Σχετικά εκτενή αναφορά στην Άσσια κάμνει και ο Άγγλος αρχαιολόγος R. Gunnis στο βιβλίο του Historic Cyprus, Λονδίνο, 1956.

«Κατά το μεσαίωνα αυτό το χωριό ανήκε στην οικογένεια των Ντε Νόρες.  Εδώ ήταν που οι Γενουάτες αναπαύτηκαν μετά που είχαν ληστέψει τη Λευκωσία από τους θησαυρούς της.  Εδώ επίσης ήταν που οι σύμβουλοι της Ενετικής Κυβέρνησης συναντήθηκαν το 1570 για να αποφασίσουν τι ενέργειες και τι σχέδια εκστρατείας θα λαμβάνονταν εναντίον των εισβολέων που ήδη είχαν αποβιβαστεί και προχωρούσαν στην κακότυχη πόλη της Λευκωσίας».  Από το Μαχαιρά πήρε στοιχεία η Καλλιόπη Σφαέλλου Βενιζέλου για το βιβλίο της «Ο Βασιλιάς και ο Ρήγας», όπου βρίσκουμε και ειδικό κεφάλαιο για την Άσσια.

Ειδικό λήμμα για την Άσσια έχει και ο Jeffery (που μνημονεύτηκε και πιο μπροστά)' «Το χωριό Άσσια ήταν ο τόπος της συνάντησης των ρεττόρων» ή αντιπροσώπων της κυβέρνησης των Ενετών τις παραμονές της τουρκικής εισβολής, ότε προσπάθησαν να κάμουν ένα κοινό σχέδιο εκστρατείας εναντίον των εισβολέων, που ήδη περικύκλωσαν την καταδικασμένη πόλη της Λευκωσίας.  Κατά τα χρόνια του μεσαίωνα' (Achia, Asquie κ.τ.λ.) αναφέρεται συχνά στα Χρονικά.  Κάποτε ανήκε στην περίφημη οικογένεια De Nores, της στο Sieur Antoine de Bon. (Μαχαιράς).

Βασισμένες σε αυτά τα παλαιότερα κείμενα είναι και οι πληροφορίες που δίνουν νεότεροι συγγραφείς.  Ο αείμνηστος λαογράφος Νέαρχος Κληρίδης γράφει για την Άσσια στο βιβλίο του «Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, παίρνοντας από διάφορες πηγές».

«Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας την έλεγαν Άσκια, με την εξήγηση πως ήταν ένα χωριό που δεν είχε ούτε ένα δέντρο να κάνη λίγη σκιά το καλοκαίρι.  Στα χρόνια αυτά η Άσσια ήταν φέουδο του σπουδαιότερου φεουδάρχη της Κύπρου, που είχε τον τίτλο «Κόμης της Τρίπολης».  Στα χρόνια εκείνα η Άσσια ήταν σταθμός για εκείνους που ταξίδευσαν από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο, ή από την Αμμόχωστο στη Λευκωσία.  Έκαναν σταθμό για να ξεκουραστούν κι οι άνθρωποι και τα αλογά τους.  Εδώ έκανε σταθμό η βασίλισσα της Κύπρου Ελεονόρα στα 1373, που οι Γενουάτες είχαν αιχμαλωτίσει τον γιο της τον Πέτρο στην Αμμόχωστο και σχεδίασαν να κάνουν δική τους την Κύπρο'».    

Την Άσσια την αναφέρει και ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός στο βιβλίο του «Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου» σ. 282-83.  Μετά την επικείμενη κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους, ο τότε επίσκοπος της Πάφου Κονταρίνης, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος απουσίαζε στη Βενετία προς εγκαθίδρυση των ευγενών και παντός του στρατεύματος και του λαού, έκαμε μίαν ομιλία στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας «παρόντων πάντων των Ρετόρων και Αρχηγών των στρατιωτών και του λαού αυτού».

