Η ενασχόλησή μου με τον χορό

Οι λόγοι που με έκαναν να ασχοληθώ με τους χορούς της Κύπρου, αλλά και οι δυσκολίες είναι οι εξής:

Βεβαίως όταν ξεκίνησα από πολύ μικρός μέχρι και την εφηβική μου ηλικία ήταν το χειροκρότημα και η αναγνώριση, ότι δηλαδή χόρευα στο ρυθμό.

Όταν όμως ήλθα στη Λευκωσία και διάβασα ορισμένα βιβλία σχετικά με τους ελληνικούς χορούς, αντιλήφθηκα ότι αυτό που έκανα δεν ήταν μια στιγμιαία περιχάριση, αλλά είχε μια πολύ πιο μεγάλη σημασία και προσφορά.  Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1946, άρχισαν για τα καλά οι ξένοι χοροί και τραγούδια να εισβάλουν στον τόπο μας και να εκτοπίζουν τα δικά μας έθιμα, αντιλήφθηκα τότε ότι έπρεπε να αντιδράσω με όλη τη δύναμη της ψυχής μου.  Κι αυτό γιατί πίστευα και πιστεύω ότι τα δικά μας έθιμα έχουν ένα πολύ μεγάλο πολιτισμό, έχουν μια μεγάλη ποικιλία ρυθμού, βημάτων, φιγούρων και εκφραστικότητα που λίγες χώρες έχουν.  Βλέποντας λοιπόν ότι ο πολιτισμός μας κινδύνευε να χαθεί και έχοντας υπόψη ότι ο καθρέπτης του πολιτισμού μιας χώρας είναι τα έθιμα της, ενσυνείδητα προσπάθησα και έκανα ό,τι ήταν δυνατό, για να συμβάλω κι εγώ στην προσπάθεια να περισώσουμε ό,τι είχαμε.

Φυσικά δυσκολεύτηκα πολύ, γιατί δεν είχα οποιαδήποτε ειδική μόρφωση δεν ήξερα να διαβάζω και να γράφω χορογραφία, δεν ήξερα το λεξιλόγιο της χορογραφίας.  Διαβάζοντας όμως τα έμαθα.  Το σπουδαιότερο όμως που δεν ήξερα, ούτε εγώ ούτε κανένας άλλος, ήταν πόσα βήματα είχε ο κάθε χορός.  Γι?αυτό στάθηκε αδύνατο να μάθω μερικούς φίλους μου να χορεύουν ομοιόμορφα.  Αντί να τα παρατήσω και να ησυχάσω, πείσμωσα πιο πολύ και ζήτησα την βοήθεια της μάνας μου.  Η μάνα μου ήξερε να τραγουδά όλους τους χορούς, ανδρικούς και γυναικείους και να χτυπά με τα χέρια της όλους τους ρυθμούς.  Έτσι είχα και βιολί και λαγούτο τη μάνα μου.

Βλέποντας πως κατέγραφαν οι άλλοι χορογράφοι τους ελληνικούς χορούς, τα σχεδιαγράμματα και πως τα εξηγούσαν, τους μιμήθηκα.  Πήρα ένα σάκο ασβέστη, τον έχυσα στην άκρη του τοίχου και πατούσα πάνω.  «Παίξε μου μάνα τον 1ον ανδρικόν αντικριστόν».  Τον έπαιζε, και εγώ σαν καλό χορευταρούδι που ήμουν "έδινα μέσα" όπως έκανα στους γάμους ή στα πανηγύρια.  Από τα παπούτσια μου, που είχαν από κάτω ασβέστη έβγαιναν τα αποτυπώματα στο μαύρο τσιμέντο που ήταν το πάτωμα του σπιτιού μας.  Έτσι, αφού αυτό το πράγμα το επαναλάμβανα πολλές φορές, κατάφερα να καταγράψω με ακρίβεια τους χορούς μας και να τους διδάξω σε επτά χιλιάδες άτομα περίπου.  Αυτοί δίδαξαν σε άλλους, έγιναν χοροδιδάσκαλοι και γέμισε η Κύπρος συγκροτήματα που χορεύουν στα βήματά μου.  Δεν θυμώνω ούτε τσαντίζομαι γι'αυτό.  Χαίρομαι γιατί κατάφερα να βάλω και εγώ το δικό μου χαλίκι σ?αυτό το οικοδόμημα που λέγεται κυπριακός πολιτισμός.

