το νέο σχολείο έγινε μεικτό τη σχολική χρονιά 1938-39. 

Με την ενοποίηση του δημοτικού σχολείου το κτίριο του παλιού Αρρεναγωγείου, όπως μας πληροφορούν τόσο ο Δρ. Αγγελής όσο και ο κ. Α. Θεοφάνους, έπαψε να λειτουργεί ως σχολείο, αλλά συνέχισε να το χρησιμοποιεί η κοινότητα για αρκετά χρόνια, μέχρι την κατεδάφισή του, ως χώρο για εκδηλώσεις, όπως θεατρικές παραστάσεις, απαγγελίες, ομιλίες και άλλες σχετικές δραστηριότητες.   Κατά τη διάρκεια της εξαετούς φοίτησής τους στο Δημοτικό Σχολείο Άσσιας, αρχής γενομένης από τη σχολική χρονιά 1932-33, είχαν διατελέσει διευθυντές οι Αριστόδημος Χαραλαμπίδης (1932-34), κάτοικος Καρπασίας, Βασιλάκης Πετρίδης από την Ευρύχου και ο Ιωσήφ Χριστοδουλίδης από τη Δευτερά.  Τη χρονιά αποφοίτησης του Δρος Αγγελή το 1938, όπως μας πληροφορεί, τον διευθυντή Ιωσήφ Χριστοδουλίδη πλαισίωναν ως διδακτικό προσωπικό ο αδελφός του, που ήταν επίσης δάσκαλος και έφερε το επίθετο Δευτεράς, καθώς επίσης και ο Ξανθούλης από την Κυθρέα.  Την ίδια χρονιά στο Παρθεναγωγείο υπηρετούσαν δύο δασκάλες, η κα Μερόπη με καταγωγή από τον Άγιο Κασιανό Λευκωσίας και η κα Μαρία (άγνωστη καταγωγή).

Ο Γεώργιος Πάκκος αναφέρει επίσης:

7) Γύρω στο 1946 το σχολείο έγινε εξατάξιο με προσθήκη άλλων δυο αιθουσών διδασκαλίας.

Με την ανεξαρτησία της Κύπρου οι ανάγκες για αίθουσες διδασκαλίας συνεχώς αυξάνονταν, γιατί διορίζονταν παγκύπρια περισσότεροι δάσκαλοι, και μερικές τάξεις χωρίζονταν σε δύο τμήματα ή δημιουργούνταν συμπλέγματα τάξεων.

Έτσι, μερικά τμήματα χρησιμοποιούσαν τις κατοικίες των δασκάλων, μέχρι που κτίστηκαν άλλες έξι καινούργιες αίθουσες, τρεις το 1967 και άλλες τρεις το 1968.  Από το 1969 ως την τουρκική εισβολή το 1974 το σχολείο λειτουργούσε με δώδεκα δασκάλους και γύρω στους 400 μαθητές.

Από το 1974 και μετά, ως γνωστό, μετατράπηκε σε αρχηγείο του κατοχικού τουρκικού στρατού.

Πηγές: 1.  «Ιστορικό του χωρίου Άσσια - Μαρτυρία Γεώργιου Π. Πάκκου», επιμέλεια Ιωάννη Μία, 2013, Λευκωσία.

              2.  Οπτικογραφημένη συνομιλία με τον Δρα Χρίστο Αγγελή, ημερομηνίας 6/2/2015.

              3.  Οπτικογραφημένη συνομιλία με τον Αντώνη Θεοφάνους, ημερομηνίας 1/5/2015.

Πρόσθετα στοιχεία για την εκπαίδευση στην Άσσια είναι καταχωρισμένα στο κεφάλαιο Ζωή και Τόπος - Εκπαίδευση.