Μετά την ενθουσιώδη ομιλία του Πάφου, ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός αναφέρει επί λέξει τα εξής' «Αυτή η ομιλία εθέρμανε πάντας και ο ένας εγκαρδίωνε τον άλλον.  Εδιεμοιράζοντο τα σήματα, και οι τόποι εις τον καθένα, και συνερίζοντο καθ' ένας να διαφεντεύση την πατρίδα του με την ιδίαν χύσιν του αίματος.  Τότε ηνάγκασαν οι Ρετόροι να φέρουν εις τα καστέλια τα αναγκαία της τροφής.  Επορεύθησαν οι ίδιοι εις Άσχιαν, προσμένοντας εκεί τον τοποτηρητήν της Αμμοχώστου διά να διορίσουν τα σιτάρια, τα πρόβατα, και όσα άλλα χρειαζόμενα και δεν έκαμαν άλλο, παρά να αρπάξουσι τα ζώα του καθ' ενός, τα κριθάρια και σιτάρια.  Οι δυστυχείς Πάροικοι επρόσμεναν με επιθυμίαν μεγάλην να ακούσουν ότι ελευθερώθησαν από την σκλαβιάν, επειδή ήκουσαν, πως ήλθον γράμματα από την Αυθεντίαν, οπού έγραφον να τους ελευθερώσουν, την Ελευθερίαν δεν απόκτησαν, μήτε ήλπιζαν να αποκτήσουν, έξω απ'εκείνην του Μουσταφαπασά».

Και ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός αναφέρει στη σελίδα 302 ότι αμέσως μετά την κατάληψη της Κύπρου από της Τούρκους το 1570, η Άσσια ήταν το πρώτο από 16 χωρία της Κύπρου που αναγκάστηκαν από τους Τούρκους να πληρώσουν ειδικό φόρο για τη συντήρηση των τούρκων στρατιωτών που λέγονταν «γιανίτσαροι».

Παρόμοια γράφει και ο Γ. Κυριαζής στο βιβλίο του «Τα χωριά της Κύπρου».

Ο Ν. Γ. Κυριαζής στο βιβλίο του «ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ», γράφει μεταξύ άλλων για την Άσσια' Asqia - Γράφεται Aschia, achia και παρά Μ.Χ. ασκία και αχέα (σελ. 69). Αναφέρεται balliazo d'ascha εις την απογραφήν (ΜΣ ΙΙΙ 509). Σημειούται εις τον χ. Εν (Vβ) παρά τη vatili και αναγράφεται aschia εις τους c της Μαμ εις το χλ. Εις το ΧΜ (Φ97 3β) σημειούται ως το τρίτον χωρίον του Κόμητος της Τριπόλεως, ως και μεταξύ των χωρίων της Επαρχίας Άσσιας (971 β).  Η Άσσια μνημονεύεται πολλάκις επί Φραγκοκρατίας, ότε απετέλη balliazo d'ascha (ΜΣ ΙΙΙ 50Ζ).

Την επίκλησιν του χωρίου παρεξηγήσαντες οι Τούρκοι γράφουσι Pascha guey.  Υπήρξε fiel de Minars της Μεσαορίας.  Κατά το 1359 ο Haques de Minars ήτο Seigneur d'Aschia.  Παράδοσις' Οι Τούρκοι κατευθυνόμενοι (1570) εις Αμμόχωστον έφθασαν εδώ και προσευχήθηκαν εις άιν Ηλίαν, μεταβάλλοντες τον ναόν του εις τζαμήν.  Έκτοτε το αποκαλούσι Pascha guey Χωρίον του Πασιά (Πασιά-κιογιού).

Αξιοσημείωτο είναι αυτό που αναφέρει ο Αμερικανός Jack Goodwin στο βιβλίο του «Τοπωνύμια της Κύπρου» ότι η Άσσια διατέλεσε προσωρινή πρωτεύουσα της Κύπρου τον καιρό των Βενετών μετά την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Τούρκους το 1570.