του Δημήτρη Παντοπώλη

Η Κύπρος μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει εκτός από μια πλούσια ιστορία που αρχίζει από την 9η χιλιετηρίδα π.χ. και μια πολύ ενδιαφέρουσα ταχυδρομική ιστορία που αρχίζει από το 15ο αιώνα όταν οι Ενετοί οργάνωσαν και διατήρησαν κανονικές ταχυδρομικές επικοινωνίες προς και από την Κύπρο.  Διασώζονται επιστολές που στάληκαν από εμπόρους, από ιππότες του Τάγματος των Ναϊτών καθώς και πρεσβείες από την Κύπρο από το 1847 και ύστερα.

Μετά το 1845 το αυστριακό ταχυδρομείο μεταχειρίζεται 2 ταχυδρομικές σφραγίδες στη Λάρνακα για σφράγιση επιστολών που έφευγαν από την Κύπρο χωρίς γραμματόσημα. Επίσης χρησιμοποιήθηκε ακόμη μια σφραγίδα για Ταχυδρομικούς σκοπούς από τους Λόϋντ.

Φαίνεται ότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στο νησί άνοιξε ένα Τουρκικό γραφείο στα 1871 που έκλεισε το 1878, όταν η Κύπρος περιήλθε στα χέρια των Άγγλων που πρώτοι οργάνωσαν επίσημα την ταχυδρομική υπηρεσία του νησιού.

Οι Άγγλοι άνοιξαν στις έξι πόλεις της Κύπρου ταχυδρομικά γραφεία που εφοδιάστηκαν με ταχυδρομικές σφραγίδες. Οι σφραγίδες αυτές ήταν κυκλικές με ημερομηνία και παράλληλα, τα γραμματόσημα πάνω στις επιστολές ακυρώνονταν με άλλη ωοειδή σφραγίδα που έφερε διακριτικό αριθμό για κάθε πόλη.

Τα πρώτα αποκλειστικά Κυπριακά γραμματόσημα κυκλοφόρησαν στην Κύπρο, την 1η Απριλίου, 1880,με την επισήμανση "CYPRUS". Η σειρά αποτελείτο από 6 Αγγλικά γραμματόσημα και απεικόνιζαν τη βασίλισσα Βικτώρια της Αγγλίας.

Την 1η Ιουλίου, 1881 τέθηκαν στην κυκλοφορία αποκλειστικά κυπριακά γραμματόσημα με την ίδια απεικόνιση με τυπωμένη αυτή τη φορά τη λέξη "CYPRUS".  Το 1928 τέθηκε σε κυκλοφορία πανηγυρική σειρά από 10 γραμματόσημα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τη Βρετανική διακυβέρνηση της Κύπρου. Για τα γραμματόσημα αυτά ο τότε Κυβερνήτης της Κύπρου Λόρδος Winster είπε ότι ήταν τα καλύτερα γραμματόσημα που είχαν εκδοθεί ποτέ από αποικία.

ΑΣΣΙΑ

Η Άσσια, το μεγαλοχώρι της Μεσαορίας μας , το χωριό του Αγίου Σπυρίδωνα είχε μια πολύ παλιά ταχυδρομική ιστορία, η οποία αρχίζει περί το τέλος του 19ου αιώνα.

Όπως αναφέρει  ο Wilfrid T.F. Castle στο βιβλίο του Cyprus History, Postal History and Postage Stamps 1353- 1986, έκδοσης 1987, σελίδα 138, επιδόθηκε στην Κύπρο, μαζί με άλλες ταχυδρομικές σφραγίδες μεγάλων χωριών της Κύπρου και η 1η ταχυδρομική σφραγίδα για το ταχυδρομικό πρακτορείο που ήδη φαίνεται να λειτουργούσε στο χωριό Άσσια.

Η κυκλική αυτή ορειχάλκινη σφραγίδα φέρει στο κέντρο το όνομα του χωριού  "ASHA"  και πιο πάνω τα αρχικά "V.R." (Victoria Reign). Στο πάνω μέρος φέρει  τη λέξη "Rural" και στο κάτω τη λέξη "Service" όπως ακριβώς πανομοιότυπες είναι και οι σφραγίδες άλλων ταχυδρομικών πρακτορείων χωριών της Κύπρου.

Η σφραγίδα αυτή χρησιμοποιήθηκε για αρκετά χρόνια, γιατί εμφανίζεται και σε γραμματόσημα του Γεωργίου IV.

Η σφραγίδα αντικαταστάθηκε στα χρόνια της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ με άλλη σφραγίδα που έφερε και ημερομηνία. Η ημερομηνία υπήρχε στο κέντρο της σφραγίδας, ενώ το όνομα του χωριού εμφανιζόταν στο πάνω μέρος και στο κάτω μέρος  η λέξη Cyprus.

Η σφραγίδα αυτή χρησιμοποιήθηκε μέχρι τον Αύγουστο του 1974, όταν με τη 2η φάση της Τουρκικής εισβολής Αττίλας ΙΙ, στα πλαίσια της εφαρμογής της εθνοκάθαρσης εκ μέρους των Τούρκων εκδιώχθηκαν δια της βίας οι 3000 (τρεις) χιλιάδες περίπου  κάτοικοι της Άσσιας.

Τελευταίος Ταχυδρομικός Πράκτορας του χωριού ήταν ο Ιωάννης Γαβριήλ, μέλος του Συμβουλίου Αναπτύξεως του χωριού.

Σημειώσεις/Πηγές

α) Ιστοσελίδα Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Κύπρου: www.cypruspost.gov.cy

β) κ. Πασχάλης  Ηλιόπουλος  -  Φιλοτελιστής

γ) Mr. Wilfrid Castle (βιβλίο Cyprus History, Postal History and Postage Stamps 1353-1986, έκδοσης 1987)