Σκληρή δουλειά το κέντημα.  Η μηχανή τρέχει και πρέπει να έχεις μεγάλη προσοχή, γιατί η εργασία είναι λεπτή και η βελόνα, μυτερή όπως είναι, ανεβοκατεβαίνει με μεγάλη ταχύτητα για να φτιάξει τα ωραία εκείνα αριστουργήματα, που λέγονται ασσιώτικα κεντήματα.

Στις μηχανές κυρίως κεντούσαν σεντόνια, μαξιλαροθήκες και τραπεζομάντιλα, χωρίς να παραλείπουν και τα χειροποίητα κεντήματα, όπως πετσετάκια, τραπεζομάντιλα και σκεπάσματα.

Η παραγωγή αυξήθηκε πάρα πολύ, χωρίς να συμβεί κάτι παρόμοιο και με τη ζήτησή τους, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του χωριού να αντιμετωπίσουν πρόβλημα διαθέσεως των κεντημάτων τους σε λογικές τιμές.

Το Ελεύθερο Εργατικό Σωματείο Άσσιας, σε συνεργασία με τις κεντήτριες, ανέλαβε τη δημιουργία εκθέσεως κεντημάτων.  Η έκθεση σημείωσε μεγάλη επιτυχία.  Πολλοί επισκέπτες απ' όλη την Κύπρο θαύμαζαν για πρώτη φορά συγκεντρωμένα τόσα πολλά εκθέματα.  Εκεί επίσης παρουσιάστηκαν όλων των ειδών οι μηχανές και έτσι οι κεντήτριές μας είχαν την ευκαιρία να διαλέξουν και να παραγγείλουν μηχανές της αρεσκείας τους.  Η έκθεση γινόταν κάθε χρόνο και κρατούσε μια βδομάδα.  Η ενέργεια αυτή κίνησε το ενδιαφέρον του εμπορικού κόσμου και έτσι άρχισε μια νέα περίοδος για το κέντημα.

Η έμπνευση για τη δημιουργία της έκθεσης ανήκει αποκλειστικά στον αείμνηστο Νίκο Ψαρά, που πάντοτε πρωτοστατούσε στην πολιτιστική ζωή της Άσσιας.

Τα τελευταία χρόνια πριν από τον πόλεμο είχαν μεγάλη ζήτηση και η τιμή τους ανέβηκε σημαντικά.  Παράλληλα πολλοί άνδρες και γυναίκες γύριζαν από χωριό σε χωριό και από πόλη σε πόλη πουλώντας κεντήματα.  Με τον τρόπο αυτό η Άσσια έγινε ένα πλούσιο χωριό.

Το έργο όμως αυτό κατάστρεψαν οι Τούρκοι.  Τώρα, χρόνια μετά τον πόλεμο, οι γυναίκες της Άσσιας, μακριά από τα σπίτια και τις μηχανές τους, δεν απελπίστηκαν.  Σκορπισμένες στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου άρχισαν πάλι τα κεντήματά τους, που εξακολουθούν να τους προσφέρουν ένα αρκετά καλό εισόδημα.

Εκθέσεις κεντημάτων στην Άσσια

Η πρώτη τοπική έκθεση κεντημάτων άνοιξε τον Αύγουστο του 1967 από τον τότε πρέσβη της Ελλάδας κ. Μενέλαο Αλεξανδράκη στην αίθουσα τελετών των Εθνικοφρόνων Σωματείων.

Μετά τη λήξη των εγκαινίων ειδική επιτροπή ξεχώριζε τα καλύτερα, που τα βράβευαν με διάφορα χρηματικά ποσά.

Με την ευκαιρία των εκθέσεων εκτελούνταν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, στις οποίες έπαιρναν μέρος διάφορα συγκροτήματα.  Επίσης κηρυσσόταν διαγωνισμός εκθέσεων  ιδεών με θέματα σχετικά με την κοινότητα.  Ο συγγραφέας της καλύτερης έκθεσης βραβευόταν με χρηματικό ποσό.

Τα εγκαίνια των άλλων εκθέσεων τέλεσαν κατά σειρά οι εξής:

Β' έκθεση: Ο μ. Ανδρέας Αραούζος, Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας.

Γ' έκθεση: Ο κ. Ανδρέας Μαυρομάτης, Υπουργός Εργασίας.

Δ' έκθεση: Ο κ. Παναγιώτης Τουμαζής, Υπουργός Γεωργίας.

Ε' έκθεση: Ο κ. Επαμεινώνδας Κωμοδρόμος, Υπουργός Εσωτερικών και

Στ' έκθεση: Ο κ. Μιχαλάκης Κολοκασίδης, Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας.

Το 1973 την έκθεση άνοιξε ο τότε Υπουργός Παιδείας κ. Φρίξος Πετρίδης.

Η Στ' έκθεση ήταν και η τελευταία, γιατί ο Τούρκος εισβολέας δεν επέτρεψε στους Ασσιώτες να τελέσουν και την Ζ' έκθεση, διακόπτοντας την όμορφη τούτη εκδήλωση, που συντελούσε στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας.

Η έκθεση επαναλήφθηκε στην προσφυγιά το 1979 από τον Πολιτιστικό Σύνδεσμό μας «Η ΑΣΣΙΑ» μαζί με μνημόσυνο των πεσόντων και φονευθέντων Ασσιωτών.  Την έκθεση άνοιξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Σπύρος Κυπριανού.  Το ίδιο έγινε και τον επόμενο χρόνο.  Οι εκθέσεις αυτές αποτελούσαν πραγματικά μια συνέχεια των προηγουμένων, μόνο που οι δυσκολίες της διοργανώσεώς τους ήταν πολύ περισσότερες, γιατί οι κεντήτριες είναι σκορπισμένες σ' όλα τα μέρη της Κύπρου.

Πώς είδαν οι ξένοι την τελευταία έκθεση

«Εξαιρετική επιτυχία σημειώνει η «Α' Έκθεση Κεντημάτων της Άσσιας στην προσφυγιά» που διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύνδεσμο «Η ΑΣΣΙΑ» στην αίθουσα της εκκλησίας Αγ. Δημητρίου Ακροπόλεως».

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ

«Έκθεση ασσιώτικου κεντήματος.  Μέσα στην προσφυγιά.  Και τον ξεριζωμό.  Και μνήμες...

Και οι βελονιές ξυπνούν τις θύμισες.  Φωνάζουν την ελπίδα.  Λένε για υπομονή.  Κι επιμονή.

-         Κρατήστε.  Θα γυρίσουμε.

-         Κρατήσαμε.  Θα νικήσουμε.

Έκθεση κεντημάτων.  Στο κάθε έμπα του βελονιού κι ένα δάκρυ.  Στο κάθε έβγα κι ένα φτερούγισμα ελπίδας.  Και μέσα σε μια αίθουσα ξαναζωντάνεψε προχθές ένας παράδεισος που' ναι έξι χρόνια που χάθηκε και που τον ελέγαν Άσσια.

ΗΡΑ - ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΠΡΟΣ

«Γεια στα χέρια που τα ΄φτιαξαν.  Συγχαρητήρια στους οργανωτές».

«Άξια κάθε επαίνου προσπάθεια».

«Η Άσσια ζει και θα ζει».

«Θα 'πρεπε τέτοιες εκδηλώσεις να γίνονται πιο συχνά και να ενισχύονται».

Πηγή: ΑΣΣΙΑ ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Λευκωσία 1983 - Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια»