Γεγονότα και στην Άσσια

Το ίδιο βράδυ η γνωστή ομάδα των προδοτών στην περιοχή, εκμεταλλευόμενη των έξαψη των πνευμάτων που επικρατούσε και προφανώς βάσει σχεδίου των Άγγλων, των οποίων εκτελούσαν οδηγίες, έβαλαν φωτιές σε μερικές περιφράξεις των φτωχικών τουρκικών σπιτιών στην Άσσια.  Οι περιφράξεις ήταν συνήθως με το γνωστό θάμνο παλλούρα, ήταν εύφλεκτες, ιδιαίτερα το καλοκαίρι και προκάλεσαν πύρινες γλώσσες που τρομοκράτησαν πράγματι τους λίγους Τουρκοκύπριους, που δεν γνώριζαν τους πραγματικούς εμπρηστές.  Μέχρι τότε, ούτε η ΕΟΚΑ ούτε οποιοσδήποτε άλλος διανοήθηκε να ενοχλήσει τους χωρικούς αυτούς, οι οποίοι είτε ήταν αγρότες στα λιγοστά κτήματά τους είτε εργάζονταν σαν εργάτες σε ελληνικές περιουσίες και εργοστάσια.

Όταν ξημέρωσε η Κυριακή, μάταια οι Έλληνες τους διαβεβαίωναν ότι ο εμπρησμός προερχόταν από αγγλικό δάκτυλο και τους καθησύχαζαν ότι δεν είχαν να φοβηθούν τίποτε.  Ο βραδινός εφιάλτης που τους προκάλεσε η αγγλική Ιντέλλινζενς Σέρβις με τα όργανά της τους οδήγησε στην απόφαση να φύγουν ομαδικά από την Άσσια.  Φόρτωσαν τα πράγματά τους σε αυτοκίνητα και αφού αποχαιρέτησαν γνωστούς, φίλους και γείτονες εγκατέλειψαν την Άσσια.

Ο διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων άρχισε να μπαίνει για καλά σ' εφαρμογή.  Αργότερα η Τ/Κ ηγεσία, διαστρεβλώνοντας τα γεγονότα της μετοικήσεως των Τούρκων κατοίκων της Άσσιας, προσπάθησε να τα εκμεταλλευθεί καταγγέλλοντας τη δική μας πλευρά στην Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το Σωματείο ΑΤΕ-ΠΕΚ Άσσιας με επιστολή του προς την εν λόγω Επιτροπή διέψευσε τους Τουρκικούς ισχυρισμούς, τονίζοντας ότι ουδείς των Τ/Κ Άσσιας απειλήθηκε ή υπέστη οιονδήποτε κακό από μέρους των Ελλήνων κατοίκων Άσσιας.

Πιο αναλυτικά η επιστολή έλεγε:

«Επειδή περιήλθε εις γνώσιν μας ότι μερικοί Τούρκοι κατέθεσαν προς Υμάς ότι 39 οικογένειαι Τούρκων κατοίκων Άσσιας εγκατέλειψαν το χωρίον μας, εξαναγκασθέντες προς τούτο υπό των κατοίκων Άσσιας και επειδή ο ισχυρισμός ούτος είναι ψευδής και τελείως ανυπόστατος ως προς το γεγονός ότι εξαναγκάσθηκαν και ως προς τον αναφερθέντα αριθμόν οικογενειών και επειδή η επιθυμία μας είναι να πληροφορηθήτε την πραγματικήν κατάστασιν, λαμβάνομεν την τιμήν να φέρωμεν εις γνώσιν σας τα κάτωθι:

(1)    Μέχρι της 26.5.56 εις το χωρίον Άσσια διέμενον εν όλω 60 περίπου Τούρκοι.  Μετά την 26.5.56, ημέραν καθ? ην οι Τούρκοι του χωριού Αφάνεια επετέθησαν δια πυροβόλων όπλων εναντίον των Ελλήνων κατοίκων Αφάνειας εν καιρώ νυκτός οι Τούρκοι κάτοικοι Άσσιας εγκατέλειψαν το χωρίον, φοβηθέντες, ίσως, μήπως οι Έλληνες κάτοικοι Άσσιας τους προξενήσουν κακόν.

(2)    Εξ αυτών περί τα 25 πρόσωπα εγκατεστάθησαν εις το γειτονικόν χωρίον Βατυλή όπου πλεονάζει το Ελληνικόν στοιχείον.  Περί τα 20 έως 25 πρόσωπα εγκαταστάθησαν εις την Αμμόχωστον.  Μια οικογένεια εκ 5 ατόμων του Μεχμέτ Μουσή εγκατεστάθη εις το τουρκικόν χωρίον Μπέκ-Γιογιού, διότι ο υιός του ήτο εγκατεστημένος εκεί προ 2-3 ετών.  Ο Αρίφ Μεχμέτ και ο Μεχμέτ Αρίφ μετά των συζύγων των εγκατεστάθησαν εις Λευκωσίαν, όπου είναι εγκατεστημένα τα τέκνα των.  Ο Χουσεϊν Αχμέτ εγκατεστάθη εις Λάρνακα.

