17 Ιανουαρίου 2023

Αββάς Αθανάσιος Σταυροβουνιώτης

Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ
Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος,
Καθηγούμενος της ιεράς μονής Σταυροβουνίου
(1925-2021)

«Εις μνημόσυνον αιώνιον έσται δίκαιος»

Αποτελεί για μένα ιδιαίτερη τιμή και ευλογία, και συνάμα χρέος υιϊκό και έργο υπακοής, να σκιαγραφήσω στο παρόν κείμενο τον βίο του μεγάλου Γέροντος της Κύπρου, αρχιμανδρίτου Αθανασίου, που έζησε 81 συναπτά έτη ως μοναχός και εχρημάτισε καθηγούμενος της αρχαίας μονής του Σταυροβουνίου επί 40 έτη, καταλίποντας φήμην αγίου ανδρός. Ευλογία για την αγιότητα του ανδρός· χρέος υιϊκό καθώς υπήρξα πνευματικό του τέκνο επί τεσσαρακονταετία και μοναχός της Μονής Σταυροβουνίου επί εικοσιπενταετία· και, τέλος, έργο υπακοής στον Πανιερώτατο Μητροπολίτη και Επίσκοπό μου Μόρφου Νεόφυτο, ο οποίος μού εμπιστεύθηκε εφέτος τη σύνταξη του παρόντος εισαγωγικού κειμένου στο Εορτολόγιο του έτους 2023 της καθ' ημάς Μητροπόλεως Μόρφου.

Ο Γέροντας Αθανάσιος στην είσοδο του καθολικού της Μονής Σταυροβουνίου την ημέρα της ενθρόνισής του (12.12.1982)

Οι ενάρετοι γονείς του Γέροντα Αθανασίου Γεώργιος και Ελένη (1952)

Ο Γέροντας Αθανάσιος, κατά κόσμον Ανδρέας Χατζηγεωργίου Τσικουρής, ο Αββάς και κατεξοχήν Πνευματικός της σύγχρονης Κύπρου, ένα «κατάλοιπο αρχαίας αγιότητας» -για να χρησιμοποιήσω τον χαρακτηρισμό του Μεγάλου Επιφανίου από τον Δυτικό Πατέρα άγιο Ιερώνυμο-, γεννήθηκε στο χωριό Άσκεια (κοινώς Άσσια) της Μεσαορίας στις 12 Οκτωβρίου του 1925, με γονείς τους ευλαβέστατους Ελένη και Γεώργιο, που αμφότεροι εκοιμήθησαν ως μοναχοί, καρέντες από τον υιό τους Αθανάσιο. Να σημειώσουμε πως οι ενάρετοι γονείς του Γέροντα γέννησαν συνολικά έξι παιδιά, τους Χρήστο, Θεόδωρο, Αντώνιο, Ειρήνη, Ανδρέα (Γέροντας) και τον Παναγιώτη. Τα τρία αδέλφια, Χρήστος, Ανδρέας και Παναγιώτης, γεννήθηκαν σε διαφορετικές χρονιές αλλά κατά την ίδια μέρα (12 Οκτωβρίου). Μάς έλεγε, θυμάμαι, ο Γέροντας, πως οι γονείς του, μετά τη γέννηση των παιδιών τους, τήρησαν εκ συμφώνου σωφροσύνη και εγκράτεια. Οι δύο παππούδες του Γέροντα λέγονταν Χρηστούδιας (ο εκ πατρός) και Θεόδωρος (ο εκ μητρός). Το προσωνύμιο του Χρηστούδια από τους χωριανούς ήταν «νομοθέτης», καθώς, εγγράμματος και θεοφοβούμενος όπως ήταν, είχε μία Αγία Γραφή, από την οποία διάβαζε στους χωριανούς του στον καφενέ του χωριού και τους εξηγούσε τον Νόμο του Θεού. Ο δε πάππος του Γέροντα, ο παπα-Μιχαήλης, ήταν επίσης άνθρωπος δίκαιος και γραμματισμένος -μορφώθηκε στην Λευκωσία, όπου είχε πάει να μάθει ραπτική. Ήταν και αρκετά ευκατάστατος, αλλά και πολύ ελεήμων προς πάντας, Ρωμιούς και Τούρκους. Είχε συν τοις άλλοις και μνήμη θανάτου: Όταν γέρασε, ετοίμασε μία στολή με ιερατικά άμφια, τα έβαλε σε ένα μποξιά και έλεγε στα παιδιά του: «Όταν πεθάνω, να μου τα φορέσετε αυτά, πρώτα το στιχάρι, ύστερα το πετραχήλι κ.λπ.».

