Ιστορικό του χωρίου Άσσια - Παρουσίαση Πέτρου Παπαπολυβίου* |
Πηγή: Εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» Σάββατο, 26 Ιανουαρίου 2013 Για ένα βιβλίο τοπικής ιστορίας θα μιλήσουμε σήμερα, το «Ιστορικό του χωρίου Άσσια. Μαρτυρία Γεώργιου Π. Πάκκου», έκδοσης του Πολιτιστικού Συνδέσμου «Η Άσσια». Ο συγγραφέας του βιβλίου γεννήθηκε στην Άσσια το 1908 και απεβίωσε το 1991 στη Δρομολαξιά. Ήταν ο πρώτος κοινοτάρχης Άσσιας στα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν και δεν τελείωσε το Δημοτικό, αγαπούσε τα γράμματα και σύχναζε στο Αναγνωστήριο της Άσσιας. Η εξοικείωση με το διάβασμα προκάλεσε την αγάπη για την Ιστορία, στην οποία ειδικεύτηκε βιωματικά: «Επειδή μου άρεσκαν τα ιστορικά βιβλία, πολλές φορές επήγαινα σε καφενείον που επήγαιναν γέροντες, διά να μαθαίνω ιστορίες της παλαιάς εποχής», γράφει με την απλοϊκότητα που διατρέχει όλο το κείμενό του. Στα χειρόγραφα του Πάκκου καταγράφονται πληροφορίες για την ιστορία του χωριού, την έγγεια ιδιοκτησία, τα έθιμα και τις συνήθειες των Ασσιωτών. Από την Τουρκοκρατία αποθησαυρίζονται και διασώζονται παραδόσεις και θρύλοι αιώνων, ακόμη και για το πέρασμα από την Άσσια του πορθητή της Κύπρου, Λαλά Μουσταφά. Ιστορίες για έντιμους και πονόψυχους αγάδες: Για τον Ηλμή Εφέντη, «τελευταίο Εφέντη της Μάνιας (...) που αγαπούσε τους χριστιανούς περίτου από τους Τούρκους», και τον Αρίφ Αγά, που έσωσε τους Έλληνες της Άσσιας από τη σφαγή το 1821. Αλλά και αφηγήσεις για ανομβρίες, θανατικά, εξισλαμισμούς, επιθέσεις σε γυναίκες, όλα όσα συντάραζαν την καθημερινότητα των υποδούλων: Η ιστορία της Μαρκαρούς, που ατιμώθηκε και δολοφονήθηκε για να της αρπάξουν την περιουσία, του Ιωνά, που την ημέρα του γάμου του αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει και «τον εκάθισαν επάνω εις τον μπάλλον», ή μιας χριστιανής από το Στρογγυλό, χήρας με δύο παιδιά, που την άρπαξαν με τη βία οι Τούρκοι, και όταν πέθανε, δεν ήξεραν σε ποιο κοιμητήριο (χριστιανικό ή μουσουλμανικό) θα την έθαβαν. Στον αντίποδα, η ιστορία της Μαριάννας, «μιας γυναίκας διεφθαρμένης, που είχεν Τούρκον φίλον», γεγονός που προκάλεσε μια μεγάλη ελληνοτουρκική συμπλοκή στην Άσσια των τελευταίων χρόνων της Τουρκοκρατίας. Παράλληλα, περιγράφονται με χιούμορ περιστατικά παλληκαριάς των Ασσιωτών σε καβγάδες ή στην παραδοσιακή πάλη. Σημειώνουμε μια ιστορική σύμπραξη «Τούρκων και χριστιανών της Άσσιας» εναντίον «ξένων Τούρκων» από τη Μόρα. Από την περίοδο της Αγγλοκρατίας στεκόμαστε στην πολύνεκρη τραγωδία της 21ης Δεκεμβρίου 1949, όταν 17 πρόσωπα πνίγηκαν στον Κατουλιάρη.
Στο πιο συγκλονιστικό τμήμα των αναμνήσεών του ο Γεώργιος Πάκκος διηγείται όσα βίωσε στην Άσσια από τις 14 Αυγούστου 1974, όταν ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στο χωριό. Περιγράφονται «πρωτοφανέστατα βάσανα εις την ιστορίαν της ανθρωπότητος»: «Δεν ημπορεί ο ανθρώπινος νους να φαντασθεί την αγριοσύνην των Τούρκων που επέδειξαν εις τα αθώα αυτά πλάσματα. Ούτε αυτά τα άγρια θηρία το θύμαν τους δεν το μεταχειρίζουνται με αυτόν τον τρόπον. (...) Ήτο όπως τους δαίμονες της κολάσεως». Τα χειρόγραφα του Γεώργιου Πάκκου που εκδίδονται από τους συγχωριανούς του στην προσφυγιά, 22 χρόνια ύστερα από τον θάνατό του, είναι ένα παράδειγμα της αγάπης και του πόνου των απλών ανθρώπων της Κύπρου για τη γη τους, στην κάθε σπιθαμή του τόπου τους, σε όσα κληρονόμησαν από γενιά σε γενιά και σε όσα συμβολίζουν. Σε αυτούς τους ανθρώπους οφείλουμε απέραντη ευγνωμοσύνη.
Θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στον καθηγητή Δρ. Πέτρο Παπαπολυβίου που ευγενώς αποδέχτηκε την πρότασή μας να εξετάσει τα κείμενα του μ. Γεώργιου Π. Πάκκου και να προλογίσει την έκδοσή μας «Ιστορικό του χωρίου Άσσια - Μαρτυρία Γεώργιου Π. Πάκκου». Η συμβολή του στην όλη προσπάθεια ήταν εξαιρετικής σημασίας και του είμαστε βαθύτατα ευγνώμονες. Επίσης τον ευχαριστούμε που ευγενώς μας παραχώρησε την άδειά του να αναδημοσιεύσουμε το πιο πάνω άρθρο. |