Η τραγική περίπτωση της Ελενίτσας Εγγλέζου από την Άσσια με τα δυο αγνοούμενα παιδιά που τότε ήταν 11 και 14 ετών

του Χρίστου Χαραλάμπους

Σάββατο 12/10/2013 Εφημερίδα 'Ο Φιλελεύθερος

ΤΗΝ πιο συγκλονιστική πτυχή της κυπριακής τραγωδίας του 74, αποτελούν αναμφίβολα οι αγνοούμενοι. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι για τους οποίους, εδώ και σαράντα χρόνια, δεν γνωρίζουν οι οικογένειες τους τίποτε για την τύχη τους. Ακόμα και αυτοί οι λίγοι που επέστρεψαν στους δικούς τους - λίγα οστά σε ένα μικρό φέρετρο- ακόμα και αυτοί δεν μπορούν να μειώνουν την τραγικότητα. Κι η τραγωδία είναι ακόμα πιο δραματική όταν οι αγνοούμενοι είναι μικρά παιδιά κι ακόμα χειρότερα όταν πρόκειται για αδέλφια που μέσα σε κείνη τη δύνη του πολέμου, χάθηκαν σχεδόν μέσα από τα χέρια της μάνας τους.

Σ' αυτές τις τραγικές μάνες συγκαταλέγεται και η Ελενίτσα Αντωνίου Εγγλέζου από την Άσσια η οποία, μετά από τέσσερις καρτερικές δεκαετίες, θα παραλάβει τα οστά του 11χρονου Γιώργου της για να τον κηδέψει την ερχόμενη Τετάρτη στον Άγιο Στυλιανό στην Λινόπετρα. Το μαρτύριο της όμως δεν θα τελειώσει αφού έχει ακόμα να περιμένει για την τύχη και του 14χρονου Χριστάκη της.

«Όλοι βρίσκονταν στον ίδιο χώρο όταν στις 16 Αυγούστου μπήκαν οι Τούρκοι στην Άσσια» αναφέρει ο Νίκος Εγγλέζος εξηγώντας ότι το πρωί της δεύτερης εισβολής, «είχαν έρθει από τη Βιτσάδα δυο λεωφορεία με κυνηγημένους οι οποίοι νόμιζαν ότι θα προστατεύονταν στην Άσσια και επειδή η μητέρα μου κατάγεται από τη Βιτσάδα, κατέφυγαν στο σπίτι μας. Βλέποντας τόσο κόσμο στο σπίτι, τα μικρά μου αδέλφια, ο Χρίστος και ο Γιώργος, φοβήθηκαν και πήγαν δίπλα στο θείο αισθανόμενοι μεγαλύτερη ασφάλεια. Εκεί όμως τους έπιασαν οι Τούρκοι και πρέπει να τους εκτέλεσαν σε απόσταση λιγότερη του ενός χιλιομέτρου, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στην Αφάνεια».

Εκείνη την ήμερα η κυρία Ελενίτσα  ήταν στο σπίτι της. Ο άντρας της, Αντώνης Εγγλέζου που ήταν επιστάτης στο Τμήμα Υδάτων, βρισκόταν σε υπηρεσία στη Λεμεσό όπου ξεκινούσαν οι εργασίες για τον αγωγό από την Γερμασόγεια στο Φασούρι, έχοντας μαζί του και το Νίκο. Ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας, ο Αντρέας, ήταν στρατεύσιμος και βρισκόταν στην περιοχή της Μιας Μηλιάς. Όταν μπήκαν στο χωριό οι Τούρκοι, πυροβολούσαν στα τυφλά θέλοντας να πανικοβάλου τον κόσμο και να τον αναγκάσουν να εγκαταλείψει από μόνος του τα σπίτια. Οι άνθρωποι τρομαγμένοι έφευγαν όπως όπως και με όποιο προσφερόμενο μέσο, με αυτοκίνητα, με τρακτέρ, τρέχοντας με τα πόδια μέσα από τα χωράφια... Έχανε η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα.

«Μια ξαδέλφη μου που ήρθε στο σπίτι μας με τον άντρα και το βρέφος της, είπε μου  τρομαγμένη... άτε Ελενίτσα... έφυγαν όλοι από το χωριό... να φύγουμε κι εμείς...» θυμάται η χαροκαμένη μάνα. «Είδα παντού ησυχία και νόμισα ότι και τα δικά μου παιδιά είχαν φύγει με την οικογένεια του κουνιάδου μου γι' αυτό και φύγαμε κι εμείς με την ιδέα αργότερα θα έβρισκα τον Χρίστο και τον Γιώργο μου μαζί με τους άλλους» μονολογεί κι αφήνει ένα βαθύ αναστεναγμό.

Το κακό έγινε το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου. Ήρθαν Τούρκοι από το διπλανό χωριό Μόρα κι άρχισαν τις λεηλασίες. Στο σπίτι του Γιώργου Εγγλέζου ήταν και η κόρη του με ένα μωρό, ούτε δυο χρονών... κι όταν έκλαψε το μωρό και το άκουσαν οι Τούρκοι άρχισαν να πυροβολούν και μια σφαίρα κτύπησε τον 11χρονο Χριστάκη.