Όπως μάς ανέφερε κάποτε η μακαριστή αδελφή του Γέροντα Ειρήνη, όταν η μητέρα τους κυοφορούσε τον Γέροντα ήταν άρρωστη και ανησυχούσε. Τής εμφανίστηκε τότε στον ύπνο της η Παναγία και τής είπε: «Να ταχτείς (δηλ. να κάνεις τάμα). Θα γεννήσεις με το καλό. Αν είναι κόρη, να την βγάλεις Αποστολού. Αν είναι γιος, Ανδρέα». Έτσι, όταν με το καλό γέννησε η Ελένη, υπακούοντας στην Θεοτόκο και εκπληρώνοντας το τάμα της, ονόμασε Ανδρέα στο Βάπτισμα το νεογέννητο!

Αναμνηστική φωτογραφία της οικογένειας του Γέροντα όταν αυτός τους επισκέφθηκε στο χωριό του Άσσια για πρώτη φορά αφ' ότου έγινε μοναχός (1952)

Έχοντας λοιπόν τέτοιες ευλογημένες καταβολές και ανατρεφόμενος σε ένα παραδοσιακό πρωτινό περιβάλλον, ο μικρός Ανδρέας άρχισε από την παιδική του ηλικία να δείχνει σημάδια που προμήνυαν την μελλοντική του ζωή. Έκανε δικές του Λειτουργίες στο σπίτι, ενδυόμενος σεντόνια για άμφια και κατασκευάζοντας αυτοσχέδιους θυμιατούς από πορτοκάλια! Και, όταν έρχονταν οι γονείς του κουρασμένοι από τις γεωργικές εργασίες, αυτός πήγαινε να τους θυμιάσει και να τους πει ότι ο Χριστός είπε έτσι και θα κάνει αυτό...

Ο αδελφός του Θεόδωρος ήτανε μηχανικός αυτοκινήτων στην Λευκωσία και, με την αποφοίτηση του Ανδρέα από το Δημοτικό, με την σύμφωνη γνώμη των γονέων τους, τον πήρε μαζί του στην πρωτεύουσα να του μάθει τέχνη, κατά την συνήθεια της εποχής. Μα ο Ανδρέας συνεχώς χανόταν και έτρεχε στην εκκλησία να ακούσει την Ακολουθία και να λειτουργηθεί! Άμα το είδε τούτο ο Θεόδωρος, τού είπε: «Εσύ, αδελφέ μου, δεν είσαι για τούτη τη δουλειά»! Και πρόσθετε ο Γέροντας χαμογελώντας: «Εγώ ήμουν για άλλη δουλειά»!

Η από παιδικής ηλικίας λοιπόν θεοσέβεια και ευλάβειά του τον οδήγησαν σε ηλικία μόλις 15 ετών να μονάσει στην ιδιαίτερα ακμάζουσα τότε παλαίφατη μονή Σταυροβουνίου, στην αδελφότητα της οποίας εντάχθηκε την 1η Σεπτεμβρίου του 1940. Στο Σταυροβούνι τον μετέφεραν με τα μουλάρια ο πατέρας του και ο ανάδοχός του, που λεγόταν Αγγελής του Ψαρά. Μάλιστα κάθε χρόνο την 1η Σεπτεμβρίου θυμότανε το γεγονός, μάς εξιστορούσε τις σχετικές λεπτομέρειες, και μάς τόνιζε ότι ο μοναχός πρέπει να τιμά την ημέρα που βάζει μετάνοια στο μοναστήρι του. Επειδή όμως ήτανε μικρός και ο τότε Ηγούμενος Βαρνάβας Χαραλαμπίδης (1902-1948) δίσταζε να τον κρατήσει μήπως δυσκολευόταν, τον εγγυήθηκε ο Γέροντας Ματθαίος και, με την ευλογία του Ηγουμένου, τον κράτησε κοντά του για βοηθό στις αγροτικές εργασίες στο περιβόλι, που μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του («του Ματθαίου»). Κι ο Γέροντάς μας ευγνωμονούσε εσαεί τον π. Ματθαίο, όχι απλώς γιατί εξαιτίας του παρέμεινε στη Μονή, αλλά και κυρίως διότι τον διαπαιδαγώγησε με αυστηρότητα και συνέπεια στα της παραδοσιακής μοναχικής πολιτείας και έλαβε κοντά του γνήσια και ανεξίτηλη «την πρώτη βαφή».