(3)    Εκ των ανωτέρω μερικοί μόνον έχον περιουσίαν εις το χωρίον μας.  Ο Πεγίαζ Μεχμέτ μετέφερε τα δεμάτια του εις το εν Άσσια αλώνι του, το οποίον είναι μεταξύ αλωνιών ιδικών μας, τα αφήκε εκτεθειμένα επί έναν περίπου μήνα, έπειτα τα αλώνισε χωρίς να ενοχληθή καν.  Ωσαύτως εκοιμάτο επί ημέρας εις την εν Άσσια οικίαν του.  Ο Χασάν Ζορπάκ όστις εγκατεστάθη εις Βατυλήν είχεν και έχει ενοικιασμένον περιβόλι από τον εγχώριον μας Χριστοφή Χ"Καννέ, το οποίον μέχρι σήμερον εξακολουθεί να καλλιεργεί ομού με άλλον περιβόλι ιδικόν του, ευρισκόμενα και τα δυο μεταξύ των περιβολιών μας και πλησίον του χωριού.  Ο Αρίφ Μεχμέτ, τα κτήματά του άλλα μεν έσπειρεν ο ίδιος και άλλα ενοικίασε εις Έλληνας κατοίκους.  Ούτος σχεδόν κάθε βδομάδα πριν μεταβή εις Λονδίνον προς επίσκεψιν του εκεί υιού του, ήρχετο εις το χωρίον μας.  Ωσαύτως ο Μεχμέτ Αρίφ ήλθεν εις Άσσιαν και ενοικίασεν τα κτήματά του εις Έλληνας κατοίκους Άσσιας.  Αμφότερα οι ανωτέρω ουδέποτε υπήρξαν γεωργοί, αλλά τα κτήματά των πάντοτε ενοικίαζαν εις τρίτους.

Αναφέροντες τα ανωτέρω προς υμάς θέλομεν να πεισθήτε ότι πάσα αντίθετος πληροφορία ην τυχόν έχετε εν σχέσει με τους Τούρκους κατοίκους Άσσιας είναι αναληθής, ψευδής και ανυπόστατος».

Η επιστολή αυτή γράφτηκε μετά από σύσκεψη που έγινε στο οίκημα της Αγροτικής Τοπικής Ένωσης (ΑΤΕ-ΠΕΚ) Άσσιας.  Στη σύσκεψη αυτή πήραν μέρος όλα τα μέλη της επιτροπής του Σωματείου, εγώ ως υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στο χωριό και ο Χριστάκης Πιτράς ως υπεύθυνος της ΠΕΚΑ, ο οποίος και ετοίμασε την επιστολή.  Μετά από την καταγραφή όλων ανεξαιρέτως των Τουρκοκυπρίων ομοχωρίων μας, διαπιστώσαμε ότι ο πραγματικός αριθμός τους, δεν ξεπερνούσε τα 60 άτομα.  Γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα καταγράψαμε ονομαστικά όλες τις οικογένειες με όλα τα μέλη που τις αποτελούσαν και οι Τ/Κ κάτοικοι Άσσιας, πέραν πάσης αμφιβολίας ήταν περίπου 60 άτομα.

Με λύπη μου διάβασα το βιβλίο «ΆΣΣΙΑ. Ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής», έκδοση του Πολιτιστικού Συνδέσμου «Η ΑΣΣΙΑ» 1983, να καταγράφεται στη σελίδα 9 ότι στην Άσσια κατοικούσαν μέχρι το 1957 και 300 περίπου Τουρκοκύπριοι.  Όπως αναφέρω και πιο πάνω οι Τ/Κ της Άσσιας ήσαν περίπου 60, μικροί και μεγάλοι, άντρες και γυναίκες.  Αυτοί εγκατέλειψαν το χωριό μας στις 27.5.1956 μετά τα γεγονότα στην Αφάνεια και την πυρπόληση μερικών φρακτών από παλλούρες που διέπραξαν γνωστοί πράκτορες των Άγγλων και όχι το 1957 όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η ΑΣΣΙΑ».  Δυστυχώς την αθέλητη αυτή ανακρίβεια πήραν και άλλοι και την έχουν καταγράψει σε άλλες εκδόσεις που αφορούν την κοινότητά μας.

Το χειρότερο όμως ατόπημα που έγινε κατά τη γνώμη μου, είναι οι πληροφορίες που κάποιοι Ασσιώτες, δεν γνωρίζω ποιοι είναι αυτοί, έδωσαν προς τον Αμερικανό πρέσβη Ρόμπερτ Ντίλλον που το Στέϊτ Ντηπάρντμεν όρισε για να διευθύνει την έρευνα για την τύχη των Αμερικανών πολιτών που είναι αγνοούμενοι από την Τουρκική εισβολή του 1974, μεταξύ των οποίων και δυο Ασσιώτες, οι Κυριάκος Λεοντίου και Ανδρέας Κασάπης.  Τις πληροφορίες αυτές ο Ντίλλον τις έχει καταγράψει στην έκθεσή του που δημοσιεύθηκε της 1^η Ιουνίου 1998.  Το περιεχόμενο της έκθεσης που αφορά τους δυο ομοχώριους μας Αμερικανούς υπηκόους, τον αγνοούμενο Λεόντιο Λεοντίου και την κοινότητα μας γενικά, ο Ντίλλον ισχυρίζεται ότι πήρε από Ασσιώτες.  Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αποτελούν ντροπή για αυτούς που έδωσαν τις πληροφορίες αυτές.  Εν πάση περιπτώσει από κανέναν αρμόδιο ή Αρχή έγινε οποιαδήποτε διόρθωση και τα στοιχεία παραμένουν όπως ακριβώς τα έχει καταγράψει ο πρέσβης κ. Ντίλλον.