(Κατάθεση που δόθηκε στις αστυνομικές αρχές της Δημοκρατίας στις 24 Σεπτεμβρίου 1974.  Η Ε. Χατζηβασιλείου ήταν από την Αφάνεια.)

Στις 14.8.1974 εισέβαλαν οι Τούρκοι στο χωριό μου Αφάνεια.  Εγώ μαζί με τον άντρα μου, τα δύο παιδιά μας και επτά αδελφοτεχνούδια μου είμαστε σπίτι και ετοιμαζόμασταν να φύγωμε με το αυτοκίνητον του ανδρός μου Χριστάκη Χατζηβασιλείου.  Ήταν περίπου κατά η ώρα 14.00, και μας εμπολόκκαραν οι Τούρκοι.  Επερνούσαν με τα τανκς από τον κύριον δρόμον και εκατευθύνθησαν  προς την Άσσιαν.  Πίσω από τα τανκς ήρχοντο πεζοί Τούρκοι στρατιώτες, οι οποίοι εγύριζαν μέσα στο χωριό μας, και αφού έσπαζαν τις πόρτες των σπιτιών, έπιαναν τον κόσμο και μας επήραν στο καφενείο του χωριού.

Όταν μας εμάζεψαν όλους, οι Τούρκισσες οι χωριανές μας, άρχισαν να γυρνούν τα χριστιανικά σπίτια με αμαξούδκια που εκρατούσαν και να φορτώνουν πράματα.  Έκλεβαν κατ' αρχήν είδη ρουχισμού και όπως εκουντούσαν τα αμαξούδκια τους έππεφταν ρούχα και τα άφηναν στο μέσον του δρόμου.

Ακολούθως μας επήραν στο τουρικικόν σχολείον, όπου μας εκράτησαν μέχρι την Παρασκευήν 16.8.1974 και ακολούθως μας επήραν στην Άσσιαν.  Κατά το διάστημα των δύο τούτων ημερών δεν μας εκακομεταχειρίστηκαν.  Στην Άσσιαν μας εκράτησαν μέχρι την επομένην Παρασκευήν 24.8.1974.  Είμαστε δε 50 άτομα γυναικόπαιδα, διότι τους άνδρες τους άφησαν στο σχολείον της Αφάνειας.

Την Τετάρτην 22.8.1974 ενώ είμαστε σε ένα σπίτι στην Άσσιαν που ανήκει στον Παναγιώτη Καλλή ήρθαν δύο Τουρκάλλες από την Αφάνειαν, η μία ήτο η κόρη του μουχτάρη της (...) και η άλλη αδελφότεκτή του, αλλά τα ονόματά τους δεν τα ξέρω.  Εφορούσαν στρατιωτικές στολές και εσυνοδεύοντο από τέσσερις Τούρκους αξιωματικούς.  Οι δυο τούτες Τουρκάλλες μας έκαμαν έρευναν, και μας επήραν τα χρήματα και τα χρυσαφικά μας και ό,τι άλλον εβαστούσαμεν.  Εγώ εβαστούσα 180 λίρες και διάφορα χρυσαφικά, ως βραχιόλια, καρφίτσες, λίρες χρυσές, σταυρούς, αντίκες αξίας 200 λιρών και άνω.  Τα χρήματα και τα χρυσαφικά μου τα επήρεν η κόρη του μουχτάρη, ενώ την αντίκα ένας εκ των Τούρκων στρατιωτών που ήρθε προηγουμένως.  Είχα μαζί μου και το ρολόι του ανδρός μου, το οποίον κατάφερα κα το γλύτωσα.  Επαρεκάλεσα την κόρη του μουχτάρη να μου αφήσει την αρραβώνα μου, η οποία ήταν χρυσή, αξίας 50 λιρών, αλλά εστάθη αδύνατον.

Μέχρι τις 22.8.1974 δεν μας εκακοποίησαν.  Την Πέμπτη 23.8.1974 από η ώρα 10.00 π.μ. και μετά ήρχοντο Τούρκοι στρατιώτες εκ Τουρκίας και άρπαξαν την (...) 14 ετών, για να την πάρουν μαζί τους.  Αντελήφθημεν ότι ο σκοπός των ήτο η ατιμία και αμέσως εβάλαμεν τις φωνές και την άφησαν.  Ακολούθως, κατά το απόγευμα ήλθαν και επροσπάθησαν να πάρουν την (...), 12 χρονών και πάλιν τους εβάλαμε τις φωνές και την άφησαν, παρ'όλον που όπλισαν και το όπλο και το έστρεψαν κατά πάνω μου και κατά πάνω της μητέρας της κορούδας απειλώντας μας ότι θα μας παίξουν.  Μάλιστα δε ένας εξ αυτών μου έδωσε μιαν γρονθιάν στο κεφάλι, παρ'όλον που είδεν ότι ήμουν έγκυος επτά μηνών.

Μαζί με μένα ήσαν και οι ακόλουθες συγχωριανές μου, που τους επήραν τα χρήματα και τα χρυσαφικά των.  Η Χρυστάλλα Καλλή εξ Άσσιας, της οποίας επήραν περί τις 600 λίρες και χρυσαφικά.  Η Μαρούλλα Λευτέρη εξ Αφάνειας, της οποίας επήραν χρυσαφικά και χρήματα.  Η αδελφή της Μαρούλλας, ονόματι Βέρα Χρίστου, η Ελπινίκη Λεμεσιανού και άλλες που δεν θυμούμαι ονόματα.

Την Παρασκευή 24.8.1974 μας επήραν στην Σκάλαν, χωρίς να μας αφήσουν να πάμεν στα σπίτια μας να δούμε τι έκαμαν.  Εν τω μεταξύ σπίτι είχα και 500 λίρες μέσα στο ερμάρι του σπιτιού μου στην Αφάνειαν και δεν ξέρω αν τις επήραν.  Τον άνδραν μου τον επήραν αιχμάλωτον και τον άφησαν στις 16.9.1974.

Πηγή: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας 1974 - Μάρτυρες και Μαρτυρίες Τόμος Β, Λευκωσία Ιούλιος 2011, Ο Φιλελεύθερος, Εκδόσεις Βιβλιοθήκης, Επιστημονική Επιμέλεια - διεύθυνση έκδοσης Δρ. Πέτρος Παπαπολυβίου.

Θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στο Συγκρότημα "Ο Φιλελεύθερος" και τον Δρ. Πέτρο Παπαπολυβίου, επιμελητή της Έκδοσης, που μας παραχώρησαν την συγκατάθεση τους να αναρτήσουμε τις μαρτυρίες στην ιστοσελίδα μας.