Ο Γέροντας σε ηλικία 25 ετών

Μετά από τριετή δοκιμασία κοντά στον Γέροντα Ματθαίο, ο δόκιμος Ανδρέας ενεδύθη τα ράσα το Μεγάλο Σάββατο του 1943 από τον Ηγούμενο Βαρνάβα. Ρασοφόρος μοναχός εκάρη από τον ίδιο Γέροντα την 21η Νοεμβρίου 1946, μετονομασθείς από Ανδρέας σε Αθανάσιο. Κατά δε το Μέγα Σάββατο του έτους 1950 έλαβε το Μέγα και Αγγελικό Σχήμα των μοναχών από τον Ηγούμενο (1948-1952) Διονύσιο Β΄, τον εκ Γαλάτας καταγόμενο.

Κατά το αυτό έτος (1950), Κυριακή των Προπατόρων (16 Δεκεμβρίου), χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Κιτίου και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ΄ Ιερομόναχος χειροτονήθηκε στις 6 Ιανουαρίου του 1957 επί Καθηγουμένου (1952-1982) Γερμανού από τον Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμο. Από τον ίδιο Μητροπολίτη προχειρίσθηκε σε Πνευματικό στις 7 Φεβρουαρίου του 1967.

Πρέπει να αναφέρουμε πως, μετά τη διακονία του κοντά στον π. Ματθαίο, ο Γέροντας διορίσθηκε το 1943 βοηθός του Γέροντος Γερμανού στο μετόχι της περιοχής «Ληνός», στον Άγιο Μόδεστο (από το ομώνυμο παρεκκλήσιο στο μετόχι), όπου είχεν η Μονή ζώα (αιγοπρόβατα), και όπου διέμεναν και λαϊκοί βοσκοί, εργάτες στην Μονή. Στο μετόχι τούτο παρέμεινε διακονώντας μέχρι το 1962, οπόταν ο Ηγούμενος πλέον Γέροντας Γερμανός τον διόρισε υπεύθυνο της άνω (κυρίως) Μονής, όπου διακόνησε επί εικοσαετία.

Ο Γέροντας Αθανάσιος, κοινή ψήφω της αδελφότητος της Μονής, εξελέγη Ηγούμενος του Σταυροβουνίου σε διαδοχή του Γέροντος Γερμανού, ο οποίος εκοιμήθη στις 31 Αυγούστου 1982. Τον Γέροντα χειροθέτησε σε αρχιμανδρίτη και προχείρησε σε Ηγούμενο ο Μητροπολίτης Κιτίου Χρυσόστομος Α΄ στις 12 Δεκεμβρίου 1982, ημέρα μνήμης του Αγίου Σπυρίδωνος Επισκόπου Τριμιθούντος, χωριανού του Γέροντος, τον οποίον αυτός δια βίου τιμούσε και υπερευλαβείτο.

Ο Γέροντας στο προαύλιο της Μονής (δεκαετία 1970)

Επί της περιόδου ηγουμενείας του αοιδίμου Γέροντος Αθανασίου η Μονή του Σταυροβουνίου γνώρισε ιδιαίτερη ακμή σε όλους τους τομείς. Καταρχήν, επανδρώθηκε με αρκετούς νέους μοναχούς, πνευματικά του τέκνα. Με την ευλογία και παρότρυνση του Γέροντος η Μονή επανέφερε σε ισχύ τον αρχαίο θεσμό του αβάτου για τις γυναίκες. Στην κυρίως (άνω) Μονή έγινε συντήρηση του αρχαίου κτηριακού συγκροτήματος και κτίσθηκαν εξ υπαρχής παρεκκλήσια και νέοι χώροι, απαραίτητοι για την καλή λειτουργία της Μονής (κελιά, τραπεζαρία, αρχονταρίκι, βιβλιοθήκη, εργαστήρια αγιογραφίας, βιβλιοδεσίας, θυμιάματος, ξυλουργείο κ.ά.). Παράλληλα έγινε συντήρηση όλων των Μετοχίων της Μονής.

Ο μακαριστός Γέροντας διέπρεψε ιδιαίτερα ως Πνευματικός. Χιλιάδες χριστιανών, απλών πιστών, κληρικών, μοναχών, μοναζουσών, καθώς και αρκετών Επισκόπων, Ηγουμένων και Πνευματικών βρήκαν κάτω από το αγιασμένο πετραχήλι του άφεσιν αμαρτιών, παρηγορία και ορθόδοξη καθοδήγηση, και προχώρησαν με ασφάλεια στην δύσβατη οδό της πνευματικής ανόδου. Αξέχαστα παραμένουν σε όλα τα πνευματικά του τέκνα το χάρισμα της πνευματικής πατρότητος του Γέροντος, η αγάπη του, η διάκρισή του, η επιείκεια και μαζί η αυστηρότητά του, όπου χρειαζόταν.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για το ότι ο Γέροντάς μας, σε διαδοχή των οσίων Γερόντων παπα-Κυπριανού, παπα-Μακαρίου και Γέροντος Γερμανού, διετέλεσε επί πολλά έτη ο Πνευματικός πλείστων όσων γυναικείων Κοινοβίων της Κύπρου, στηρίζοντας πολυτρόπως τον γυναικείο μοναχισμό της νήσου.

