του Ιωάννη Μία

(Το 2013 μεταφέρθηκε στην Κύπρο το μνημειώδες αυτό έργο του μεγάλου ζωγράφου της Κύπρου Αδαμάντιου Διαμαντή.  Σε μια εκδήλωση του Πολιτιστικού μια μεγάλη ομάδα Ασσιωτών επισκέφθηκε και είδε το έργο στο Λεβέντειο Μουσείο όπου φιλοξενήθηκε προσωρινά, για να μεταφερθεί αργότερα στη Λεβέντειο Πινακοθήκη.  Ανάμεσα στις φιγούρες ξεχωρίσαμε εννιά, ίσως και περισσότερους Ασσιώτες.  Ένας απ' αυτούς - ο πρώτος στη σειρά από αριστερά - είναι και ο προπάππος μου Χατζηχριστοφής, γνωστός Ασσιώτης "πωρικοπούλης", ακόμη πιο γνωστός με το παρατσούκλι "Κκούλλος" - δεν ξέρω από πού βγήκε το όνομα).

ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΟΦΗΣ

(Μερικές πληροφορίες που μπόρεσα να συγκεντρώσω για τον παππού μου Χατζηχριστοφή)

Ο παππούς μου Χατζηχριστοφής, παππούς του πατέρα μου, γεννήθηκε στην Άσσια γύρω στο 1840 και πέθανε το 1956 σε ηλικία περίπου 113-115 χρόνων (ένα δυο χρόνια πριν από τον θάνατό του, του πήρε συνέντευξη ένας δάσκαλος του χωριού, ο Θράσος Αναστασίου, και έκανε σχετική δημοσίευση στις εφημερίδες).  Παντρεύτηκε την Ελένη (Ελεγκού) κόρη του Χατζητζιυρκαλλή από την Αγκαστίνα.  Απόκτησαν δυο παιδιά, τον Γιακουμή που σκοτώθηκε νέος (τον μαχαίρωσαν, γιατί δεν άφηνε κάποιους άλλους να κτυπήσουν την καμπάνα της εκκλησίας στη λιτανεία της Λαμπρής) και τη Φλουρεντζού (Φουντζού) μητέρα του πατέρα μου.

Για τον γάμο τους μια ξαδέλφη μου, δισεγγονή κι αυτή του Χατζηχριστοφή, μου διηγήθηκε (τα άκουσε από τη μητέρα της) ότι όταν έφερναν με συνοδεία τη νύμφη από την Αγκαστίνα στην Άσσια, τους σταμάτησαν οι Τούρκοι στη Μάνια.  Προς στιγμή φοβήθηκαν, μήπως κάνουν κακό στη νύφη (κάτι τέτοιο είχε συμβεί  αρκετές φορές στα χρόνια της Τουρκοκρατίας).  Όμως μια Τούρκισσα την πλησίασε, της ζήτησε να σηκώσει το πέπλο να δει το πρόσωπό της, και της χάρισε το δακτυλίδι της ως ένδειξη πως της άρεσε η ομορφιά της.  Το δακτυλίδι αυτό το χάρισε αργότερα η γιαγιά Ελεγκού στην εγγονή της Ελένη, μητέρα της ξαδέρφης μου.

Όταν πέθανε ο παππούς μου Χατζηχριστοφής, ήμουν περίπου 15 χρόνων.  Τον θυμούμαι που ζούσε σε μια παλιά πλινθόκτιστη καμαρούλα, ίσα ίσα που χωρούσε το κρεβάτι του, ένα τραπέζι και τα λιγοστά υπάρχοντά του.  Τον βλέπαμε σχεδόν καθημερινά, όταν ήμαστε μικροί, και μας κερνούσε "πωρικά", ξηρούς καρπούς, σταφίδες, σύκα παστά και μάτσιες, που δεν μου άρεσαν γιατί ήταν ξινές.  Δεν θα ξεχάσω μια φορά που ανοίγοντας ένα σύκο βρήκα τα υπολείμματα σκουληκιών και το πέταξα κάτω στα χώματα. Έσκυψε, το πήρε, το καθάρισε λίγο με τα δάκτυλα και το έφαγε λέγοντας:

--Δεν έχει τίποτε, ρε...

Αντιλαμβάνεστε ότι ως πλανόδιος "πωρικοπούλης" γύριζε περπατητός, φορώντας τη χαρακτηριστική ποδιά του, και πωλούσε ξηρούς καρπούς, ξηρά φρούτα και μάτσιες* που τα προμηθευόταν από χωριά της Πιτσιλιάς. Τα πωλούσε στην Άσσια και στα περίχωρα.  Ίσως έτσι γνώρισε και τη γιαγιά.

Ήταν λιτοδίαιτος, μέχρι δυο χρόνια πριν από τον θάνατό του δεν τον είχε δει γιατρός, και μέχρι τα τελευταία του διατηρούσε διαύγεια πνεύματος και διάβαζε εφημερίδα χωρίς γυαλιά. Όταν διάβασε και άκουσε για τον απελευθερωτικό αγώνα το 1955 μας είπε:

--Να με αξιώσει ο Θεός να ζήσω  να δω την Κύπρο ελεύθερη και θα βγάλω τη βράκα να φορήσω φουστανέλλα.

Έζησε και χάρηκε 4 εγγόνια, 12 δισέγγονα και 2 τρισέγγονα.

*  "Μάτσιες" ήταν τα τελευταία σταφύλια στους αμπελώνες.  Τα φύλαγαν σε πήλινα δοχεία και τα άφηναν ένα χρονικό διάστημα να πάθουν κάποια ζύμωση. Ήταν ένα συνηθισμένο έδεσμα με γλυκόξινη γεύση.

Βλέπετε επίσης την μελέτη:

Αδαμάντιος Διαμαντής - Η Άσσια μέσα από την καλλιτεχνική του δημιουργία