«Όλους όσοι ήταν κρυμμένοι στο σπίτι τους μάζεψαν οι Τούρκοι. Ήταν ο θείος μου και η γυναίκα του, η κόρη τους με τον άντρα της και το μωρό, οι τρεις γιοί τους, μια άλλη γυναίκα με τις δυο της κόρες και τα μικρά αδέλφια μου, ο Γιώργος και ο Χριστάκης» αφηγείται ο Νίκος Εγγλέζος. «Τις γυναίκες με το μωρό τις μετέφεραν στη Μόρα και τους άλλους, τους αρσενικούς τους πήγαν για εκτέλεση. Ο μικρότερος ήταν 11 και ο μεγαλύτερος 50 χρονών. Τον Χριστάκη μας που ήταν πληγωμένος, είπαν ότι θα τον πήγαιναν σε γιατρό... δεν ξέρουμε όμως τι απέγινε».

Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες των παιδιών της η Ελενίτσα Εγγλέζου,  μέσα από τον πόνο της αφήνει να βγουν κάποια από αυτά που 40 χρόνια τώρα κρατά μέσα της... «Ήταν κορυφή στα γράμματα, ήταν άριστος ο Γιώργος μου και πολλά καλό μωρό... τωρά κλαίω για τον άλλο... αν εβρίσκαμεν και τον Χριστάκη μου ήταν να νιώθω πολλά πιο καλά...».

Το κρανίο στα χέρια φοιτήτριας αποκάλυψε τον ομαδικό τάφο

ΤΑ οστά του Γιώργου Εγγλέζου, βρέθηκαν εκεί ακριβώς που υπήρχαν οι πληροφορίες ότι έγινε η εκτέλεση, κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου μεταξύ Άσσιας και Αφάνιας σε χωματόδρομο που οδηγεί στην Αγκαστίνα. «Το ξέραμε από το 2009 ότι είχε βρεθεί αυτός ο ομαδικός τάφος... Βρήκαν τους 8 από τους 9...  και αγνοείται ακόμα η τύχη του Χριστάκη μας», αναφέρει ο Νίκος Εγγλέζος και περιγράφει τον παράξενο τρόπο με τον οποίο εντοπίστηκε ο ομαδικός τάφος με τους εκτελεσθέντες της οικογένειας Εγγλέζου.

«Κάποια τουρκοκύπρια που σπούδαζε στην Τουρκία, είχε ζητήσει από τον πατέρα της να της εξασφαλίσει ένα ανθρώπινο κρανίο για σκοπούς μελέτης στη σχολή όπου φοιτούσε. Κι εκείνος θυμήθηκε κάποιον που ήξερε ότι είχε θάψει τους Ασσιώτες κοντά στην Αφάνεια και πήγε και τον βρήκε... Έκαναν την εκσκαφή και πήραν ένα κρανίο από τους ανθρώπους που ήταν θαμμένοι εκεί».

Η συνέχεια που έδωσε και την αποκάλυψη για τον ομαδικό τάφο με τους Ασσιώτες αγνοούμενους, δόθηκε στο αεροδρόμιο της Τύμπου. «Επιστρέφοντας η τουρκοκύπρια φοιτήτρια στις σπουδές της, στον έλεγχο που έγινε στο αεροδρόμιο εντοπίσθηκε και το ανθρώπινο κρανίο που υπήρχε στη τσάντα της και οι ανακρίσεις που ακολούθησαν οδήγησαν στο σημείο που ήταν θαμμένοι οι δικοί μας αγνοούμενοι».

Κάποιοι που ήξεραν έφυγαν ανενόχλητοι

Ο Νίκος Εγγλέζος, καθώς ξαναφέρνει στο μυαλό του εκείνες τις τραγικές μέρες της 16ης Αυγούστου, δεν μπορεί να μην θυμηθεί και κάποια πράγματα που φαίνεται ότι ακόμα τον πληγώνουν «Κάποιοι που διαφέντευαν εκείνες τις μέρες στο χωριό και ήξεραν ότι θα έφταναν οι Τούρκοι, φρόντισαν και έφυγαν χωρίς να ζήσουν όλα εκείνα που έζησαν οι άλλοι χωριανοί. Μάζευαν τα συνακλίκια τους και έφευγαν άρον άρον κι όταν τους ρωτούσαν οι άλλοι τι συμβαίνει δεν έδιναν σημασία, καμιά απάντηση... για να καταλάβεις τι γινόταν το 74...».

Όπως αναφέρει, «είχαμε χωριανούς που την ώρα της φυγής τους μπλοκάρουνταν τα αυτοκίνητα τους και τους έσπρωχναν με τα τάνκς για να φύγουν... οι Τούρκοι ήθελαν να φύγει ο κόσμος και να  μπουν χωρίς προβλήματα στο χωριό. Είχαμε την ατυχία να έχουμε γύρω από την Άσσια τουρκοκυπριακά χωριά και οι Τούρκοι μπήκαν στο χωριό μας με λίστα και έψαχναν συγκεκριμένα άτομα... όμως εμείς, η οικογένεια μας δεν είχε πειράξει ποτέ ούτε μυρμήγκι τουρκοκυπριακό...».

Ευχαριστίες
Θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στο δημοσιογράφο Χρίστο Χαραλάμπους που ευγενώς μας παραχώρησε την άδεια του να αναδημοσιεύσουμε το πιο πάνω άρθρο.

Καταχωρημένα άρθρα που αφορούν την Οικογένεια Εγγλέζου:

1.Οικογένεια Εγγλέζου

2. Αγνοούμενοι: Αιτία θανάτου... «άγνωστη»

Πατήστε εδώ για να δείτε τις φωτογραφίες από την κηδεία του Γιώργου Α. Εγγλέζου