Η υψηλή ασκητική πολιτεία του Γέροντος επιστέφθηκε με μαρτυρικούς πόνους ασθενείας κατά τα τελευταία 20 έτη της αγίας ζωής του, κατά τα οποία υπέμεινε με πολλή υπομονή και καρτερία τις ποικίλες δοκιμασίες της υγείας του. Εκοιμήθη εν Κυρίω στις 18 Ιανουαρίου του 2021 σε ιδιωτικό νοσοκομείο στην Λευκωσία. Η Εξόδιος Ακολουθία του τελέσθηκε την επομένη στο καθολικό της μονής Σταυροβουνίου στην παρουσία πλείστων όσων Αρχιερέων, Ηγουμένων, κληρικών και λαϊκών, και το πολύαθλο σκήνος του κατετέθη στο κοιμητήριο της κεντρικής Μονής.

Η ταπείνωση, η ανεπιτήδευτη απλότητα, η γνησιότητα, η ακράδαντη πίστη και ευλάβεια, η Θεοτοκοφιλία, το ακραιφνές και ασυγκατάβατο του μοναχικού ήθους, η ιεροπρέπεια, η φιλάδελφη φιλοξενία, η προσευχητικότητα και το φιλακόλουθο, η ασκητικότητα και το φιλάγρυπνο, η αφάνεια και το λάθε βιώσας, η σύνολη αγιότητα του μακαριστού Γέροντος θα παραμείνουν αλησμόνητα σε όλους όσοι είχαν την μεγάλη ευλογία να τον γνωρίσουν, να τον ευμοιρήσουν πνευματικό τους πατέρα, να μαθητεύσουν στην αυθεντικότητα του αρχαίου και ασαλεύτου ορθοδόξου ήθους του.

Ο Γέρων Αθανάσιος Σταυροβουνιώτης (περ. 1976) στην είσοδο της Μονής Σταυροβουνίου, μόνος μόνω τω Θεώ, ευχόμενος και αναμένων την επάνδρωση της Μονής

Βεβαίως, η όλη αγιασμένη ασκητική βιοτή του Γέροντα δεν ήταν «αμάρτυρη» των εκ Θεού δωρεών. Πολλοί μαρτυρούν για το πλούσιο διορατικό και προορατικό του χάρισμα, το χάρισμα κατά δαιμόνων, καθώς και το ιαματικό. Παραθέτουμε στην συνέχεια και τελείως ενδεικτικά ορισμένες σχετικές μαρτυρίες, τόσο δικές μας, όσο και τρίτων αξιοπίστων ανθρώπων.

Θεραπεία δαιμονιζομένου
Ήταν περί τα έτη 1978/1979, κατά τις πρώτες προσκυνηματικές μου επισκέψεις στη Μονή Σταυροβουνίου, για να εξομολογηθώ στον Γέροντά μου Αθανάσιο, να λειτουργηθώ και να κοινωνήσω των αχράντων Μυστηρίων. Ο Γέροντας με έβαλε να μείνω στον πρώτο από τους μεγάλους εκείνους παλαιούς ξενώνες-θαλάμους για να κοιμηθώ το βράδυ, όπου εφιλοξενείτο και ο Ανδρέας, ένας νεαρός από τα Κοκκινοχώρια, που φαινόταν πολύ ταλαιπωρημένος. Θυμάμαι το βράδυ, πριν κοιμηθούμε, ο Γέροντας, που είχε την έγνοια μου, άνοιξε την πόρτα και είπε αυστηρά στον Ανδρέα: «Ε, Ανδρέα! Απόψε να είσαι ήσυχος και να μην κάνεις φασαρία, ούτε να βήχεις και να φτύνεις, για να μπορέσει το παιδί (εγώ δηλ.) να κοιμηθεί». Ούτω και εγένετο!

Την επομένη το πρωί ξεκινήσαμε να φύγουμε με τον Ανδρέα, κατεβαίνοντας τον δρόμο προς το Μετόχι της Αγίας Βαρβάρας με τα πόδια (τότε ήτανε ακόμη ο παλαιός στενός δρόμος και δεν έρχονταν και τόσα αυτοκίνητα). Καθοδόν μού ομολόγησε ο Ανδρέας το δράμα του, ότι δηλαδή ήταν δαιμονιζόμενος, είχε δαιμόνιο που τον ταλαιπωρούσε, και μού είπε το εξής θαυμαστό γεγονός: «Προχθές που ήρθα, ο Γέροντας μού διάβασε ευχές, εξορκισμούς. Και, όπως μού διάβαζε, είδα έναν καπνό μαύρο να βγαίνει από το στόμα μου και να ανεβαίνει ψηλά και να χάνεται. Ήταν το δαιμόνιο που είχα και βγήκε και ξαλάφρωσα»!