Ένα άλλο σημείο που δυσκολεύτηκα πολύ, ήταν οι ιστορικές λαογραφίες των χορών μας.  Ξεπερνούσα τη μια δυσκολία και έβρισκα άλλη πιο μεγάλη.  Με τα βήματα και τις φιγούρες τα κατάφερνα, γιατί όμως είπα και πιο πριν τα ήξερα, με βοηθούσε και η μάνα μου στους ρυθμούς και τις μουσικές και τα βήματα.  Με τις ιστορίες τι γίνεται;  Πήγαινα στα χωριά και ρωτούσα όλους που ασχολούντο με τους χορούς αν ξέρει κάποιος τι παριστάνει ο τάδε ή ο τάδε χορός.  Όλοι απαντούσαν στερεότυπα.  «Έτσι τα κάνουμε εμείς».  «Έτσι τα μάθαμε από τους παλιούς», «έτσι τα συνηθίζουμε» και κανένας δεν μου έδινε μια σωστή απάντηση.  Έτσι ανακάλυψα ότι υπάρχει κάποιος Νέαρχος Κληρίδης στη Λευκωσία και αυτός θα ξέρει.  Πήγα λοιπόν και τον βρήκα.  Χάρηκε πολύ όταν του είπα το λόγο της επίσκεψής μου και μου είπε τις ιστορίες των κυπριακών αντικριστών χορών μας.  Ανδρικών και γυναικείων.  Εγώ τον πίστεψα και έκανα τις χορογραφίες μου έτσι που να έχουν σχέση με τις ιστορίες αυτές.

Ο κόσμος τα δέχθηκε, τα χειροκρότησε και είπε: «Ναι αυτοί είναι οι κυπριακοί χοροί».  Όμως ουδέποτε είδαμε να χορεύονται οι χοροί μας τόσο ωραία ομαδικά, ομοιόμορφα και με έννοια.  Ο λόγος της επιτυχίας μου νομίζω ότι είναι το ότι δεν ξέφυγα από τον τρόπο, τα γούστα, τη νοοτροπία και γενικά τη συμπεριφορά του Κυπραίου, γι' αυτό τα δέχτηκε και τα αφομοίωσε ως δικά του.

Αυτά όσον αφορά τους Αντικριστούς χορούς, Αντρικούς και Γυναικείους.

Στο βιβλίο αυτό καταγράφω και τέσσερις χορογραφίες δικής μου επινοήσεως και αυτές είναι:

1. Το κάλεσμα στο γάμο.
2. Ο χορός της στάμνας.
3. Ο ανταρτοκλέφτικος.
4. Το ερωτικό ραντεβού.

Στην αρχή του κάθε χορού αναφέρω τι ακριβώς παριστάνει και πώς χορεύεται.  Είμαι περήφανος που κατάφερα να προσφέρω και εγώ ό,τι μπόρεσα στην πατρίδα μου.  Έτσι εκδίδω τώρα αυτό το βιβλίο με την ελπίδα ότι θα βοηθήσω ακόμη περισσότερο όσους θέλουν να μάθουν να χορεύουν ορθά, αλλά και όσους θέλουν να διδάξουν τους κυπριακούς χορούς δίχως ξένες παρεμβάσεις.  Θα προσπαθήσω να μπάσω, αν καταφέρω βέβαια, το βιβλίο αυτό στο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας έτσι που να διδάσκονται όλοι οι μαθητές και μαθήτριες των σχολών της Κύπρου, τους εθνικούς μας χορούς.

Νομίζω ότι έκανα το καθήκον μου και αφήνω στα παιδιά και τα εγγόνια μας μια εθνική κληρονομιά.

Γρηγόρης Κωνσταντίνου Ασσιώτης