Ο Εξάψαλμος
Θα ήταν περί το έτος 1995 στην αγρυπνία της Αναλήψεως, οπόταν στεκόμουν στο αναλόγιο δίπλα στον Γέροντα και, κατά την ώρα του Εξαψάλμου, κρατούσα κερί για να βλέπει ο Γέροντας και να διαβάζει. Όταν έφθασε η ανάγνωση στον στίχο του Ψαλμού 87, «ίνα τί, Κύριε, απωθή την ψυχήν μου», από εκείνη τη στιγμή κόλλησε ο νους μέχρι το τέλος του Εξαψάλμου στο ρήμα «απωθή», κατά πόσον είναι αυτό το ορθό, ή εάν είναι ορθότερο το «απωθείς», που γραφόταν σε άλλες εκδόσεις (να σημειώσουμε πως και η μέση φωνή «απωθούμαι» έχει ενεργητική σημασία). Φυσικά δεν ανέφερα τίποτα στον Γέροντα. Με το πέρας της ανάγνωσης και όταν πήγα να κλείσω το βιβλίο, ο Γέροντας μού είπε, «Περίμενε»! Κι αφού μετροφύλλησε και βρήκε τον Ψαλμό 87, μού έδειξε με το δάκτυλό του το επίμαχο ρήμα και μού είπε· «Ε! Αυτό άλλοτε γράφεται απωθή, και άλλοτε απωθείς»! Και έκλεισε το βιβλίο.

Γέροντας Αθανάσιος Σταυροβουνιώτης

Μαρτυρία του Παναγιώτη Γ. από τη Λεμεσό
Ένα απόγευμα του Οκτωβρίου του 2021, επέστρεφα από τη Λεμεσό με τον αγαπητό εν Κυρίω π. Ανδρέα Φιλίππου, πρεσβύτερο και οικονόμο στο χωριό Κοράκου της Σολιάς. Περνώντας από την Τριμίκλινη, είδαμε ένα ζεύγος ηλικιωμένων που ετοίμαζαν τα κάρβουνα να ψήσουνε καλαμπόκι (σιταροπούλες), και είπα στον π. Ανδρέα να σταματήσουμε να πάρουμε κι εμείς. Συζητώντας με τον κ. Παναγιώτη ενώ αυτός έψηνε το καλαμπόκι και, αφού αναφέραμε πως παλαιότερα ήμουνα μοναχός στο Σταυροβούνι, μάς διηγήθηκε τα εξής:

«Ήτανε περί το 1999, που μού συνέβη ένας νευρικός κλονισμός ένεκα οικογενειακών καταστάσεων, σε βαθμό που έπεσα σε τόσο μεγάλη κατάθλιψη και σωματική κατάπτωση, ώστε δεν μπορούσα τίποτα να κάνω, ούτε και οι γιατροί μπόρεσαν να με βοηθήσουν. Τότε αποφάσισα να πάω στο Σταυροβούνι, να δω τον Γέροντα Αθανάσιο, για την αγιότητα του οποίου είχα ακούσει. Ο Γέροντας δεν ήταν καλά στην υγεία του και ξεκουραζότανε και έτσι περίμενα αρκετά, μέχρις ότου μού επέτρεψαν να τον δω. Όταν μπήκα μέσα στο κελί του Γέροντα και κάθισα, του εξιστόρησα με συντομία τη δοκιμασία μου. Κι αυτός μου είπε: «Γιε μου, κοτζα μου άνθρωπος (ψηλός και λεβεντάνθρωπος ο Ν.) και να μαραζώνεις! Όχι, δεν πρέπει να λυπάσαι και ο Θεός θα σε βοηθήσει». Και με έπιασε από το χέρι. Και, μόλις με άγγιξε, ω του θαύματος, ένιωσα μια δύναμη να με διαπερνά, και αμέσως επανήλθαν οι δυνάμεις μου, βρήκα τον εαυτό μου, και έκτοτε, χάριτι Θεού, είμαι πολύ καλά! Και, μόλις επέστρεψα στη Λεμεσό, επισκέφθηκα χαρούμενος έναν γνωστό μου, που αμέσως μού πρόσφερε μία αξιοπρεπή και προσοδοφόρα εργασία!»

Ο Δ. από τα Κούκλια
Τον Ιανουάριο του 2022 επισκέφθηκα με τον αδελφό μου Χρήστο φιλικό πρόσωπο στην Τίμη της Πάφου, μαζί με τον οποίο και πήγαμε να προσκυνήσουμε στον αρχαίο βυζαντινό ναό της Παναγίας Καθολικής στα Κούκλια. Ήλθε και μάς άνοιξε ο κ. Δ., πιστός χωριανός και ψάλτης στην εκκλησία του χωριού. Αφού προσκυνήσαμε και βγήκαμε έξω, επειδή ο κοινός γνωστός από την Τίμη τού ανέφερε πως ήμουνα παλαιότερα στο Σταυροβούνι, μας διηγήθηκε τα εξής.

Ο Δήμος, μετά τα γνωστά φοβερά γεγονότα της πτώσης των «διδύμων πύργων» στη Νέα Υόρκη στις 11.09. 2001, είχε έκτοτε φοβία, δεν μπορούσε να μπει σε αεροπλάνο, μήπως και του συνέβαινε κάτι ανάλογο... Να όμως που κατά τον Αύγουστο του 2005 έπρεπε να ταξιδεύσει στην Αμερική για κάποιο σοβαρό προσωπικό λόγο. Όμως οι ανωτέρω φοβίες και ανασφάλειες που τον βασάνιζαν, τον απέτρεπαν να κάνει το ταξίδι του αυτό. Να σημειώσουμε πως ο Δήμος μετέβαινε κατά καιρούς στο Σταυροβούνι και εξομολογείτο. Ένας καλός χριστιανός και φίλος του Δήμου από την Πάφο, που γνώριζε το πρόβλημά του, τού είπε πως, αφού γνώριζε τον Γέροντα Αθανάσιο, θα έπρεπε να πάει να τον συμβουλευθεί σχετικά και να ακολουθήσει τις συμβουλές του Γέροντα.

Πράγματι πήγε ένα απόγευμα στην Μονή. Ήταν η ώρα του Εσπερινού και ψαλλόταν στην εκκλησία ο Παρακλητικός Κανών στην Θεοτόκο. Ο Δ. στεκόταν στον ναό με τους λοιπούς παρευρισκομένους πιστούς και προσευχόταν, αναμένοντας το πέρας της Ακολουθίας. Τότε, χωρίς να έχει ειπεί οτιδήποτε σε οποιονδήποτε για το ζήτημά του, είδε τον Γέροντα να έρχεται προς το μέρος του και του είπε: «Γιε μου, σε βλέπω πολύ ανήσυχο! Μόλις τελειώσει ο Εσπερινός, έλα στο κελί μου να σε δω»! Πράγματι, έτσι και έγινε. Ο Δ. ανέφερε το πρόβλημά του στον Γέροντα, ο οποίος με αυστηρότητα και βεβαιότητα τού είπε: «Γιε μου, να μην φοβάσαι τίποτα! Να πας με το καλό και να έρθεις πίσω και τίποτα δεν θα πάθεις»!

Πήρε την ευχή του Γέροντα ο Δ., ταξίδευσε στην Αμερική, τακτοποίησε την υπόθεσή του και όλα μια χαρά! Το βράδυ όμως της παραμονής που επρόκειτο να πετάξει πίσω στην Κύπρο, τον έπιασαν και πάλιν οι σκέψεις και οι φοβίες και δίσταζε να ξαναμπεί στο αεροπλάνο. Έτσι όπως πάλευε με τους λογισμούς, νάσου μπροστά του ολοζώντανος ο Γέροντας Αθανάσιος και τού λέγει με εκείνο το γνωστό του αυστηρό ύφος: «Δεν σού είπα, γιε μου, να μην φοβάσαι; Αύριο να μπεις στο αεροπλάνο και θα επιστρέψεις με το καλό στην Κύπρο και τίποτα δεν παθαίνεις»! Έτσι και έγινε.

Αφού με το καλό επέστρεψε πίσω ο Δ., πήγε στο Σταυροβούνι να ευχαριστήσει τον Γέροντα. Τον πήγε ένας μοναχός εκεί που καθότανε και ξεφλούδιζε τσάι του βουνού. Μόλις γύρισε και τον είδε ο Γέροντας, λέξη δεν του είπε, μόνο του έγνεψε με το χέρι να φύγει, ασφαλώς για να κρυφθεί και να μην μάθουνε οι άλλοι το θαυμαστό εκείνο συμβάν.

Η οσία μητέρα του Μητροπολίτου Μόρφου Μηλιά Μασούρα στην ιερά μονή Αγίου Νικολάου Ορούντης

Ο Γέροντας και η μακαριστή Μηλιά Μασούρα εκ Ζώδιας
Καθοριστική υπήρξε η γνωριμία και της μακαριστής μητρός του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου Μηλιάς με τον Γέροντα Αθανάσιο και η πνευματική μαθητεία της σ΄ αυτόν για τη μετέπειτα πνευματική πορεία, τόσο της ιδίας, όσο και του Μητροπολίτου Μόρφου. Γι΄ αυτό και πριν κατακλείσουμε το κείμενό μας αυτό, θεωρήσαμε ωφέλιμο να παραθέσουμε και τα εξής, σύμφωνα με την μαρτυρία του αγίου Μόρφου, επειδή αυτά αναδεικνύουν συν άλλοις και το χάρισμα της πνευματικής πατρότητος και την θεόσοφη διάκριση του Γέροντος Αθανασίου.

Ο γιος της Μηλιάς Πέτρος, έφεδρος ανθυπολοχαγός, σε ηλικία 24 τότε ετών, ενώ κατά την τουρκική εισβολή είχε λάβει μέρος στις πολύνεκρες φοβερές μάχες Λεύκας, Λαπήθου και Καραβά μαζι με το ηρωικό 256 Τάγμα Πεζικού, τελικά σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα κοντά στο χωριό Γερακιές της Μαραθάσας στις 22.08.1974.

Και η χαροκαμένη Μηλιά, ως να μην έφθανε ο πόνος της προσφυγιάς και του πένθους της για τον θάνατο του συζύγου της Νικόλα (1970) και του γιου της Πέτρου, άκουε ποικίλους αγανακτισμένους πρόσφυγες να καταρώνται τους αιτίους του κυπριακού πραξικοπήματος (15.07.1974) και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής στην Κύπρο (20.07.1974). Ήταν δε χαρακτηριστική η έκφραση κατάρας που πολλοί εκστόμιζαν: «Ας όψονται οι αίτιοι που τα κάμαν (δηλ. είθε να δουν την τιμωρία του Θεού)». Τότε μπήκε σ' αυτόν τον πειρασμό και η Μηλιά και άρχισε να καταράται τους αιτίους των μεγάλων κακών της πολύπαθης Κύπρου. Αμέσως όμως ένιωσε την ενέργεια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, πρώτα να συστέλλεται και μετά να εξαφανίζεται η αίσθησή της από την ψυχή της! Και κατάντησε έτσι μια ά-χαρη πενθοφορούσα μάνα, ό,τι πιο τραγικό! «Χάθηκε, γιε μου», έλεγε κατόπιν στον Πανιερώτατο, «η προσευχή από την καρδιά μου και τα δάκρυα της κατάνυξης, που είχα προηγουμένως, και δεν γνωρίζω γιατί»!

Τότε ζήτησε από τον γαμβρό της (σύζυγο της κόρης της Στέλλας) Ανδρέα να την πάρει στην ιερά Μονή Σταυροβουνίου να εξομολογηθεί, καθώς τότε η Μονή ήταν το κέντρο του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως και Μετανοίας για όλους τους Κυπρίους. Πράγματι η Μηλιά εξομολογήθηκε τα πάντα για την ζωή της στον Γέροντα Αθανάσιο, που ήτανε ένας από τους Πνευματικούς της Μονής. Ο άγιος Μόρφου, που ήτανε τότε 12 ετών, θυμάται ότι στην Μονή συναντήθηκαν με τους γονείς του Γέροντος Γεώργιο και Ελένη, καθώς μετά την εισβολή προσφυγοποιήθηκαν και ο Γέροντας τους μετέφερε να διαμείνουν εκεί για ασφάλεια. Να σημειώσουμε πως τότε δεν είχε άλλους μοναχούς επάνω στην κυρίως Μονή. Έκλαψε λοιπόν μαζί τους η Μηλιά τον κοινό πόνο τους, τόσο της προσφυγιάς, όσο και του θανάτου των παιδιών τους, γιατί ο μεγάλος αδελφός του Γέροντος Χρήστος ήταν αγνοούμενος και το βεβαιότερο είναι πως είχε σκοτωθεί από τους εισβολείς.

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος προσφέρει το δίτομο έργο του, Ομιλίες τόμ. Α΄ και Β΄. Λόγοι εμπειρικής θεολογίας αγίων Πατέρων και Μητέρων, στον μακαριστό άγιο Γέροντα Αθανάσιο, το οποίο είναι αφιερωμένο στον ίδιο με την εξής αφιέρωση:

«Τo βιβλίο αυτό αφιερώνεται στον αββά της Κύπρου, στη βοώσα σιωπή, τον ανανεωτή του Κυπριακού μοναχισμού, το στήριγμα και την έμπνευση πολλών, τον Γέροντα των Γερόντων, αρχιμανδρίτη Αθανάσιο Σταυροβουνιώτη». Μετά πολλών ευχαριστιών, Ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος

Μεταξύ λοιπόν των άλλων, η Μηλιά εξομολογήθηκε την αμαρτία της που καταριόταν τους αιτίους των κακών στο νησί μας. Ο Γέροντας τότε τής είπε: «Μηλιά, αν συνεχίσεις έτσι, θα χάσεις τον μισθό σου από τον Θεό για όσα καλά έκαμες μέχρι σήμερα». «Τι να κάμω τότε;», τον ρώτησε. «Πώς να αντιμετωπίσω την μεγάλη πικρία που έχω μέσα μου για τα κακά που με βρήκαν»; Της απάντησε ο θεοφόρος Γέροντας: «Κάθε φορά που θα έρχεται ο πειρασμός να σού βάζει να πεις τέτοιες κατάρες και θα σε "πλημμελά" (δηλ. θα σε βάζει να κάνεις αυτό το μεγάλο πλημμέλημα), εσύ αμέσως να λες, πρώτα φωνακτά και ύστερα από μέσα σου, «Δόξα Σοι, ο Θεός· δόξα Σοι, ο Θεός· δόξα Σοι, ο Θεός! Εσύ, Θεέ μου, ξέρεις! Ο Θεός να συγχωρήσει κι εκείνους κι εμάς!».

Από τότε η Μηλιά γύρισε τον διακόπτη στην συγχωρητικότητα και στην προσευχή. Θυμάται ο Μητροπολίτης την μάνα του που, ενώ έφτιαχνε παπλώματα για να σκεπαστούν τον χειμώνα που ερχόταν, την άκουγε να δοξολογεί τον Θεό και να συγχωρεί συνεχώς! Κι όταν την ρώτησε, «Μα, τι λες, μάνα;», τού ανέφερε τότε την φωτισμένη συμβουλή που της είχε δώσει "ο άγιος άνθρωπος του Σταυροβουνιού", όπως αποκαλούσε έκτοτε τον Γέροντα Αθανάσιο. Και κατέληξε· «Και τώρα, γιε μου, που την τηρώ αυτή την συμβουλή, ήλθε ξανά στην καρδία μου η προσευχή και τα δάκρυα της κατάνυξης στα μάτια μου»!

****

Καταλήγω στα ταπεινά μου ψελλίσματα για το πρόσωπο του οσίου Γέροντά μας με αυτό, που διακήρυττε με κάθε βεβαιότητα ο μακαριστός Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης γι΄αυτόν: «Μα, αυτός δεν είναι Γέροντας! Γέροντες υπάρχουν πολλοί και εδώ στο Άγιον Όρος και αλλού· Γέροντες είμαστε εμείς... Αυτός είναι αββάς!» Και, με αυτό, που πολύ πριν τον γνωρίσει σωματικά, έλεγε κατά τη δεκαετία του 1980 σε Κυπρίους ο όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης για τον Γέροντα: «Ένας εργάζεται σωστά στην Κύπρο, ο Γέροντας Αθανάσιος... Να ακούς τον Γέροντα Αθανάσιο σε ό,τι σού λέει, γιατί και θεία Χάρη έχει, και εμπειρίες έχει... Και, μην ακούτε, βάσεις δεν είναι οι αμερικάνικες. Βάσεις είναι το Σταυροβούνι. Κάνετε τρία τέσσερα Σταυροβούνια στην Κύπρο, και θα φύγουν από εκεί όλες οι ξένες βάσεις...».

Του αειμνήστου Γέροντος Αθανασίου Σταυροβουνιώτου είη η μνήμη αιωνία. Αμήν!

Σημείωση: Το πιο πάνω αφιερωματικό κείμενο είναι αναδημοσίευση του πρωτότυπου που είναι γραμμένο στο πολυτονικό σύστημα. Η μετατροπή στο μονοτονικό έγινε εξ ανάγκης καθότι η ιστοσελίδα μας δεν στηρίζει το πολυτονικό σύστημα γραφής. Ευχαριστούμε θερμά την Ντίνα Κούππα και την Δέσποινα Κωνσταντίνου που με την βοήθεια τους έγινε κατορθωτό να το φιλοξενήσουμε στην ιστοσελίδα μας.

Αναρτήσεις στην ιστοσελίδα μαςσχετικά με τον Γέροντα Αθανάσιο:

Δια χειρός του μ. Γέροντος Αθανασίου Σταυροβουνιώτου

Επικήδειος εις τον μακαριστό Γέροντα Αθανάσιο, Hγούμενο της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου

Επικήδειος λόγος στον Γέροντα Αθανάσιο από τον Κιτίου Νεκτάριο (19.01.2021)

Εκοιμήθη ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου Αθανάσιος (19-01-21)

Γέροντας Αθανάσιος